Τεράστιος, βαρύς, ασήκωτος ο πόνος...Επί του κιλλίβαντος
Τον καημένο: πάνε οι χρυσοί σταυροί και τα εγκόλπια και τα χρυσοκεντημένα βαριά άμφια, οι μίτρες και οι ποιμαντορικές ράβδοι - χρυσές και αυτές και με πολύχρωμα πετράδια επάνω. Τίποτα δεν του ανήκει πια από όλα αυτά τα στολίδια των βυζαντινών αρχόντων, όλα εδώ μείνανε, όπως και τα έργα του και τα λόγια του.
Δεν μου άρεσαν ούτε τα λόγια του ούτε τα έργα του· έγραψα και ξανά, τον κατάκρινα και τον ξανακατάκρινα, ώσπου στο τέλος βαρέθηκα, δεν είχε νόημα να ασχολείται κανείς με τον ορθόδοξο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών· δεν είχε νόημα να κατακρίνεις ξανά και ξανά τον εθνικισμό του, τον σκοταδισμό του, την αυταρέσκειά του, το παιχνίδι του με τα μέντια. Η κριτική θα γινόταν εξίσου ανιαρή με το αντικείμενό της και επιπλέον γινόταν στοιχείο του παιχνιδιού του: τον έτρεφε η δημοσιότητα, ζούσε για αυτή και του έδινε ζωή. Αν κανείς δεν του έδινε σημασία θα έσκαγε, είμαι σίγουρος.
* Είμαι σίγουρος επίσης ότι θα του άρεσε να παρακολουθήσει την κηδεία του, να βλέπει τον εαυτό του χρυσοστολισμένο να κείται πάνω στον κιλλίβαντα που κυλά στους δρόμους που έκλεισαν μόνο για αυτόν, περιτριγυρισμένος από τόσους άλλους ρασοφόρους με τα σχολεία κλειστά και όλες τις δημόσιες υπηρεσίες να αργούν όχι προς τιμήν του Κυρίου του, όπως τις Κυριακές, αλλά προς τιμήν του - αλλά αυτό που λένε οι εχθροί του, ότι αν ήξερε πόσο μεγαλοπρεπή κηδεία θα του έκαναν θα είχε αυτοκτονήσει, δεν είναι σωστό: την αγαπούσε πάρα πολύ τη ζωή ο μακαρίτης.
Και για τούτο πανικοβλήθηκε ο καημένος όταν διαπιστώθηκε η αρρώστια του - δεν ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει τον θάνατο με αξιοπρέπεια, νόμιζε πως ήταν αιώνιος· είπε και έκανε πράγματα που τον έδειξαν μικρό ακόμα και σε αυτούς που τον θαύμαζαν - αλλά τι νόημα έχει να ασχολούμαστε με αυτά; Δεν υπάρχει κανείς να τον υπερασπιστεί, οι παρακοιμώμενοί του τρέχουν τώρα να δοξάσουν άλλα αφεντικά, σημασία έχει να μη ξανασηκώσουν μπόι οι ιδέες του.
Συνεπής ως το τέλος
* Γράφτηκαν διάφορα κολακευτικά, ότι δήθεν άνοιξε την Εκκλησία στους νέους, ότι την έφερε στη σύγχρονη εποχή - στην πραγματικότητα έδινε αγώνα για να μεταφέρει όλη την ελληνική κοινωνία στη δική του εποχή, δηλαδή στη σκληρή εμφυλιοπολεμική δεκαετία του 1950, την εποχή που διαμόρφωνε την προσωπικότητά του.
Εκανε κακό στην Εκκλησία της Ελλάδος. Ακόμη και οι άθεοι την αντιμετωπίζαμε σαν συμπαθητικό και ακίνδυνο κατάλοιπο άλλης εποχής, κάπως σαν τα ξυλάροτρα που βλέπεις στα λαογραφικά μουσεία. Ο μακαρίτης έδειξε τα δόντια της Εκκλησίας, κοφτερά και επικίνδυνα, και κατάφερε να τερματίσει την ανοχή μας απέναντί της - γιατί ήταν άνθρωπος που χρησιμοποιούσε ως πρόσχημα την αγάπη για να διχάσει.
Το μόνο που κατάφερε ήταν να επιβάλει την ορολογία της Εκκλησίας τούτες τις ημέρες: ότι «εκοιμήθη» και όχι «απεβίωσε» ή «πέθανε», «εξόδιος ακολουθία» και όχι «νεκρώσιμη ακολουθία», «μακαριστός» και όχι «μακαρίτης» - αλλά αυτά έχουν την ίδια σημασία που είχε και η χρήση της μαρξιστικής - λενινιστικής ορολογίας πριν από μερικά χρόνια. Μόδα είναι και θα περάσει, διότι κανείς δεν πιστεύει ότι οι πεθαμένοι «κοιμούνται» ή ότι πραγματοποίησαν «έξοδο».
