Το κεφάλι του ποιητή
Έκοψα το κεφάλι μου

τό 'βαλα σ' ένα πιάτο

και το πήγα στο γιατρό μου
—Δεν έχει τίποτε, μου είπε,

είναι απλώς πυρακτωμένο

ρίξε το μέσα στο ποτάμι και θα ιδούμε
τό ριξα στο ποτάμι μαζί με τους βατράχους

τότε είναι που χάλασε τον κόσμο

άρχισε κάτι παράξενα τραγούδια

να τρίζει φοβερά και να ουρλιάζει
το πήρα και το φόρεσα πάλι στο λαιμό μου
γύριζα έξαλλος τους δρόμους

με πράσινο εξαγωνομετρικό κεφάλι ποιητή

Μ. Σαχτούρης

Η πόλη που κατάργησε τις διαφημίσεις

Στη βραζιλιάνικη πόλη Sao Paolo ανήκει η τιμής της παγκόσμιας πρωτιάς στην κατάργηση όλων των μορφών outdoor διαφήμισης. Αφίσες, διαφημιστικά πανό, πλακάτ, ακόμη και οι διαφημίσεις πάνω σε ταξί ή λεωφορεία καταργήθηκαν, ενώ οι πινακίδες των καταστημάτων υπόκεινται πλέον σε πολύ αυστηρούς περιορισμούς.
Το μέτρο άρχισε να ισχύει από την 1/4/2007 και σύντομα τα 11 εκατομμύρια των κατοίκων της πόλης ανακάλυψαν πως οι αρχές δεν τους έκαναν ένα πρωταπριλιάτικο αστείο.
Η όψη της πόλης έχει ήδη μεταμορφωθεί, καθώς η κατάργηση των διαφημιστικών χώρων έχει αρχίσει να αποκαλύπτει τη μορφή κτιρίων που είχαν χρόνια να δουν το φως του ήλιου. Επίσης, η εφαρμογή του μέτρου διέψευσε όσους μιλούσαν για απώλεια 20.000 θέσεων εργασίας στο διαφημιστικό τομέα. Απλώς, υποχρέωσε τις διαφημιστικές εταιρείες να εργαστούν πιο δημιουργικά.
Πάντως η απαγόρευση δεν είναι οριστική. Πρόκειται για ένα μέτρο ελέγχου της οπτικής ρύπανσης και τώρα που όλες οι μορφές εξωτερικής διαφήμισης έχουν καταργηθεί οι δημοτικές αρχές θα μελετήσουν χωρίς άγχος με ποιο τρόπο μπορούν να τις επιτρέψουν και πάλι, αλλά σε ήπια και μη ενοχλητική μορφή.
Πηγή: http://www.businessweek.com/innovate/content/jun2007/id20070618_505580.htm?chan=top+news_top+news+index_innovation+%2Bamp%3B+design

ΕΦΗΒΕΙΑ είναι... Θα περάσει!
Τι συμβαίνει στο παιδί σας και συμπεριφέρεται σαν ξένος; Μην ανησυχείτε, θα απαντήσει η επιστήμη. Πρόκειται για μια εκτεταμένη διαλογή νευρώνων και συνάψεων που φέρνει στον εγκέφαλο των εφήβων απίστευτη αναστάτωση. Αχαλίνωτη παρόρμηση, διόγκωση συναισθημάτων, ανόητα ρίσκα είναι ορισμένες μόνο από τις εκφάνσεις αυτής της εγκεφαλικής αναδιοργάνωσης - με συχνά απροσδόκητες συνέπειες... Και όμως στην ουσία πρόκειται για εξελικτικό μας πλεονέκτημα, βεβαιώνουν οι βιολόγοι!
ΙΩΑΝΝΑΣ ΣΟΥΦΛΕΡΗ
Τη μια μέρα ξυπνούν τον θαυμασμό σας με την υπεύθυνη συμπεριφορά τους και την επομένη είναι ικανοί για την πιο παιδιάστικη αντίδραση. Κλείνονται στο δωμάτιό τους και σας συμπεριφέρονται σαν να είστε το τελευταίο πλάσμα που θα ήθελαν να δουν όταν χτυπάτε την πόρτα τους. Παίρνουν ρίσκα που θα μπορούσαν ακόμη και να είναι μοιραία. Στα μάτια τους το πλέον ασήμαντο γεγονός αποκτά τεράστιες διαστάσεις και μπορεί από το τίποτε να ξεκινήσει ένα μείζον δράμα. Και ενώ εσείς, οι ανήσυχοι γονείς, αναρωτιέστε ποιος είναι αυτός ο ξένος μες στο σπίτι σας και τι έγινε το παιδί σας, η επιστήμη μπορεί να γίνει αρωγός σας. Διαβάστε τις τελευταίες ανακαλύψεις των νευροβιολόγων και ψυχολόγων σχετικά με τα τεκταινόμενα στον εφηβικό εγκέφαλο. Θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε «αυτόν τον ξένο» και θα σας οπλίσουν με υπομονή. Γιατί εσείς θα πρέπει να κάνετε υπομονή: οι έφηβοι δεν μπορούν, έχουν να ωριμάσουν, και αυτή η διαδικασία δεν περιμένει, τους ξεπερνά!
Παρόρμηση και πάθος
Πείραμα πρώτο: Αμερικανοί ερευνητές του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ ζήτησαν από εφήβους να κάνουν κάτι πολύ απλό, κάτι που οι ενήλικες αλλά και τα 8χρονα παιδιά μπορούν να επιτύχουν: τους ζήτησαν να αγνοήσουν ένα φωτάκι που άναβε περιφερειακά στο οπτικό τους πεδίο (ένα φωτάκι που δεν ήταν μπροστά στα μάτια τους αλλά που μπορούσαν να δουν με την άκρη του ματιού τους). Ταυτόχρονα οι ερευνητές μελετούσαν με τη βοήθεια λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας τι γινόταν στον εγκέφαλο των εφήβων. Το ενδιαφέρον αυτού του πειράματος δεν έγκειται στο πόσοι έφηβοι μπόρεσαν να κυριαρχήσουν στην παρόρμηση να στρέψουν το βλέμμα τους προς τη φωτεινή πηγή, αλλά στο πόσο κόπο χρειαζόταν να καταβάλουν γι' αυτό: σύμφωνα με τους ερευνητές, όλες οι περιοχές του πρόσθιου φλοιού του εγκεφάλου τους που σχετίζονται με τον σχεδιασμό και την εκτέλεση μιας δράσης ήταν ενεργοποιημένες στο έπακρο εν αντιθέσει με τους εγκεφάλους ενηλίκων. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως αυτό που ένας ενήλικας επιτυγχάνει αυτόματα, ένας έφηβος το επιτυγχάνει καταβάλλοντας τεράστια προσπάθεια.
Πείραμα δεύτερο: Μια άλλη ομάδα αμερικανών επιστημόνων, από το Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης, παρακολούθησαν τι συνέβαινε σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου όταν οι εθελοντές επιτύγχαναν κάτι και ελάμβαναν μια επιβράβευση. Οι εθελοντές ήταν παιδιά, έφηβοι και ενήλικες, ενώ τα βραβεία ήταν μικρά, μεσαία και μεγάλα. Στην περίπτωση που οι έφηβοι ελάμβαναν μέσο ή μεγάλο βραβείο η αντίδρασή τους (με τη μορφή ευφορίας η οποία απεικονιζόταν στον εγκέφαλό τους) ήταν εξαιρετικά μεγαλύτερη σε σχέση με την αντίστοιχη των παιδιών και των ενηλίκων. Οταν το βραβείο ήταν μικρό η απογοήτευση ήταν τέτοια που στο συγκεκριμένο σημείο του εγκεφάλου δεν υπήρχε κανενός είδους αντίδραση, σαν το βραβείο να μην υπήρχε. Συμπέρασμα (πιθανότατα γνωστό σε όλους τους γονείς εφήβων): η αίσθηση του μέτρου δεν είναι γνώρισμα αυτής της περιόδου. Γενικό συμπέρασμα από τα δύο πειράματα: ένα υπερδραστήριο κέντρο του εγκεφάλου που σχετίζεται με την επιβράβευση σε συνδυασμό με όχι πλήρως λειτουργικές περιοχές που σχετίζονται με τον σχεδιασμό και την εκτέλεση δράσεων εξηγεί εν μέρει γιατί το παιδί σας μετατρέπεται σε «αυτόν τον ξένο».
Φτου κι απ' την αρχή...
Τα αποτελέσματα των παραπάνω πειραμάτων καταδεικνύουν ότι μπορεί μορφολογικά οι έφηβοι να τείνουν προς τους ενηλίκους, αλλά ο εγκέφαλός τους έχει να διανύσει ακόμη πολύ μεγάλη διαδρομή για να κατακτήσει την ωρίμανση. Και αυτό χωρίς να λάβουμε υπόψη τις ορμόνες που έρχονται να αποσταθεροποιήσουν την κατάσταση περαιτέρω! Οχι ότι οι επιστήμονες έχουν διαλευκάνει πλήρως το αίνιγμα που αντιπροσωπεύει ο εφηβικός εγκέφαλος, αλλά σαφώς γνωρίζουν σήμερα πολύ περισσότερα πράγματα γι' αυτόν χάρη σε έρευνες της τελευταίας δεκαετίας. Φαίνεται λοιπόν ότι η εφηβεία αντιπροσωπεύει για τον εγκέφαλο μια ακόμη περίοδο αναδιαμόρφωσης, ανάλογη με εκείνη των πρώτων χρόνων της ζωής, όπου οι εμπειρίες εγγράφονται και σηματοδοτούν τις δεξιότητες και τις ιδιαιτερότητές μας.
Κάποια από τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα ταυτόχρονα στον εφηβικό εγκέφαλο είναι τα εξής: κατ' αρχάς γίνεται μια διαλογή κυττάρων και συνάψεων. Με άλλα λόγια, ένα πλήθος νευρικών κυττάρων καταστρέφονται, ενώ μεταξύ εκείνων που παραμένουν ενισχύονται οι συνάψεις (τα σημεία επικοινωνίας των νευρικών κυττάρων). Η παρατήρηση αυτή κάνει μερικούς νευροβιολόγους να πιστεύουν ότι η έκθεση των εφήβων σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε εμπειρίες κατά τη συγκεκριμένη περίοδο της ζωής τους θα ήταν ό,τι καλύτερο μπορούμε να τους προσφέρουμε. Τι ακριβώς συνιστούν; Νέα σπορ, ταξίδια, μουσική, ξένες γλώσσες.
Ρίσκα της εξέλιξης
Είναι άραγε ικανά τα παραπάνω να προστατεύσουν τους εφήβους από την τάση τους για αποκοτιές; Πιθανότατα όχι, καθώς ένα δεύτερο πράγμα που συμβαίνει στους εγκεφάλους τους αλλά δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί είναι η ικανότητα αξιοποίησης των εμπειριών για τη λήψη ορθών αποφάσεων. Οπως εξηγούν οι ερευνητές, μέρος της εφηβικής αναδιοργάνωσης του εγκεφάλου είναι η σύνδεση απομακρυσμένων περιοχών του, η οποία επιτρέπει την ταχεία μεταφορά πληροφορίας έτσι ώστε να διαθέτει κανείς όλα τα δεδομένα τη στιγμή που καλείται να λάβει μια απόφαση. Καθώς η σύνδεση αυτή είναι καθ' οδόν (ανολοκλήρωτη) στη διάρκεια της εφηβείας, ένας έφηβος που οδηγεί αυτοκίνητο έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να λάβει λάθος απόφαση σε μια δύσκολη στιγμή σε σχέση με έναν ενήλικα, παρά το γεγονός ότι ο έφηβος διαθέτει σαφώς καλύτερα αντανακλαστικά.
Τι θα έπρεπε λοιπόν να κάνει ένας ανήσυχος γονέας; Οι ειδικοί είναι σε θέση να μας πουν περισσότερα για το τι δεν πρέπει να κάνουμε. Σύμφωνα με αμερικανούς ψυχολόγους, δεν έχουμε να κερδίσουμε τίποτε αν πάμε κόντρα στη βιολογία που οδηγεί τα παιδιά να αναζητούν την ταυτότητά τους ακόμη και μέσα από επικίνδυνες συμπεριφορές. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι θεωρούν αυτές τις επαναστατικές συμπεριφορές εξελικτικά πλεονεκτήματα, καθώς στο παρελθόν οδήγησαν τον πρωτόγονο άνθρωπο να αφήσει τη σπηλιά του και να περιπλανηθεί προς αναζήτηση νέων εμπειριών και συντρόφων (δεν είναι τυχαίο που η εφηβεία συμπίπτει με τη σεξουαλική αφύπνιση).
Σε πρακτικό επίπεδο λοιπόν οι ψυχολόγοι εξηγούν ότι η πιθανότητα να αποτρέψετε έναν έφηβο από επικίνδυνες συμπεριφορές εξηγώντας τους κινδύνους που ενέχονται σε αυτές είναι σχεδόν μηδενικές (και πιθανότατα ήδη γνωρίζετε ότι εκλαμβάνονται ως κήρυγμα). Θα πετύχετε δε ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα αν τους εναντιωθείτε. Η μόνη ίσως ενδεδειγμένη συμπεριφορά είναι να δείχνετε κατανόηση στις μεταμορφώσεις τους και τις εκρήξεις τους και να θυμόσαστε: εφηβεία είναι, θα περάσει!
Να θυμάστε...
* Οι έφηβοι είναι περισσότερο ευαίσθητοι στην κατάθλιψη, στην ανάπτυξη εξαρτήσεων, στις διαταραχές που σχετίζονται με τη διατροφή, στη σχιζοφρένεια.
* Αν και περνούν την υγιέστερη περίοδο της ζωής τους, έχουν τετραπλάσιες πιθανότητες σε σχέση με τα παιδιά να εμπλακούν σε ατυχήματα τα οποία θα τους στοίχιζαν τη ζωή, καθώς παίρνουν επικίνδυνα ρίσκα.
* Η διαδικασία της ωρίμανσης είναι αργή: ξεπερνά κανείς το 20ό έτος της ηλικίας του ώσπου να αποκτήσει την ικανότητα να ελέγχει τις αντιδράσεις του και να συμπάσχει με τους γύρω του.
* Ναι, τα κορίτσια ωριμάζουν γρηγορότερα από τα αγόρια, όπως αποκαλύπτουν μελέτες μέτρησης της σχέσης φαιάς και λευκής ουσίας στον εγκέφαλο εφήβων.
Το ΒΗΜΑ, 23/09/2007 , Σελ.: H03

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ... ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Δημήτρης Ψυχογιός / ΤΟ ΒΗΜΑ 25/9/07

Μπορεί να καταλογίσει κανείς διάφορα στην κυρία Μαριέττα Γιαννάκου (εγώ, την αύξηση των ωρών των αρχαίων ελληνικών και τη «βάση 10»), μπορεί ο χειρισμός των θεμάτων της ανώτατης εκπαίδευσης να μην ήταν άρτιος και οι κραυγές να κάλυψαν και όσα λογικά υποστήριζε- αλλά στο θέμα του βιβλίου της Ιστορίας η στάση της ήταν αξιοπρεπέστατη και θεσμική παρά την πίεση που δέχτηκε από την αριστεροκεντροδεξιά εθνικιστική μαφία, παρά τη «γνωμάτευση» των ταγών του έθνους που κατοικοεδρεύουν στην Ακαδημία Αθηνών και παρά το γεγονός ότι κατά την προεκλογική περίοδο «το βιβλίο» είχε γίνει προσφιλές θέμα των ακροδεξιών προκειμένου να αποσπάσουν ψήφους από τη Νέα Δημοκρατία. Η στάση της ήταν συνεπέστατη: όπως δεν υποχώρησε στις πιέσεις του μετώπου φοιτητώνκαθηγητών, έτσι δεν υποχώρησε και στις πιέσεις των εθνικιστών. Ο διαδοχός της Ευριπίδης Στυλιανίδης υφίσταται τις ίδιες πιέσεις αλλά σε καλύτερο περιβάλλον: οι εκλογές έγιναν, οι ακροδεξιοί βρίσκονται στη Βουλή και έχουν άλλα εθνοσωτήρια θέματα να θέσουν, οι δε εθνοφύλακες του ΠαΣοΚ έχουν να επιλύσουν άλλα προβλήματα. Αν αρχίσει τη θητεία του υποχωρώντας στις απειλές του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, ότι «πλείστοι εκπαιδευτικοί και γονείς θα αντιδράσουν» αν δεν αποσυρθεί «το βιβλίο», γιατί να μην υποχωρήσει και στους πολύ περισσότερους που θα διαδηλώνουν απαιτώντας τη μη εφαρμογή, την απόσυρση δηλαδή, του νόμου για την ανώτατη εκπαίδευση; Αν ο κ. Στυλιανίδης θέλει να υπονομεύσει τη θέση του ως υπουργού, πράγματι πρέπει να υποκύψει στις απειλές και να αποσύρει «το βιβλίο».

Εξασθενές χρώμιο στον Ασωπό

Ο Μακιαβέλι του φτωχού
* Ο μέτριος ηγέτης είναι μόνον τέκνο της συγκυρίας. Μια κρίση ή ένα κενό εξουσίας στο κόμμα του, μια αναπάντεχη ευκαιρία, αλλά και μια προαποφασισμένη πορεία που καιροφυλακτεί για την κατάλληλη στιγμή

Στον Ηγεμόνα του ο Μακιαβέλι ζωγραφίζει το πορτρέτο του επιτυχημένου ηγέτη. Σκληρός, αδίστακτος, ευφυής και πονηρός, κυνικός και ανελέητος, μόνο στόχο έχει να κατακτήσει και να διατηρήσει τις κατακτήσεις του. Είναι γνωστές οι τεχνικές που προτείνει ο φλωρεντίνος πολιτικός και ακόμη πιο γνωστό ότι οι περισσότεροι πολιτικοί τις καταδικάζουν ακριβώς στον βαθμό που τις εφαρμόζουν οι ίδιοι. Τίποτα το παράλογο, δεδομένου ότι η σωστή εφαρμογή της τεχνικής έχει ως απαράβατο κανόνα την απόρριψή της στα λόγια. Στην προηγούμενη προοπτική ο Μακιαβέλι, μας αρέσει δεν μας αρέσει, είχε την τόλμη και την τέχνη να οδηγήσει τη λογική της πολιτικής πράξης στα άκρα της, οπλίζοντας ταυτοχρόνως τον αναγνώστη με την υπομονή και την ψυχραιμία που του χρειάζονται για να παρακολουθήσει τη ζωντανή πολιτική που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια του.
Κάθε μεγάλο πρότυπο έχει και τη μικρή του όψη. Από τη σκοπιά αυτή, ίσως η πολιτική θεωρία σήμερα θα κέρδιζε αν επιχειρούσε να ζωγραφίσει το πορτρέτο του μέτριου ηγέτη. Οχι ακριβώς του αποτυχημένου αλλά του ημιεπιτυχούς - αν επιτρέπεται η λέξη. Εκείνου, δηλαδή, που πιστεύει ο ίδιος ότι διαθέτει όλα τα προσόντα του ηγέτη, χωρίς όμως να μπορεί, όπως καθημερινά το δείχνει η πράξη, να πετύχει τους μεγάλους στόχους που έχει θέσει στον εαυτό του. Αυτό, δηλαδή, που θα χρειαζόταν είναι ένα είδος Μακιαβέλι του φτωχού. Το έργο είναι εξαιρετικά δύσκολο και δεν αισθάνομαι ικανός να το αναλάβω. Το μόνο που μπορώ κάπως είναι να καταθέσω ορισμένες παρατηρήσεις σχετικές με το θέμα.
Πώς βρέθηκε να ηγείται ο μέτριος ηγέτης; Αναπόφευκτο το ερώτημα. Ως απάντηση μια υπόθεση εργασίας: ο μέτριος ηγέτης είναι μόνον τέκνο της συγκυρίας. Μια κρίση ή ένα κενό εξουσίας στο κόμμα του, μια αναπάντεχη ευκαιρία, αλλά και μια προαποφασισμένη πορεία που καιροφυλακτεί για την κατάλληλη στιγμή. Αν στα προηγούμενα προστεθεί και η κληρονομιά ενός μεγάλου ονόματος, η κενή θέση δεν θα αργήσει να πληρωθεί. Μόλις αυτό συμβεί, το μυαλό του ευτυχούς θνητού γεμίζει με εικόνες μεγαλείου, επάρκειας και αυταρέσκειας. Πιστεύει πραγματικά ότι είναι ο μόνος αντάξιος της θέσης που πέτυχε, φουσκώνει από ικανοποίηση και αρχίζει να απομιμείται τα μεγάλα πρότυπα. Στην εξέλιξη αυτή προφανώς δεν είναι μόνος του: έχει την υποστήριξη όλων όσοι έκριναν σκόπιμο και αποδοτικό για τους ίδιους να τον βοηθήσουν. Τον φουσκώνουν ακόμη περισσότερο, συμφωνώντας πάντοτε με τη γνώμη και τις αποφάσεις του, τον προστατεύουν από τους αντιπάλους, τον προφυλάσσουν από τις κακοτοπιές της πραγματικότητας, καθώς τον περιβάλλουν με καθρέφτες στους οποίους αντικρίζει, πλήρης εαυτού, το είδωλό του. Εκεί, στην εικονική πραγματικότητα που ζει, ο μέτριος ηγέτης νομίζει ότι είναι αυτός τον οποίο στις κινηματογραφικές υπερπαραγωγές και στις τηλεοπτικές σειρές ονομάζουν «κυρίαρχο του παιχνιδιού». Και συμπεριφέρεται ανάλογα: δίνει εντολές, διορίζει, αποπέμπει, επαινεί, ψέγει. Με δυο λόγια, κάνει όλα όσα θα έκανε στη θέση του ένας πραγματικός ηγέτης. Και μπορεί προς στιγμήν να μας ξεγελάσει.
Αλλά η πραγματικότητα είναι εδώ, τις περισσότερες φορές σιωπηλή, σαν την αναγκαιότητα. Ενίοτε όμως αποφασίζει να βγει από τη σιωπή της και να δείξει το απειλητικό της πρόσωπο, εκείνο ακριβώς που οι άνθρωποι φοβόμαστε και για να το αντιμετωπίσουμε φτιάξαμε τον αρχηγό. Σε τέτοιες στιγμές όλοι ξέρουμε τι μας περιμένει όταν ο ηγέτης είναι μέτριος. Το επίπλαστο οικοδόμημα φανερώνει τις ρωγμές του, τα ισχνά θεμέλια τρίζουν και ο πύργος γέρνει επικίνδυνα προς το έδαφος. Οι παρατρεχάμενοι προσπαθούν όπως όπως να τον αναστηλώσουν γιατί αν καταρρεύσει θα τους πλακώσει, εκτός αν, φρόνιμοι, βρίσκονται ήδη μακριά. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο μέτριος ηγέτης συνήθως δεν εμφανίζεται ή, αν εμφανιστεί, προσπαθεί να ξορκίσει την καταστροφή με λόγια. Λόγια μεγάλα, λόγια κοινότοπα, λόγια του αέρα, τα οποία κανείς δεν εμπιστεύεται αλλά που οι περισσότεροι κάνουμε ότι πιστεύουμε, γιατί φαίνεται ότι δεν μπορούμε να πράξουμε διαφορετικά. Η επόμενη ημέρα θα μας βρει πιο αδύναμους, με το κεφάλι ακόμη πιο σκυμμένο, ξεθυμασμένους, βορά των αρπακτικών.
Ο μόνος που έχει μείνει αλώβητος είναι ο μέτριος ηγέτης μας. Σχεδόν χαρούμενος, τις περισσότερες φορές και χαμογελαστός, σφύζει από υγεία και αισιοδοξία. Γιατί όχι; Ο ίδιος βρίσκεται στη θέση του. Αυτό έχει σημασία. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που κάποιος μπορεί να βρει το θάρρος να τον αμφισβητήσει. Τότε είναι που θα δούμε τον μέτριο ηγέτη εν δράσει και θα τρίβουμε τα μάτια μας. Ελιγμοί, απειλές, λυγμοί, φωνές, χειρονομίες και σιωπές. Το καράβι πάει να βουλιάξει. Αυτός κάθεται στη θέση του, απολύτως πεπεισμένος ότι για όσα συμβαίνουν φταίει η θάλασσα και ετοιμάζεται να τη μαστιγώσει.

Γ. ΒΩΚΟΣ
Ο κ. Γεράσιμος Βώκος είναι καθηγητής Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Το ΒΗΜΑ, 23/09/2007 , Σελ.: B63Κ

Από το επταήμερο του Διόδωρου ( το ΒΗΜΑ 23/9/07)
Ψηφοφόρος του ΠαΣοΚ θυμωμένη και θλιμμένη με όσα συμβαίνουν

"Δεν υπάρχει πράγματι αλληλεγγύη μεγαλύτερη τής μεταξύ του γραφείου του ιστοριογράφου και της σκηνής του στρατοπέδου. Επ' αμφοτέρων μετεωρίζεται μία και η αυτή σημαία, η σημαία της πατρίδος" Σπυρίδων Λάμπρος, 1905

H μαινόμενη μούσα του Ρώμου Φυλήρα εκτονώνει τους παροξυσμούς της σε στίχους σαν αυτούς που αφιερώνει στη Σελήνη:

"Έκπαγλη, θεία, γλυκειά και καλή, φωτισμένη

σα μετέωρο θέλγητρο, σα μέγα μπαλόνι,

φάρε, κόσμημα και τιάρα γλυμένη

σ' ένα πρότυπο λίθων, ερώτων ακόνι.

Οπτασία, φευγαλέα ομορφιά, Οφηλία,

γοητεία των άστρων, Σαλώμη, κραιπάλη,

των ηρώων μυθική ερωμένη, ομιλία,

Ήρα, Λήδα, Σεμέλη, Κλεοπάτρα, Ομφάλη."

Μαριέττα Γιαννάκου

Γατί ορισμένοι επιχαίρουν για την αποτυχία της κ. Μαριέττας Γιαννάκου?

Και γιατί αποδίδουν την απουσία της πρώην υπουργού αποκλειστικά και μόνον στους αγώνες φοιτητών και πανεπιστημιακών εναντίον της λεγόμενης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης?

Αλήθεια από ποιό κοματικό χώρο ψηφίστηκε ή καλύτερα καταψηφίστηκε η κ. Γιαννάκου?

Με ποιά κριτήρια έγινε η σταυροδοσία στην Α' Αθήνας από τους μη "ταραξίες"?

Μάλλον η κ. Γιαννάκου πλήρωσε την άρνησή της να αποσύρει και να κάψει το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ' Δημοτικού. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη και κρισιμότερη αιτία της αποτυχία της.

Στο συγκεκριμένο ζήτημα έδειξε γενναιότητα και ήθος.

Νομιμοποίησε τους ιστορικούς και την επιστήμη της Ιστορίας, απέναντι σ' όσους θεωρουσαν πως η μυθολογία των γιαγιάδων είναι η μόνη εγκεκριμένη άποψη για τις περιπέτειες του τόπου μας, τη μνήμη και την αυτογνωσία, τη δικη μας και των παιδιών μας.

Την ίδια στιγμή, όταν το πρόβλημα δεν ήταν η αστοχία του "συνωστισμού", αλλά η υπέρβαση της εθνικιστικής σκοπιμότητας στην ανάγνωση της Ιστορίας, πολλοί σιωπούσαν και περισσότεροι ήταν βέβαιοι πως έρχεται το τελευταίο κύμα αφελληνισμού γι' αυτή τη μακάρια φυλή που στις μέρες της παραλίγο να καεί η Αρχαία Ολυμπία.

Ο Καρατζαφέρης και ο Παπαθεμελής έβαζαν το θέμα στην κεντρική προεκλογική ατζέντα, ο πρωθυπουργός τα μάσαγε και υπαινισσόταν διαφωνία, κάποιοι του ΠΑΣΟΚ, ακόμα και πρώην υπουργοί Παιδείας, πάσχιζαν να κρατηθούν στο πλειοψηφικό ρεύμα της καταδίκης του βιβλίου.

Οι φωνασκούντες, οι έξαλλοι και οι ερασιτέχνες της ιστορικής επιστήμης, βρέθηκαν πολλοί και σε όλους τους χώρους.

Η κ. Γιαννάκου όμως επέμενε να μην υποχωρεί.

Όπως επίσης και μην το ξεχνάμε ήταν από τις ελάχιστες περιπτώσεις στον συντηρητικό χώρο που δεν πήγε να υπογράψει υπέρ της αναγραφής του Χ.Ο. στις ταυτότητες, εκείνες τις μακρινές μέρες του χριστοδουλικού "ανένδοτου".

Εντάξει, δεν ξεχνιώνται η εκπαιδευτική της "μεταρρύθμιση", τα παιδιά και οι δάσκαλοι στους δρόμους, τα πολλά όχι, οι αστοχίες και τα πείσματα. Αλλά όλα αυτά αντιμετωπίστηκαν στον κάμπο των πολιτικών συγκρούσεων, εδώ η αριστερά ήταν στην πρώτη γραμμή της αντιπαράθεσης.

Ταυτόχρονα αποδείχθηκε όμως πως η κουλτούρα του διαλόγου είναι μακρινός ακόμα τόπος για τις κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα, αλλά ας παραλείψουμε αυτό το κομμάτι, μην κακοκαρδίσουμε τους σίγουρους ως προς την αγωνιστικότητά τους συντρόφους.

Όμως οι διαφωνίες δεν μπορεί να αποτελούν στοιχείο μιας ιδιότυπης χαιρεκακίας και, το χειρότερο, συστατικό χλεύης που έχει να κάνει με τις ενδυματολογικές επιλογές της πρώην υπουργού. Είναι παρακατιανό, άχρηστο, σεξιστικό και χυδαίο, να ακολουθούμε τη μόδα που επιβλήθηκε από χιουμορίστες και στυλάτους.

Πρέπει να αναγνωρίσουμε και όχι ως συνηγορία και ούτε πολύ περισσότερο σαν παρηγοριά, πως η απουσία της κ. Γιαννάκου από την κεντρική πολιτική σκηνή είναι μια απώλεια.

Η αριστερά που συγκρούστηκε μαζί της πιο σκληρά από κάθε άλλο υπουργό της προηγούμενης κυβέρνησης, με εξαίρεση της βυρωνικές αμπελοφιλοσοφίες, πρέπει να αναγνωρίσει πως η πρώην υπουργός στάθηκε απέναντι στον σκοταδισμό.

Και στις μέρες που έρχονται εδώ θα είμαστε να δούμε αν υπάρχουν πολλοί που υποστήριξαν με τόσο θάρρος την Ευρώπη της επιστήμης και του ορθού λόγου, απέναντι στην επαρχία των ημιμαθών και των φοβισμένων.

Γιατί, ας μην το κρύβουμε, είμαστε εγγόνια και δισέγγονα του μουστακαλή πατερούλη που τους ξεπάστρευε όλους γιατί ήθελε τα πάντα καθαρά και ξάστερα, αλλά κάτι έχουμε πάρει και από τους άλλους, τον Αντόνιο και την Ρόζα που μας είπαν

πως η αλήθεια και το δίκιο δεν είναι προνόμιο, ούτε δικαίωμα, είναι προϊόν απόδειξης.

http://www.myspace.com/analains

HΣυλβί Γκιλέμ ξανά στην Ελλάδα

Η διασημότερη ίσως μπαλαρίνα στον κόσμο θα εμφανιστεί για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη με τον Ακραμ Καν, τον χορευτή και χορογράφο που συνενώνει στις δουλειές του, με τρόπο μοναδικό, τον παραδοσιακό ινδικό χορό κατάκ με τον σύγχρονο πειραματικό χορό. Οι δυο τους ανταλλάσσουν τέχνη και συναίσθημα στο έργο «Sacred Μonsters» («Ιερά Τέρατα») που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα τον περασμένο Σεπτέμβριο στο Sadler΄s Wells και είδαμε στο Ηρώδειο στο πλαίσιο του Ελληνικού Φεστιβάλ. Η εικόνα ενός φιλιού, κατά τη διάρκεια του οποίου τα πόδια της Γκιλέμ τυλίγονται στη μέση του Καν, μοιάζει να ΄ναι το απόλυτο σημείο συνάντησης δύο μεγάλων καλλιτεχνών. Στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, στις 31/10 και 1/11.

"ΜΙΚΡΗ ΕΛΕΓΕΙΑ"

ΜΑΡΘΑΣ ΜΕΝΑΧΕΜ

Συμμετέχουν: Χρήστος Θηβαίος, Απόστολος Ρίζος και Γιάννης Λεκόπουλος
Ποιητές: Κωνσταντίνος Καβάφης, Ναπολέων Λαπαθιώτης –Στέλιος Γεράνης
Στιχουργοί: Κώστας Τριπολίτης, Θράσος Καμινάκης
Αυτόν τον καιρό κυκλοφορεί μια αρκετά ενδιαφέρουσα δισκογραφική δουλειά με τίτλο ''Μικρή Ελεγεία'' από την εταιρεία (ACOUSTIC ART PRODUCTIONS) .
Η πρωτοεμφανιζόμενη δημιουργός και ερμηνεύτρια Μάρθα Μεναχέμ με τη «Μικρή Ελεγεία», μας εισάγει με τη δική της ιδιαίτερη ευαισθησία, στη σφαίρα της ποίησης και του ονείρου, αγγίζοντας όλες τις περιοχές της ανθρώπινης ύπαρξης. Από την ορχήστρα της ζωής, εμπνεύστηκε το δικό της μουσικό σχήμα, επιλέγοντας το λόγο των ποιητών και στιχουργών και συνέθεσε τη δική της «εννεάδα». Εννέα τραγούδια, εννέα κύματα που παράγουν έναν ήχο τρυφερό, ελεγειακό, καθαρό και γλυκύ, που απαλύνει τον πόνο, εναλλασσόμενος με το πάθος και τη δύναμη που αφαιρεί τη δυσαρμονία. Παρ’ όλο που αυτά φαίνονται αντίθετα, έχουν κέντρο επαφής, οδηγούν στην ισορροπία που φέρνει την ηρεμία και τη χαρά. Το καθετί, έχει τη θέση του εδώ, σε μια δυναμική αρμονία συγκρούσεων και ειρήνης, καταιγίδας που εναλλάσσεται με τη γαλήνη, η παλίρροια με την άμπωτη, η ζωή με την αθανασία, το σκοτάδι που ερωτοτροπεί με το φως, γεννώντας σκιές. Τη μουσική έχει γράψει σε όλο το έργο η Μάρθα Μεναχέμ, ενώ την ενορχήστρωση υπογράφουν: ο μπασίστας των «Υπογείων Ρευμάτων» Απόστολος Καλτσάς, ο Σωτήρης Καστάνης και ο συνθέτης Μιχάλης Ανδρονίκου. Τρία νέα παιδιά που τα έφερε κοντά, ο τρόπος που προσεγγίζουν τις μελωδίες και ο σεβασμός και η αγάπη τους για τη μουσική. Τα τραγούδια ερμηνεύει η δημιουργός, και συμμετέχουν: ο Χρήστος Θηβαίος στο τραγούδι «Lacrima» σε στίχους Κώστα Τριπολίτη, ο Απόστολος Ρίζος στο «Βασίλεμα που πέφτει» σε ποίηση του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη και στα τραγούδια: «Έμαθα τώρα να ταξιδεύω» σε ποίηση Στ. Γεράνη, «Επήγα» σε ποίηση Κ. Π. Καβάφη και «Λιβελόγραμμα» (εδώ μαζί με τη Μ. Μεναχέμ) σε στίχους Κώστα Τριπολίτη, ένας νέος ερμηνευτής, ο Γιάννης Λεκόπουλος, που η φωνή και η ερμηνεία του σίγουρα θα αγγίξουν τις καρδιές μας. Στο CD παίζουν οι μουσικοί: Γιάννης Αγγελόπουλος (Ντραμς), Μιχάλης Ανδρονίκου (κλαρίνο, κλαρινέτο, κιθάρα), Μάριος Βαληνάκης (Σαξόφωνο σοπράνο), Σάκης Βαργεμτζίδης (πιάνο), Αλέκα Εληώτη (Κρουστά), Απόστολος Καλτσάς (Μπάσο, Ακορντεόν), Χρύσα Κωττάκη (πιάνο), Τάσος Πέππας (Ντραμς), Απόστολος Ρίζος (Κιθάρα), Γιώργος Χριστόπουλος (Κιθάρα). Το εικαστικό του εξωφύλλου, είναι πίνακας του ζωγράφου Παντελή Σαμπαλιώτη. Ως επίλογος αυτού του σημειώματος, ας έρθουν τα λόγια της δημιουργού: «Εύχομαι, ακούγοντας αυτά τα τραγούδια, να νιώσετε τη χάρη και την ισχύ που μου δόθηκε, ως χαρά της δημιουργίας και ελπίδα ένωσης μαζί σας». ACOUSTIC ART PRODUCTIONS www.aap.gr

Το Χρονικό της Μωρίας
* Στο δικό μας Χρονικό δεν υπάρχουν περιγραφές τοπίων, αφού έπαψαν να υπάρχουν τόποι και τοπία
Γ. ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ

Το Χρονικό του Μορέως είναι ένα εκτενές ποίημα (π. 10.000 στ.) συνθεμένο στις αρχές του 14ου αιώνα από κάποιον εξελληνισμένο Φράγκο (ίσως «γασμούλο») που εξιστορεί την κατάκτηση του Μοριά από τους Φράγκους. Η εξιστόρηση γίνεται από την πλευρά των κατακτητών, το πνεύμα του έργου είναι αντιελληνικό και αντιορθόδοξο και η γλώσσα του εξαιρετικά ιδιότυπη («γλωσσικό μνημείο» τη χαρακτηρίζει ο Λ. Πολίτης), απροσδόκητα γοητευτική στην ακαταστασία της, αν και ορισμένοι καταλογίζουν στο Χρονικό «αισθητική ανεπάρκεια». Ο Εγγονόπουλος πάντως πρέπει να είχε διαφορετική άποψη καθώς ένα τουλάχιστον ποίημά του «Ο Αφέντης της Καρύταινας» ομολογημένα αφορμάται από το Χρονικό.
Το Χρονικό της Μωρίας είναι μια σύγχρονη ιστορία πυρπόλησης και ολοκληρωτικής καταστροφής του Μοριά αλλά και της Εύβοιας και των βουνών του Δουκάτου των Αθηνών από τις ασύμμετρες βαρβαρικές ορδές ενός τρομερού Στρατηγού που ακούει στο όνομα Ανεμος. Το Χρονικό αυτό εξακολουθεί και γράφεται ακόμη και τώρα αφού οι επιχειρήσεις ουσιαστικά δεν έχουν τελειώσει. Οι συγγραφείς είναι πολλοί και διάφοροι, όλοι καθαρόαιμοι Ελληνες (όχι τίποτε «μούλοι») και πολύ καλοί χριστιανοί: ο Δούκας και οι Λογοθέτες (υπουργοί) των Αθηνών αλλά και οι αντίπαλοι του Δούκα, πρίγκιπες και κεφαλάδες, οι κιβιτάνοι (φρούραρχοι) δασών και πυρόσβεσης και άλλοι πολλοί κύρηδες και κυράδες. Η γλώσσα του έργου είναι τα ρωμαίικα, αγκαλά κακοπαθημένα κι αυτά, και η κεντρική ιδέα είναι πως ο Στρατηγός Ανεμος (που φορεί πάντα μανδύα σκαρελέτο, ήγουν πορφυρό), αφού πρώτα έστειλε στον Μοριά τους καταπατητές του (= κατασκόπους), έδωσε διάτα «Να κάψουν κ' εξαλείψουσιν τα οσπίτια και χωρία / Κι όσους ανθρώπους πιάσωσιν ευθέως να αποθάνουν».
Το Χρονικό του Μορέως εκθέτει γεγονότα που αρχίζουν γύρω στα 1100 (1η σταυροφορία) και τελειώνουν με τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Ηπειρο (1292), αφού έχει ήδη κατακτηθεί ο Μοριάς. Το Χρονικό της Μωρίας, αποτυπωμένο σε χιλιάδες σελίδες έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου, σε τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, μαρτυρίες, επιτόπιες έρευνες και συνεντεύξεις, έχει γρηγορότερο ρυθμό και εντονότερη αφηγηματική δραματικότητα από το Χρονικό. Ενώ τα γεγονότα που περιγράφει συμβαίνουν στις 20 τελευταίες ημέρες του Αυγούστου 2007, η έκταση της καταστροφής είναι μεγαλύτερη από όσα περιλαμβάνει το Χρονικό των 130 χρόνων. Το πιο ενδιαφέρον είναι πως, καθώς τουλάχιστον οι τηλεοπτικές κάμερες βρίσκονται παντού, μπορούμε και παρακολουθούμε τα γεγονότα να εκτυλίσσονται κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια μας. Καθισμένοι στα σπίτια μας. Και αυτό που βλέπουμε είναι ότι ο Στρατηγός Ανεμος όχι μόνο τρέχει σαν άνεμος αλλά είναι παντελώς ανίκητος. Αυτός ούτε τις σκρόφες (= πολεμικά μηχανήματα) των Αθηνών φοβάται ούτε τα τριπουτσέτα τους (= πετροβόλες μηχανές). Ρημάζει «ανεξέλεγκτα» χωριά, οικισμούς, δάση, ρουμάνια, πεδιάδες και ζωντανά, «ότι το διάστημα όπου ένι (= είναι) από το Νίκλι / μέχρι εις την Λακκοδαιμονίαν ένι δασώδης τόπος, / βουνία και στενολάγγαδα...».
Το Χρονικό του Μορέως περιτρέχει όλη την έκταση του Μοριά και, εκτός των άλλων, αναφέρεται σε παλλαϊκά ονόματα χαριτωμένων τόπων: στου Αλφέως το πέρασμα, στο Γαρδίκι, στον Δαμαλά της Τροιζηνίας, στην Κακή Σκάλα, στην Καλομάτα, στην Καρύταινα, στα μέρη των Κρεστένων, στη Λακκοδαιμονία, στη Μάινη, στη Μονοβασία, στον Μυζηθρά, στο Νίκλι, στην Πελοπόννεσον γενικά, στην Τσακωνία, στη Χαλανδρίτσα κτλ. Το Χρονικό της Μωρίας μας κάνει λόγο για χωριά και τόπους που πολλοί από εμάς δεν μπορούσαμε προηγουμένως να εντοπίσουμε στον χάρτη. Οταν τελικά τα βρήκαμε, ήταν κιόλας σβησμένα και καμένα: Λυτοχωριό Αχαΐας, Γεράκι Αμαλιάδας, Κρέστενα, Καϊάφα, Νεοχώρι, Καλλιθέα Ηλείας και Λακωνίας, Βρεστό, Σάμικο, Πλατιάνα, Ζαχάρω, Ανδρίτσαινα, Κλινδία, Βρυσούλες, Αραχαμίτες, Ασέα, Ξυρόκαμπος, Σουλινάρι, Μακρύσι, Ανεμοδούρι, Ρούτσι, Περιβόλια, Ελενίτσα, Μαλλωτά, Ραψομμάτη, Καρτσίμπαλη, Λεοντάρι, Παραδείσια, Αρτεμισία, Λάγα, Καρβέλι, Αράχωβα Ταϋγέτου... Στο δικό μας Χρονικό δεν υπάρχουν περιγραφές τοπίων, αφού έπαψαν να υπάρχουν τόποι και τοπία. Ο βάρβαρος, όμως, ανθέλληνας και παπικός συγγραφέας του Χρονικού μπορεί και βλέπει τη φύση δίπλα του, «κι αφότου εκερδίσασιν την Καλομάτα οι Φράγκοι / κ' είδαν τον τόπον έμνοστον, καλόν χαριτωμένον, / τους κάμπους γαρ και τα νερά, το πλήθος των λιβαδίων». Κι αλλού, «κι αφότου εκατουνέψασιν (= στρατοπέδευσαν) στον κάμπον της Καρυταίνου / εκεί εις το παρεπόταμον, στα πανώραια λιβάδια...».
Είπαμε πως το Χρονικό της Μωρίας μας εξακολουθεί και γράφεται ακόμη. Παρά ταύτα, δεν είναι δύσκολο να εικάσουμε πώς θα τελειώσει - με αγάπη και τρέβα (= ανακωχή) ανάμεσα στους Δούκες των Αθηνών και στους νέους πρίγκιπες του Μοριά μετά την περιφανή νίκη του Ανέμου. Αλλωστε με παρόμοιο πάνω-κάτω τρόπο κλείνει και το Χρονικό του Μορέως. Ο βασιλέας (της Πόλης) τα βρίσκει με τον νέο πρίγκιπα του Μορέως και όλοι ζουν πλούσια και αγαπημένα. «Κι αφότου εστερεώθηκεν η αγάπη και η τρέβα / ανάμεσον του βασιλέως και του πρίγκιπα Μορέως, / άρξετον ο πρίγκιπας, ως φρόνιμος όπου ήτον, / να κυβερνά τον τόπον του, να αυξαίνη τες δουλείες του. / Με τον λαόν του βασιλέως ειρηνικά εδιάγε. / Επλούτηναν οι άπαντες, Φράγκοι τε και Ρωμαίοι».

Εξ όσων γνωρίζω, ελάχιστοι Ελληνες (ψηφοφόροι) ακολουθούν τις διδαχές του ιππότη Λεοπόλδου φον Ζάχερ Μαζόχ. Κάνω λάθος;
Με σεμνότητα και ταπεινότητα Δημήτριος, Τσεχίας
Το ΒΗΜΑ, 16/09/2007

TΑ ΠΕΖΟΔPΟΜIΑ ΩΣ XΩPΟΣ ΑΠΟΘHKΕYΣHΣ ΑYTΟKINHTΩN

Είναι γνωστό το πρόβλημα των «τραπεζοκαθισμάτων» που, τις περισσότερες φορές, με τις ευλογίες των Δήμων που εισπράττoυν, καταλαμβάνουν τα πεζοδρόμια μην αφήνοντας χώρο να περάσει όχι καροτσάκι αναπήρου αλλ’ ούτε καν πεζός. Ο δήμαρχος πάντα κάνει εκστρατεία περιορισμού τους και πάντα δεν τα καταφέρνει. Στο ίδιο φαινόμενο εντάσσονται και οι πλήρεις καταλήψεις πεζοδρομίων από τα «παρελκόμενα» των περιπτέρων, που, έχοντας μετατραπεί σε… μίνι μάρκετ, έγιναν εφιάλτης παντός πεζού... και κάθε πλατείας... Ψυγεία, πολλά ψυγεία, μηχανικά αλογάκια, «γερανάκια» με καραμέλες, ρολόγια, ό,τι τραβάει η ψυχή σου. Ένα άλλο φαινόμενο, που κι αυτό πάει να γίνει «κανόνας», δηλαδή μάστιγα: H χρήση πεζοδρομίων και νησίδων ως… αποθήκη, αν μη και έκθεση, αυτοκινήτων. Δύο πολυτελή τζιπ, χωρίς πινακίδες, θρονιασμένα αρκετόν καιρό στη νησίδα δρόμου μεγάλης κυκλοφορίας, στην απέναντι πλευρά του οποίου είναι η αντιπροσωπεία! Tζάμπα χώρος. Αυτό κι αν δεν είναι ελληνικό δαιμόνιο… Αν οι «πραίτορες» του κ. Πολύδωρα (στα 200 μέτρα είναι το υπουργείο) δεν μπορούν να βάζουν, κάθε μέρα, πρόστιμο παράνομης στάθμε υσης, αφού είναι ακυκλοφόρητα τα τζίπ, και δεν βρίσκουν ότι η εν λόγω αντιπροσωπεία παραβαίνει κάποιον άλλο νόμο, ας ασχοληθεί τουλάχιστον ο δήμαρχος να εισπράξει τέλος κατάληψης πεζοδρομίου...

Αλήθεια τα μαρμάρινα πεζοδρόμια της πλατείας Συντάγματος μποστά στα γνωστά ξενοδοιχεία ποιός παρκαδόρος της δημοτικής αστυνομίας τα εκμεταλεύεται?

Χάρλεϊ Καρμάικλ σε εύγλωττο στιγμιότυπο ως Καζανόβας
ΛΙΝΤΣ Βρισκόμαστε στο έτος 1755 και μια σειρά αλλόκοτα γεγονότα ξεσπούν ξαφνικά ανά την Ευρώπη. Στη Φλάνδρα το ψωμί στους φούρνους φουσκώνει χωρίς μαγιά. Στην Πάδοβα η λειτουργία σε μια εκκλησία διακόπτεται επειδή όλο το γυναικείο εκκλησίασμα καταλαμβάνεται από τους πόνους της γέννας. Σε μια αγγλική πόλη οι διοικούντες θεώνται να εκτραχηλίζονται ολόγυμνοι. Μπορεί άραγε για όλα αυτά να ευθύνεται ο Καζανόβας; Το ερώτημα φαίνεται να αντιμετωπίζεται στη νέα θεατρική δημιουργία Καζανόβας, της οποίας ωστόσο η μεγαλύτερη πρωτοτυπία δεν είναι αυτή αλλά το γεγονός ότι παρουσιάζει τον θρυλικό γυναικοκατακτητή ως γυναίκα. Εργο της διακεκριμένης ποιήτριας και θεατρικής συγγραφέως Κάρολ Ανν Ντάφι η θεατρική αυτή δημιουργία, που βασίζεται εν μέρει στην κινηματογραφική ταινία Καζανόβας του Φεντερίκο Φελίνι, διαφημίζεται ως «σκανδαλωδώς διασκεδαστική και παθιάρικη περιδιάβαση μαζί με τον ακαταμάχητο πλανευτή» καθώς αυτός περιπλανάται ανά την Ευρώπη για να γλιτώσει τη φυλακή. Σχετικά με τους σκοπούς του εγχειρήματος ο σκηνοθέτης Πολ Χάντερ δήλωσε: «Ο μόνος λόγος για να καταπιαστούμε με μια τόσο γνωστή ιστορία ήταν να κάνουμε κάτι ριζικά διαφορετικό: μας εξερέθισε η ιδέα μιας γυναίκας που έχει την ελευθερία του Καζανόβα χωρίς τις ηθικές αναστολές». Ως τις 29 Σεπτεμβρίου στο West Yorkshire Playhouse του Λιντς και από τις 6 Νοεμβρίου στο Lyric Hammersmith του Λονδίνου.

αριστερά και εκλογές

Με ολοένα και μεγαλύτερη συχνότητα, κατά περίπτωση απροκάλυπτα ή συγκαλυμμένα για τις ανάγκες του τρέχοντος προεκλογικού ανταγωνισμού αναδεικνύονται συμπτώσεις πολιτικών προταγμάτων και απαλείψεις διαφορών σε καίρια ζητήματα της οικονομίας και της κοινωνίας μεταξύ των κυβερνητικών κομμάτων της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ. Γι' αυτό και στην μεταξύ τους αντιπαράθεση δεν προτάσσουν πολιτικές επιλογές αλλά διαχειριστικές ικανότητες και τεχνικές ευχέρειες, με αποστροφές στα πολιτικά ζητήματα τα οποία "διχάζουν τον ελληνικό λαό". Εμείς ξέρουμε και μπορούμε, αυτοί δεν ξέρουν και δεν μπορούν.

Τι ξέρουν και πως μπορούν είναι ερωτήματα εκτός συζήτησης.

Οι πολιτικές συγγένειες των κομμάτων αυτών σηματοδοτήθηκαν άλλωστε στο πρόσφατο παρελθόν και με αντίστοιχες μετακινήσεις πολιτικών προσώπων. Παράλληλα και σε ένα άλλο επίπεδο εντοπίζονται ταυτίσεις θέσεων και απόψεων σε διάφορα, αλλά όχι αδιάφορα για την κοινωνία ιδίως όταν αποκαλούνται εθνικά, θέματα μεταξύ του ΚΚΕ και του ΛΑΟΣ ή και του νεοεμφανισθέντος κόμματος της Δημοκρατικής Αναγέννησης.

Το φαινόμενο αυτό της όσμωσης πολιτικών θέσεων και προταγμάτων, το οποίο συνοδεύεται από μια συνολική μετατόπιση του πολιτικού λόγου και της πολιτικής δράσης σταδιακά σε πιο συντηρητικές κατευθύνσεις δεν είναι βέβαια φαινόμενο αποκλειστικά ελληνικό και οι πρόσφατες πολιτικές μεταγραφές στη Γαλλία είναι δηλωτικές μιας αντίστοιχης Ευρωπαϊκής τάσης. Θεωρητικοποιήθηκε, άλλωστε, με ποικίλους όρους και διακηρύχθηκε σε διάφορους τόνους ως το τέλος της διάκρισης αριστεράς και δεξιάς, ως το τέλος των ιδεολογιών και άλλα συναφή, όλα υποστηρικτικά μιας αποπολιτικοποίησης της πολιτικής ζωής. Το ζήτημα της διάκρισης αριστεράς και δεξιάς είναι μάλλον πολυσυζητημένο, αλλά παραμένει επίκαιρο και με αφορμή τις επικείμενες εκλογές και το διακύβευμα τους τίθεται εκ των πραγμάτων και για μια ακόμα φορά ως πολιτικό ερώτημα. Ιδίως όταν όσο πλησιάζουμε στις κάλπες η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ θα αρχίσει τις συνήθεις πλέον κατά τις προεκλογικές περιόδους αναφορές της στην αριστερά συνοδευόμενες από τις αντίστοιχες καταγγελίες της στη δεξιά, ενώ δια των τηλεοπτικών παραγόντων της θα θέτει πιεστικά το ερώτημα για την μετεκλογική στάση του ΣΥΡΙΖΑ στο σχηματισμό κυβερνητικής πλειοψηφίας.

Η διάκριση αριστεράς και δεξιάς, και τα κριτήρια της διάκρισης αυτής, είναι ιστορικό δημιούργημα, και το νόημα τους ορίζεται από τις κοινωνικές και τις πολιτικές συνθήκες κάθε ιστορικής περιόδου και από τα πολιτικά δεδομένα κάθε χώρας. Δεν αποτελεί, επομένως, μια διάκριση απόλυτη και ιστορικά αμετάβλητη, με κριτήρια καθορισμένα τελεσίδικα, εκτός τόπου και χρόνου, πέρα από ανταγωνισμούς των κοινωνικών συμφερόντων και τους πολιτικούς όρους μιας καθορισμένης ιστορικής στιγμής. Από την εισαγωγή τους στην πολιτική ορολογία με την Γαλλική επανάσταση, οι έννοιες αριστερά και δεξιά νοηματοδοτήθηκαν πάντοτε με βάση την συγκυρία. Στην Νομοθετική Εθνοσυνέλευση του 1791, η οποία συνέρχεται μετά την θεσμοθέτηση συντάγματος και την καθιέρωση της συνταγματικής μοναρχίας στη Γαλλία, αρχικά εντελώς τυχαία, κάθονται στα έδρανα δεξιά του προεδρείου οι υποστηρικτές του "παλιού καθεστώτος", αριστοκράτες, φεουδάρχες και κληρικοί και αριστερά του προεδρείου οι υποστηρικτές του νέου καθεστώτος, εκπρόσωποι των αστών και των λαϊκών στρωμάτων, Ιακωβίνοι και Γιρονδίνοι. Έτσι με κριτήριο τη στάση απέναντι στο καθεστώς της επανάστασης καθιερώνονται και αποκτούν νόημα οι όροι αριστερά και δεξιά. Τον επόμενο, όμως, χρόνο στην Συμβατική Εθνοσυνέλευση, όταν και η σύνθεση της και το πολιτικό διακύβευμα διαφοροποιούνται εντελώς, τότε διαφοροποιούνται και τα κριτήρια διάκρισης των πολιτικών δυνάμεων. Δεξιά είναι τώρα οι προηγούμενα αριστερά Γιρονδίνοι και αριστερά οι Ιακωβίνοι με τον Δαντών, τον Μαρά και τον Ροβεσπιέρο. Η αριστερά εκείνης της ιστορικής στιγμής εξέφραζε τα συμφέροντα της ανερχόμενης Γαλλικής αστικής τάξης, προβάλλοντας την πολιτική ιδεολογία η οποία αποκλήθηκε κλασσικός φιλελευθερισμός, ενώ η δεξιά υπεράσπιζε τα συμφέροντα των ευγενών και του ανώτερου κλήρου. Η ανάπτυξη του εμπορευματικού καπιταλισμού στα επόμενα χρόνια επανοριοθέτησε πολιτικά την αριστερά και τη δεξιά με κριτήρια την υπεράσπιση της οικονομικής ελευθερίας, της δυνατότητας απρόσκοπτου πλουτισμού και της ιδιωτικής συγκρότησης του δημόσιου χώρου έναντι της ρυθμιζόμενης οικονομίας που διασφαλίζει το δικαίωμα στην εργασία και το εισόδημα, τις ίσες ευκαιρίες και την κοινωνική αλληλεγγύη. Μετά τις Ευρωπαϊκές επαναστάσεις του 1848 και την είσοδο στην πολιτική σκηνή της εργατικής τάξης με εκφραστές τους σοσιαλιστές και αργότερα τους κομμουνιστές, η διάκριση αριστεράς και δεξιάς προσέλαβε νόημα αντίστοιχο της ιστορικής συγκυρίας και τα κριτήρια της αντικαταστάθηκαν από κριτήρια αναφερόμενα στην ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και στα αντίστοιχα κοινωνικά συμφέροντα των νέων κοινωνικών τάξεων, που δημιούργησε ο βιομηχανικός καπιταλισμός. Ακολουθώντας την ιστορική εξέλιξη και την εκάστοτε πολιτική πραγματικότητα, τα κριτήρια της διάκρισης αριστεράς και δεξιάς συναρτήθηκαν κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα με τη δημοκρατία και τα πολιτικά δικαιώματα απέναντι στους ανερχόμενους φασισμούς στην Ευρώπη, με το κράτος πρόνοιας και την εθνική ανεξαρτησία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με τον νεοφιλελευθερισμό και τα προτάγματα του σήμερα. Έτσι από εποχή σε εποχή και από περιοχή σε περιοχή, η διάκριση αριστεράς και δεξιάς πάντα ισχύουσα, αποκτούσε και αποκτά διαφορετικό περιεχόμενο με βάση την κοινωνική πραγματικότητα και το κατά περίπτωση πρωτεύον πολιτικό διακύβευμα. Περί ιστορικής μεταβολής του νοήματος των όρων αριστερά και δεξιά πρόκειται, επομένως, και όχι περί τέλους της διάκρισης, εξαιτίας της κατάλυσης των κριτηρίων της από τα δεδομένα της πραγματικότητας ή από τις επιταγές της ιστορίας. Αφού είναι ακριβώς τα δεδομένα της πραγματικότητας και οι επιταγές της ιστορίας τα οποία έτσι ή αλλιώς ορίζουν τις έννοιες και τα κριτήρια της διάκρισης αριστεράς και της δεξιάς, των πολλών δεξιών και των πολλών αριστερών που υπήρξαν και θα υπάρξουν.

Αυτή η ιστορικότητα καθιστά τη διάκριση αριστεράς και δεξιάς σχετική και από τη σχετικότητα αυτή μπορεί να δημιουργηθεί μια σύγχυση την οποία υποβολιμαία εκμεταλλεύονται πολλοί και διάφοροι επιχειρηματολογώντας για την απάλειψη των διαχωριστικών, πολιτικών, γραμμών.

"αυτοί που θέλουν να μας πείσουν ότι δεν υπάρχει ούτε Δεξιά ούτε Αριστερά είναι δεξιοί"

είχε δηλώσει εύστοχα ο Ιταλός πολιτικός φιλόσοφος Νορμπέρτο Μπόμπιο. Η άρνηση ή η απαξίωση της διάκρισης αριστεράς και δεξιάς σημαίνει ουσιαστικά διεκδίκηση της αποπολιτικοποίησης της πολιτικής δραστηριότητας και μετασχηματισμού της σε διαχειριστική πρακτική. Διεκδίκηση, η οποία εντάσσεται στον πυρήνα της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας και αποτελεί ένα από τα συστατικά στοιχεία της απορρύθμισης των σχέσεων πολιτικής και οικονομίας, κράτους και αγοράς, δημόσιου και ιδιωτικού και της αποδυνάμωσης της πολιτικής εξουσίας στην επιδίωξη κοινωνικών στόχων πάνω από τα ιδιωτικά συμφέροντα.

Η κατάλυση της διάκρισης αριστεράς και δεξιάς και η άρνηση της πολιτικής επιδιώκεται συστηματικά μέσα από μια φιλολογία περί της αναγκαιότητας ή της επικαιρότητας ενός "πολιτικού κέντρου" και τις αντίστοιχες απόπειρες των δύο μεγάλων κομμάτων να εκφραστούν ως ή να μετασχηματιστούν σε κόμματα του λεγόμενου "κεντρώου" πολιτικού χώρου.

Μιας πολιτικής επιλογής, η οποία τελικά συνιστά τον "βαθμό μηδέν της πολιτικής", αφού αμβλύνει μέχρι ισοπέδωσης τον αντιθετικό χαρακτήρα των πολιτικών ιδεών, των πολιτικών συμφερόντων, των πολιτικών επιθυμιών, της πολιτικής εν τέλει και μπορεί έτσι να χωρέσει τους πάντες και τα πάντα. Από τη στιγμή, όμως, που ασκείται πολιτική στο όνομα των διαφόρων συνθετικών του κεντρο- και προωθείται έτσι μια γενικευμένη αποπολιτικοποίηση, το πολιτικό φάσμα μετακινείται προς τα δεξιά και τελικά ενισχύεται ο ακροδεξιός λαϊκισμός του ΛΑΟΣ και του Παπαθεμελή, ακριβώς επειδή η αντιθετικότητα είναι συστατικό στοιχείο της πολιτικής δραστηριότητας, η οποία αναπόφευκτα αναδεικνύεται στους καιρούς μας, που οι νεοφιλελεύθερες και αυταρχικές πολιτικές παράγουν νέες και οξύνουν τις υπάρχουσες κοινωνικές αντιθέσεις. * Η υπεράσπιση της διάκρισης αριστεράς και δεξιάς με τους όρους του σήμερα, στη χώρα μας και στον κόσμο, ιδιαίτερα αυτή την προεκλογική περίοδο είναι υπεράσπιση της πολιτικής. Και "όσο θα υπάρχουν άνθρωποι που η πολιτική τους δράση θα υποκινείται από μια μύχια αίσθηση ανικανοποίητου και που θα υποφέρουν μπροστά στις αδικίες των σύγχρονων κοινωνιών, θα διατηρούν ζωντανά τα ιδεώδη που έχουν συνυπογράψει εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα όλα τα αριστερά κινήματα της Ιστορίας" γράφει ο Νορμπέρτο Μπόμπιο στο βιβλίο του Δεξιά και Αριστερά. Αυτά τα ιδεώδη διεκδικεί να εκφράσει εκλογικά την προσεχή Κυριακή το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ υπερασπιζόμενο την πολιτική και νοηματοδοτώντας την αριστερά.

Ασύμμετρες απειλές
* Πέρυσι η φωτιά της Χαλκιδικής ξεκίνησε από κεραυνό.
* Η φωτιά της Πάρνηθας ξεκίνησε από τη ΔΕΗ.
* Η φωτιά στη Σκιάθο ξεκίνησε από τον σκουπιδότοπο.
* Η φωτιά της Πεντέλης κατά την Πυροσβεστική ξεκίνησε - ο δράστης είναι ήδη στη φυλακή - από εθελοντή δασοπυροσβέστη του οποίου πέρυσι ο γιος πέθανε από καρδιά κατά τη δασοπυρόσβεση.
* Η φωτιά του Ταϋγέτου ξεκίνησε από μια γριά που έβαλε φωτιά σε κλαριά.
* Η φωτιά στη Ζαχάρω ξεκίνησε από μια γριά που έβραζε κόλλυβα.
* Οι Τούρκοι λένε ότι τις δασικές πυρκαϊές τις βάζουν Ελληνες!
* Στην πρώτη φωτιά στον Υμηττό οι δήμαρχοι μιλούσαν για «οργανωμένα συμφέροντα» που διεκδικούν τον χώρο. Εξ όσων γνωρίζω ο μόνος φορέας που διεκδικεί τον χώρο είναι η Εκκλησία!