Τον καημένο: πάνε οι χρυσοί σταυροί και τα εγκόλπια και τα χρυσοκεντημένα βαριά άμφια, οι μίτρες και οι ποιμαντορικές ράβδοι - χρυσές και αυτές και με πολύχρωμα πετράδια επάνω. Τίποτα δεν του ανήκει πια από όλα αυτά τα στολίδια των βυζαντινών αρχόντων, όλα εδώ μείνανε, όπως και τα έργα του και τα λόγια του.
Δεν μου άρεσαν ούτε τα λόγια του ούτε τα έργα του· έγραψα και ξανά, τον κατάκρινα και τον ξανακατάκρινα, ώσπου στο τέλος βαρέθηκα, δεν είχε νόημα να ασχολείται κανείς με τον ορθόδοξο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών· δεν είχε νόημα να κατακρίνεις ξανά και ξανά τον εθνικισμό του, τον σκοταδισμό του, την αυταρέσκειά του, το παιχνίδι του με τα μέντια. Η κριτική θα γινόταν εξίσου ανιαρή με το αντικείμενό της και επιπλέον γινόταν στοιχείο του παιχνιδιού του: τον έτρεφε η δημοσιότητα, ζούσε για αυτή και του έδινε ζωή. Αν κανείς δεν του έδινε σημασία θα έσκαγε, είμαι σίγουρος.
* Είμαι σίγουρος επίσης ότι θα του άρεσε να παρακολουθήσει την κηδεία του, να βλέπει τον εαυτό του χρυσοστολισμένο να κείται πάνω στον κιλλίβαντα που κυλά στους δρόμους που έκλεισαν μόνο για αυτόν, περιτριγυρισμένος από τόσους άλλους ρασοφόρους με τα σχολεία κλειστά και όλες τις δημόσιες υπηρεσίες να αργούν όχι προς τιμήν του Κυρίου του, όπως τις Κυριακές, αλλά προς τιμήν του - αλλά αυτό που λένε οι εχθροί του, ότι αν ήξερε πόσο μεγαλοπρεπή κηδεία θα του έκαναν θα είχε αυτοκτονήσει, δεν είναι σωστό: την αγαπούσε πάρα πολύ τη ζωή ο μακαρίτης.
Και για τούτο πανικοβλήθηκε ο καημένος όταν διαπιστώθηκε η αρρώστια του - δεν ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει τον θάνατο με αξιοπρέπεια, νόμιζε πως ήταν αιώνιος· είπε και έκανε πράγματα που τον έδειξαν μικρό ακόμα και σε αυτούς που τον θαύμαζαν - αλλά τι νόημα έχει να ασχολούμαστε με αυτά; Δεν υπάρχει κανείς να τον υπερασπιστεί, οι παρακοιμώμενοί του τρέχουν τώρα να δοξάσουν άλλα αφεντικά, σημασία έχει να μη ξανασηκώσουν μπόι οι ιδέες του.
Συνεπής ως το τέλος
* Γράφτηκαν διάφορα κολακευτικά, ότι δήθεν άνοιξε την Εκκλησία στους νέους, ότι την έφερε στη σύγχρονη εποχή - στην πραγματικότητα έδινε αγώνα για να μεταφέρει όλη την ελληνική κοινωνία στη δική του εποχή, δηλαδή στη σκληρή εμφυλιοπολεμική δεκαετία του 1950, την εποχή που διαμόρφωνε την προσωπικότητά του.
Εκανε κακό στην Εκκλησία της Ελλάδος. Ακόμη και οι άθεοι την αντιμετωπίζαμε σαν συμπαθητικό και ακίνδυνο κατάλοιπο άλλης εποχής, κάπως σαν τα ξυλάροτρα που βλέπεις στα λαογραφικά μουσεία. Ο μακαρίτης έδειξε τα δόντια της Εκκλησίας, κοφτερά και επικίνδυνα, και κατάφερε να τερματίσει την ανοχή μας απέναντί της - γιατί ήταν άνθρωπος που χρησιμοποιούσε ως πρόσχημα την αγάπη για να διχάσει.
Το μόνο που κατάφερε ήταν να επιβάλει την ορολογία της Εκκλησίας τούτες τις ημέρες: ότι «εκοιμήθη» και όχι «απεβίωσε» ή «πέθανε», «εξόδιος ακολουθία» και όχι «νεκρώσιμη ακολουθία», «μακαριστός» και όχι «μακαρίτης» - αλλά αυτά έχουν την ίδια σημασία που είχε και η χρήση της μαρξιστικής - λενινιστικής ορολογίας πριν από μερικά χρόνια. Μόδα είναι και θα περάσει, διότι κανείς δεν πιστεύει ότι οι πεθαμένοι «κοιμούνται» ή ότι πραγματοποίησαν «έξοδο».
Από το ΒΗΜΑ 3/2/2008 ΔΙΟΔΩΡΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου