Κυριακή, Φεβρουαρίου 24


Αρνητισμός και Αριστερά


Είναι όμως πολύ όμορφο αυτό που προσάπτουν στην αριστερά τώρα που έχει ταραχθεί κάπως το παραπέτασμα (ου μην αλλά... και το καταπέτασμα βρώσεως και πόσεως) του ναού.

Αρνητισμός σου λέει. Αμάρτημα μέγα.

Ξεχνώντας βεβαίως ότι η αμαρτία εμπεριέχει οιονεί τη μαρτυρία, αλλά τέλος πάντων. Πάνω στην άψη και στην ταραχή πολλά μπορεί να πει ο ταραγμένος. Αλλ' όμως είναι όμορφο να σου προσάπτουν μιαν αλήθεια έστω και με αρνητικό πρόσημο, θέλοντας να υποβιβάσουν όσα προσπάθησες χρόνια και χρόνια, όσα διέτρεξες και σε διέτρεξαν προκειμένου να είσαι όσο το δυνατόν ελεύθερος στον αυτοπροσδιορισμό σου. Αρνητισμός η αριστερά. Καταγγελτικός λόγος αυτή η αριστερά, ουδεμία σχέση έχων αυτός ο λόγος με την κυβέρνηση με τον σκεδασμό αυτού του τόπου. Κάτι δηλαδή σαν παιχνίδι άτακτων παιδιών των οποίων η ορμή αντλείται και εξαντλείται από το παιχνίδι καθ' εαυτό και πέραν τούτου ουδέν. Μήτε παρηγοριά, μήτε μέθοδος ονείρων, μήτε κοινός βηματισμός δικαιοπραξίας, μήτε βίος, μήτε τίποτε. Αυτό σου, λένε οι συστημικοί και οι χυδαίοι είρωνες (όχι οι Χείρωνες) είναι η αριστερά.

Η αριστερά που βγήκε απότομα από τη μέχρι τώρα αρμόδια λύπη της και πρέπει να την κάνει αλτάρι και κάμπο θερισμού για ό,τι μέλλει γενέσθαι.

Θα είναι δύσκολο, πολύπλοκο, θα έχει θύματα λαθών και λάθη θυμάτων όμως είναι αυτό που θα γίνει. Γιατί το γεγονός αυτού του είδους αριστερού λόγου δεν ήρθε τυχαία. Δεν προέκυψε από τις δημοσκοτίσεις (και δημοσκοπήσεις να τις πεις πάλι μέσα θα είσαι) και δεν υπάρχει χάριν αυτών. Ήλθε, από απίστευτα πολλές ώρες βημάτων συνεννούσεων, λαθών, ματαιώσεων, άγριας αντιπαράθεσης, ήλθε από χειρουργικής ακρίβειας συμπεράσματα της θεωρίας και της ποίησης, ήλθε ακόμη και από ένδοξες επιτυχίες θανάτου, ήλθε από παντού. Κι αυτός ο λόγος της αριστεράς δεν είναι μόνο ότι ανέβλυσε από μια τεράστια ποσότητα ολοκληρωμάτων της ζωής που έγινε ποιότητα, είναι και που ανέβλυσε από ποιότητες και ποιότητες του απείρως ελάχιστου ανεπαισθήτως που έγιναν ποσότητα τώρα και εδώ. Είναι κάτι που δεν θα καταλάβουνε ποτέ οι καθεστωτικοί της σκέψης, άρα και οι καθεστωτικοί των αισθημάτων. Δεν θα νιώσουν τα αισθήματα που προκαλεί η σκέψη, που με τη σειρά της επιστρέφει στα αισθήματα και εκείνα πάλι στη σκέψη, ώστε να ιδρύεται αενάως η πολιτική και αισθητική και λογική ύλη της υπάρξεως.

Δεν θα το καταλάβουνε, γι' αυτό λέω πως είναι πολύ όμορφο όλο αυτό το -κατά τη γνώμη τους- ατελέσφορο που προσάπτουν στην αριστερά.

Στην αριστερά βεβαίως που δεν είναι ακόμη -τη στιγμή που μιλάμε- ακριβώς επικίνδυνη: Είναι άγριο πράγμα της γνώσεως μια αριστερά επικίνδυνη γιατί τότε θα σημαίνει πως τα άλογα καλπάζουν και ο χρόνος επιταχύνεται μέσα στην καθημερινή πεδιάδα της τιμής που είναι η προσωπική συμμετοχή του καθενός στην αντίληψη της κοινής ζωής και του κοινού χώρου όπου το τώρα και τα πάντα, το όχι ακόμη και το ποτέ άλλοτε συμπλέκονται και γίνονται φίδια της μέδουσας, σκέψεις του ντε Καρτ και Πάρθια βέλη ικανά να σκοτώσουν και τους πιο επίμονους από τους Νεοπλατωνικούς: τους Σούφι. Φαίνεται πως η αριστερά των ημερών έχει τέτοια σκευή. Φαίνεται κιόλας πως ο αντίπαλος το ξέρει, γι' αυτό και επιτίθεται υποβιβάζοντας το ιστορικό γεγονός σε παρεμπίπτον σύμπτωμα του συστήματος. Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται και ευτυχώς που στην περίπτωσή μας η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Δεν είναι φάρσα.

Είναι η αρχή μιας νέας διεκτραγώδησης του τόπου και του χρόνου.

Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η διεκτραγώδηση θα γίνει. Χιλιάδες φορές δεν έχει γίνει. Μπορεί ούτε και τώρα. Περί αυτού ακριβώς πρόκειται. Περί της ομορφιάς η οποία προσάπτεται στην αριστερά ως λάθος. Λες και η ομορφιά είναι το προπατορικό της αμάρτημα στο οποίο δεν πρέπει να υποπέσει για μια εισέτι φορά. Η ομορφιά του κινδύνου εννοείται. Η ομορφιά του κινδύνου για το κάθε συνυπάρχειν και όχι το συνυπάρχειν γενικώς και αορίστως.

Η ομορφιά του συνυπάρχειν στη γενική και προσωπική παιδεία, στη γενική και προσωπική αγωγή, το συνυπάρχειν απολύτως ανάμεσα στη θρησκεία και στην αθεΐα κι ανάμεσα στις τελετές που έχει ο λόγος και στις δύο αυτές εκδοχές.

Είναι επικίνδυνο το συνυπάρχειν που πρέπει οπωσδήποτε να καταλήγει στο υπάρχειν του καθενός εκτός συστημικών ορίων και συνόρων. Επικίνδυνο και άγριο. Δεν είναι εύκολο να αποδέχεσαι, δεν είναι εύκολο να σε αποδέχονται. Ας το επαναλάβουμε: δεν είναι εύκολο να σε αποδέχονται. Είναι ακριβώς αυτό, το στοίχημα της αριστεράς: να κατανοήσει το γιατί την αποδέχονται. Να διαχειρισθεί με όρους επανάστασης το γιατί και το διότι μιας ομιλίας που βρίσκεται στα σπάργανα κι ακόμη θηλάζει από το μητρικό γάλα του παρελθόντος και ξυπνάει τα χαράματα από εφιάλτες μέλλοντος.

Κλάμα βρέφους είναι η αριστερά του παρόντος.

Κι αυτό το ξέρουν πιο καλά οι γονείς της: το ίδιο το καθεστώς.

Γιατί από το καθεστώς προκύπτει η αριστερά.

Και ποιος γονιός δεν θέλει να κάνει το παιδί του σαν τα μούτρα του.

Και ποιο παιδί δεν θέλει να σκοτώσει τον γονιό του για να πάρει τη θέση του.

Και στο τέλος συμβαίνει. Ας το έχουμε υπ' όψη μας. Για να μη γίνει άσχημο -για μια ακόμη φορά- αυτό που προσάπτουν στην αριστερά. Κώστας ΚΑΝΑΒΟΥΡΗΣ /αυγή 24/2/08
"ριζοσπαστισμός σημαίνει να πιάνουμε τα πράγματα στη ρίζα τους. Όμως η ρίζα των ανθρώπινων πραγμάτων είναι ο ίδιος ο άνθρωπος".
Κ. Μαρξ

Σάββατο, Φεβρουαρίου 23


Ποιο ήταν το ερώτημα (της Αριστεράς); Διότι η απάντηση...

Οταν ο Οσκαρ Λαφοντέν πριν από τρία χρόνια επέλεξε το Κέμνιτς (ή Καρλ Μαρξ), μια πόλη της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, για να ανακοινώσει ότι «δεν θα πρέπει να επιτραπεί οι νοικοκυραίοι Γερμανοί να χάσουν τις δουλειές τους από κακοπληρωμένους ξένους εργάτες», πολλοί στην ευρωπαϊκή Αριστερά μίλησαν για «ατυχή έκφραση» του Γερμανού αστέρα της «νέας Αριστεράς».
Ηδη τότε, οι περισσότεροι ηγέτες της ευρωπαϊκής Αριστεράς είχαν εκδηλωθεί ανοιχτά υπέρ του Λαφοντέν – στα καθ’ ημάς, ο πρόεδρος του ΣΥΝ, Α. Αλαβάνος, είχε περίπου αποκαλέσει το Αριστερό Κόμμα ως τον ΣΥΝ της Γερμανίας.
Ωστόσο, η «ατυχής έκφραση» του Λαφοντέν αποδεικνύεται με την πορεία των κομμάτων της «νέας Αριστεράς» μια όλο και πιο σταθερή (και επικίνδυνη) πολιτική επιλογή. Οχι τόσο ως προς τη στόχευση, όσο ως προς το περιεχόμενο.
Η δεξαμενή των περιπλανώμενων ψηφοφόρων, αυτών που με μεγάλη ευκολία μπορούν να κινηθούν σε όλο το φάσμα του πολιτικού συστήματος ψηφίζοντας από την (άκρα) Αριστερά μέχρι την άκρα Δεξιά, έχει μεγαλώσει. Το ανέδειξαν και το εκμεταλλεύθηκαν πρώτοι οι Ευρωπαίοι ακροδεξιοί (Λεπέν, Φίνι, Χάιντερ) κερδίζοντας ψήφους σε παραδοσιακούς χώρους της Αριστεράς (εργάτες, άνεργοι). Οι «χαμένοι του εκσυγχρονισμού» βιώνουν όλο και περισσότερο την αντιπροσωπευτική δημοκρατία ως αδιέξοδο.
Ερευνα στη Γερμανία (Emnid/ TNS) έδειξε ότι ένας στους δέκα εκλογείς του Αριστερού Κόμματος σκέπτεται με κατηγορίες του δεξιού εξτρεμισμού (θεωρίες συνωμοσίας, λαϊκίστικος αντιαμερικανισμός, έντονη ηθικολογία) ενώ ένας στους έξι ψηφοφόρους δήλωσε ότι δεν ασχολείται με την πολιτική.
Είναι σαφές ότι η νέα ευρωπαϊκή (και ελληνική) Αριστερά (επανα) διεκδικεί αυτή τη δεξαμενή. Γεγονός όχι μόνο θεμιτό αλλά και αναγκαίο, ιδίως όταν η ακροδεξιά πρόταση στηρίζεται στους αποκλεισμούς και στα όρια του «έθνους-κράτους» του 19ου αιώνα. Ο Οσκαρ Λαφοντέν το έκανε σαφές: «Είμαστε εναντίον των ηγετών της Ακροδεξιάς, αλλά να μη βάλουμε στη γωνία τους ψηφοφόρους της».
Ομως, με ποιους όρους;
Αριστερά και ψυχανάλυση
Μερικό καιρό πριν, ορισμένοι από την ανανεωτική Αριστερά, μεσούσης της κρίσης της «Ολυμπιακής», είχαν εκφραστεί κατά της πώλησής της σε συγκεκριμένη εταιρεία (και) διότι η τελευταία ήταν ισραηλινών συμφερόντων!
Αλλά και οι πρόσφατες δηλώσεις του Αλ. Τσίπρα περί «αριστερών του χρηματιστηρίου» ενδεχομένως περισσότερο θολώνουν τα νερά σε μια κατεύθυνση ακτιβιστικού πολτού παρά διευκρινίζουν νέες πολιτικές προτάσεις. Ενας είναι ο εχθρός, ο καπιταλισμός;
Το πιο βαθύ ρήγμα της νέας Αριστεράς φαίνεται πως τείνει να γίνει ψυχαναλυτικού περιεχομένου: Η ρήξη με το παρελθόν της, με τη μήτρα του σενσιμονισμού και του μαρξισμού. Αυτή η ρήξη έχει έντονα τα στοιχεία του φόβου, σχεδόν υπαγορεύεται παρά επιλέγεται. Οποιοι μπορούν να διαχωρίσουν τη θέση τους, το κάνουν όχι πολιτικά αλλά βιολογικά. Λες και είναι πολιτικό επιχείρημα η βιολογική ηλικία κάποιου. Λες και η αλλαγή και η ρήξη με το παρελθόν σημασιοδοτούνται από τα 33 χρόνια του Αλέξη Τσίπρα.
Αλλά, την ίδια στιγμή, η ρήξη με το παρελθόν υπονομεύεται από την σχεδόν αταβιστική συμπεριφορά Αλαβάνου και Τσίπρα σε σχέση με το ΚΚΕ.
Στο σπίτι (ΚΚΕ εσ. - ΕΑΡ - ΣΥΝ) όπου γεννήθηκε το ευρωπαϊκό μέλλον της Αριστεράς, η αντίδραση στο ΙΚΕΑ και στο Praktiker συναντάει ξανά τους χαιρέκακους δογματικούς απόηχους από το χθες.
Την ίδια στιγμή, η ηθική φρασεολογία γίνεται το ιδανικό ντεκόρ μιας πενιχρής πολιτικής: Στεγάζει τις αμηχανίες του ισορροπιστή ανάμεσα στις επιθυμητές φιλελεύθερες «μεταρρυθμίσεις» και στο κόστος που πιθανολογείται ότι θα έχουν. Παιδί των μαθητικών καταλήψεων της προηγούμενης δεκαετίας, ο Αλέξης Τσίπρας θα αποσιωπήσει το τέλμα στο οποίο βούλιαξε το δημόσιο λύκειο ύστερα από εκείνη την εποχή. Η έντονα ηθική διάσταση εκείνων των αγώνων αποπολιτικοποίησε τις αιτίες και, αντίθετα, τηλεοπτικοποίησε το πλαίσιό τους. Η πολιτική γεννιέται από τη στιγμή κατά την οποία το άτομο διεκδικεί την αποστασιοποίησή του από προκαθορισμένες μοίρες. Αντίθετα, η ηθικολογία τον επαναφέρει σε αυτές. Κι αυτό είναι μία ακόμη ξένη προς την Αριστερά παράδοση (και ιδεολογία).
Η τηλεόραση ήταν ένα από τα κυριότερα οχήματα πάνω στα οποία ποντάρισε η σύγχρονη λαϊκιστική Δεξιά (ή Ακροδεξιά).
Δεν είναι τυχαίο ότι όπου σημείωσε επιτυχίες η Ακροδεξιά τα τελευταία 20 χρόνια ήταν εκεί, όπου οι εκπρόσωποί της διακρίθηκαν και έγιναν αποδεκτοί διότι έγραφαν στο γυαλί. Λεπέν και κυρίως ο Χάιντερ και ο Φίνι λειτούργησαν τηλεοπτικά ως τα νέα πρόσωπα, άφθαρτα (γι’ αυτό και αποδεκτά;). Εισέβαλαν στο τηλεοπτικό life style δίνοντας νέα πρόσωπα με παλαιό λόγο: Αυτόν της καχυποψίας και της συνωμοσιολογίας εναντίον των ελίτ εξ ονόματος του «λαού». Κι αν για την άκρα Δεξιά «λαός» είναι «οι Ελληνες το γένος», τι είναι για την Αριστερά;
Ο Αλέξης Τσίπρας είναι λίγο πιο προσεκτικός: Η αμηχανία του αμβλύνεται από τη χρήση όρων, όπως «νεολαία» ή «παγκοσμιοποίηση», αλλά είναι αυτό αρκετό; Υπάρχει άραγε (πολιτικά και ταξικά) μια νεολαία ή μια κρίσιμη μάζα που πλήττεται από την παγκοσμιοποίηση;
Ή μήπως πίσω από τις λέξεις, δεν βλέπει ο Αλέξης ότι όπως δεν είναι ένας ο εχθρός, δεν είναι επίσης και όλοι οι πολέμιοι του συστήματος κατ’ ανάγκη σύμμαχοι της νέας Αριστεράς;
Την ώρα που η Ακροδεξιά χτυπάει όσο μπορεί (με λαϊκισμό και δημοψηφίσματα) την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, όλα δείχνουν πως και η (νέα) Αριστερά κινδυνεύει να παρασυρθεί στο ίδιο γήπεδο. Σε αυτό της απλούστευσης και της εύκολης άρνησης, ενός λαϊκισμού χωρίς ανθρώπινο πρόσωπο που απλώς καταναλώνεται τηλεοπτικά, όπως μια έξυπνη διαφήμιση.
Ενα ερώτημα γέννησε την Αριστερά: «Γιατί υπάρχει η ανισότητα;»
Κι αυτό το ερώτημα παραμένει επίκαιρο, όχι διότι οι απαντήσεις δεν ήταν –κατά καιρούς– τεκμηριωμένες, αλλά επειδή στην πορεία τελικά αντικαταστάθηκε από το ποιος είναι πιο όμορφος, πιο τηλεοπτικός και πιο ηθικός...
Φταίει και γι’ αυτό ο καπιταλισμός;
Ιnfo
-Giorgio Agamben «Κατάσταση Εξαίρεσης», Αθήνα 2008, εκδ. Πατάκης.
-Zygmunt Bauman «Και πάλι μόνοι: Η ηθική μετά τη βεβαιότητα», Αθήνα 1998, εκδ. Ερασμος.
-Max Weber «Η πολιτική ως επάγγελμα», Αθήνα 1987, εκδ. Παπαζήσης.
-Chantal Mouffe «Το δημοκρατικό παράδοξο», Αθήνα 2004, εκδ. Πόλις.
-Αντρέ Κοντ-Σπονβίλ «Είναι ηθικός ο καπιταλισμός;», Αθήνα 2005, εκδ. Κέδρος.
-Paul Hainsworth «Η Ακροδεξιά», Αθήνα 2004, εκδ. Παπαζήσης.
-Ρόμπερτ Τζάκαλ «Ηθικοί λαβύρινθοι», Αθήνα 2005, εκδ. Καστανιώτης
καθημερινή 17/2/2008
Raquel Tavares
22& 23 Φεβρουαρίου στο Gazarte
Το δελτίο τύπου:
Fado σημαίνει μοίρα, πεπρωμένο και η μαγευτική Raquel Tavares μπορεί άρτια να υποδυθεί ή μάλλον να ταυτιστεί με το ρόλο της "fadista". Δεν αρκεί το ταλέντο, η φωνή, αλλά η στάση ζωής, το ένστικτο, το περιβάλλον από το οποίο προέρχεσαι. Πρέπει να διαθέτεις αυτή την γλυκόπικρη αίσθηση, να μπορείς να μαγνητίσεις τη δημιουργία γύρω σου, να συντονίσεις το βάρος του ποιητικού λόγου με τις μελωδίες των fado τραγουδιών και να μπορείς να μεταδώσεις το ιδαίτερο μήνυμα του fado. Γεννημένη το 1985 στη Λισσαβώνα, η Tavares είναι μία από τις σημαντικότερες νέες ερμηνεύτριες fado της Πορτογαλίας, η αντιπροσωπευτικότερη μάλιστα της νέας γενιάς.

Πέμπτη, Φεβρουαρίου 21

Πώς η Ελληνοφροσύνη σε κάνει από Μηδενικό Νούμερο

Τη «Μαριέττα Γιαννάκου και μίαν καλύβην» αναφωνώ μετά τα «περί 6 εκατομμυρίων λεκτικών τύπων της ελληνικής, όταν η αγγλική έχει συνολικά 490.000, περί τελείων προγραμμάτων υπολογιστών που αναπαριστούν τους λεκτικούς τύπους της ελληνικής σε μαθηματικά ολοκληρώματα, περί υπολογιστών προχωρημένης τεχνολογίας οι οποίοι δέχονται ως "νοηματική" γλώσσα μόνον την ελληνική, ενώ όλες οι άλλες γλώσσες είναι "σημειολογικές" του νέου υπουργού παιδείας. Εφερε δε ως παράδειγμα που δείχνει, υποτίθεται, την "πρωτογενή σχέση" (sic) ανάμεσα σε σημαίνον και σημαινόμενο στη "νοηματική" ελληνική γλώσσα τη λέξη "έντερο" που σημαίνει, όπως είπε, "εντός ρέω"» έγραψε στα «Νέα» η καθηγήτρια Βάσω Κιντή, αυτήκοος μάρτυς του ελληνόφρονος παραληρήματος του υπουργού Παιδείας, που από τα πρώτα μελήματά του ήταν να αποσύρει το ανθελληνικό βιβλίο Ιστορίας.
Δεν είναι υποχρεωτικό να είναι παντογνώστης και να γνωρίζει Γλωσσολογία ο υπουργός Παιδείας, καλό όμως είναι να μην αποδεικνύει ότι είναι δυνατόν να πιστέψει και να αναμασήσει οποιαδήποτε μπουρδολογία για το πόσο όμορφο, έξυπνο και σπουδαίο είναι το γένος των Ελλήνων. Ρεζιλεύεται και αυτός και η χώρα, πώς να το κάνουμε - δεν θα μείνει άντερο στους συναδέλφους του της Ενωσης αν κάποιος καλοθελητής πρεσβευτής τους στείλει τις απόψεις του υπουργού.
* Δεν γνωρίζω ακόμη τι είδους Αρχιεπίσκοπος θα είναι ο Ιερώνυμος Λιάπης αλλά έχω ένα-δυο θετικά σημάδια να καταγράψω, ημερολόγιό μου: πρώτον, μιλάει σαν κανονικός άνθρωπος και όχι με την ψεύτικη γλυκιά λαλιά του ιεροκήρυκα, αυτή που χρησιμοποιούσε ο μακαρίτης Χριστόδουλος Παρασκευαΐδης και κατείχε επίσης ο αντίπαλος του Ιερώνυμου, ο Μητροπολίτης Σπάρτης Σπηλιώτης, το λίγο που τον άκουσα να μιλάει πριν από τις εκλογές τους.
Δεύτερον, όλοι οι χριστιανοί της Δεξιάς του Κυρίου, όλοι αυτοί που εκτιμούσαν τον Χριστόδουλο, ήσαν υπέρ του Σπηλιώτη και πολύ στενοχωρήθηκαν με την εκλογή Λιάπη. Θέλουν Εκκλησία σταυροφόρων όλοι αυτοί, να τους κάνει να νιώθουν σπουδαίοι Ελληνες που μιλούν την ανώτερη γλώσσα του κόσμου, αυτή που ενσωματώνει παραγώγους, ολοκληρώματα και προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών - από μηδενικό σε κάνει νούμερο η ελληνοφροσύνη, που λέει και το σύνθημα στους τοίχους.
Από το ΒΗΜΑ 18-2-2008

Παρασκευή, Φεβρουαρίου 15


Με τις πρώτες κιόλας φράσεις του ο νέος αρχιεπίσκοπος επανέφερε το κλίμα σε επίπεδα λογικής και αξιοπρέπειας.

Χωρίς κραυγές, χωρίς παιάνες.

Μίλησε ακόμα και για χωρισμό Εκκλησίας και κράτους∙ «γιατι όχι;» είπε - έτσι απλά.

Δεν σκοπεύει να ράψει νέα ράσα, έχει μάθει από το μοναχισμό.

Και σκοπεύει να κρατήσει τα media μακριά - το μήνυμα της αγάπης δεν χρειάζεται το έκο της αλαζονικής τσοκαρίας τους

• Ξαφνικά η δεκαετία Χριστόδουλου φαίνεται σαν μια άχρηστη, συγχυσμένη περίοδος που προκάλεσε αναίτιες εντάσεις προκειμένου να αναδειχτεί η πολεμική αρετή ενός αναχρονιστή και φίλαυτου θρησκευτικού ηγέτη. Ήταν μια περίοδος γεμάτη θόρυβο και κουτσομπολιό, όπου τα έργα της κοινωνικής αλληλεγγύης ήταν ελάχιστα και η μπουζουκοκατάσταση μόλυνε έντονα την Αρχιεπισκοπή
Με την ευκαιρία της γιορτής-εμποροπανήγυρης του αγίου Βαλεντίνου, σας παραθέτω μερικά άσματα-"σουξέ" της αλλοδαπής όπου ταιριάζουν κατά περίπτωση διάθεσης:

- H Διάθεση της Eρωτικής Πολιορκίας:
Είναι σίγουρο ότι σας εκφράζουν απολύτως οι Ronnettes (και πολλά χρόνια αργότερα η λαχταριστή Vanessa Paradis), με το «Be my Baby» (So won't you, please [πίσω φωνητικά: BE MY BE MY] be my little baby/Say you' ll be my darlin'/be my baby now).http://www.youtube.com/watch?v=_lwthVtaocc-
H Διάθεση «Mεθυσμένος από το Nέκταρ του Πρώτου Σκιρτήματος»:
Tο τραγούδι σας είναι το «You're my First, my Last, my Everything» του Barry White (We got it together, didn't we? / Nobody but you and me/We got it together, baby/My first, my last, my every'thing/And the answer to all my dreams/You're my sun, my moon, my guiding star/My kind of wonderful, that's what you are).http://www.youtube.com/watch?v=_bfy7Jfhcr0

- H Kαθαρά Σεξουαλική Διάθεση:

Το κομμάτι που την εκφράζει απολύτως: Marvin Gaye, «Let's Get it On» (Come on, oh, come on/Whoo, let's get it on/Ah, babe, let's get it on/Let's love, baby/Let's get it on, sugar/Let's get it on/Whoo-ooh-ooh κ.λ.π.) http://www.youtube.com/watch?v=18TLHhhHZCA

- H Eξαρτημένη Διάθεση:

Tο τραγούδι σας είναι το «Bad Medicine» των Bon Jovi (Your love is like bad medicine/Bad medicine is what I need/Shake it up, just like bad medi'cine/There ain't no doctor that can cure my disease). http://www.youtube.com/watch?v=gYc64BDCWhg

μαράζωμα

Tο τραγούδι σας -ο ύμνος σας, πραγματικά- είναι το «The River» του μεγάλου «αφεντικού» Bruce Springsteen (Now all them things that seemed so impor'tant/Well mister they vanished right into the air/Now I just act like I don't remember / Mary acts like she don't care). Δυνατό επίσης σε αυτήν την κατηγορία το «Love will Tear us Apart» των Joy Division.http://www.youtube.com/watch?v=LWQV7agBFtE
http://www.youtube.com/watch?v=BNMbuygEju8

- H Διάθεση της Mη Aποδοχής Tετελεσμένων (a.k.a. H Διάθεση του Stalker):

Aκούτε μανιακά Police, «Every Breath you Take» (every move you make /every smile you fake... I'll be watching you).http://www.youtube.com/watch?v=jXq3hO82cTY

- H Διάθεση «Xώρισα, Πονάω, Aχ Πώς Πονάω, δεν Aντέχω Άλλο να Zω»:

Tο τραγούδι σας είναι το «Total Eclipse of the Heart» της Bonnie Tyler (Once upon a time I was falling in love/Now I'm only falling apart/There's nothing I can do/A total eclipse of the heart). Σημαντικά δακρύβρεχτο και με αξιώσεις σε αυτήν την κατηγορία το «It Must Have Been Love» των Roxette.http://www.youtube.com/watch?v=Vw5Vcnjv5Bo
http://www.youtube.com/watch?v=BDLxzDVYKgE

- H Mισανθρωπική Διάθεση:

Tα τραγούδια σας είναι πολλά: Alice Cooper, «Poison», Bob Dylan «Don't Think Twice (It's Alright)», Buzzcocks «Ever Fallen in Love with Someone (You shouldn't have fallen in love with) ». Πιο πολύ από όλα όμως σας εκφράζει το «I' ll Never Fall in Love Again» του Burt Bacarach:
What do you get when you fall in love?You get enough tears to fill an oceanThat's what you get for your devotion.I' ll never fall in love again.
http://www.youtube.com/watch?v=-1c14Z0YUTU
http://www.youtube.com/watch?v=oWikDJhtgEYΤ
ο ποστ είναι από μια ιδέα του Γιάννη Παλαιολόγου (www.citypress.gr)


Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου ο συγγραφέας:
"..Δεν αμφισβητώ ότι οι πατέρες της Εκκλησίας δανείστηκαν κάποια ρητορικά σχήματα από τους αρχαίους συγγραφείς, απάντησε ο Βεζιρτζής. Υπήρξαν ωστόσο θανάσιμοι εχθροί της κλασικής παιδείας και του πολιτισμού των αρχαίων. [...] Ο διασυρμός του ελληνισμού από την Εκκλησία υπήρξε τόσο συστηματικός ώστε οι Έλληνες αναγκάστηκαν ν αλλάξουν όνομα, να μετονομαστούν σε Ρωμαίους, Ρωμιούς ή Γραικούς. Σε ορισμένες τοιχογραφίες του Αγίου Όρους απεικονίζονται μαζί με τους αγίους και τους αγγέλους διάφοροι φιλόσοφοι, ο Αριστοτέλης, ο Πλάτων, ο Σωκράτης, ο Πυθαγόρας. Όλοι φορούν στέμμα, έχουν μακριές γενειάδες και είναι ντυμένοι σαν Βυζαντινοί πρίγκιπες. Βαστούν ο καθένας τους έναν πάπυρο όπου είναι γραμμένη μια πλασματική φράση, που διακηρύσσει, για παράδειγμα, την τρισυπόστατη φύση του Θεού. Είναι γνωστό ότι η Εκκλησία επιδίωξε να προσεταιριστεί τους αρχαίους σοφούς, αυτούς τουλάχιστον που δεν κατάφερε να θάψει, παραποιώντας τη σκέψη τους. Αυτό άλλωστε δεν διδάσκονται οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ότι η αρχαιότητα παρέδωσε τη σκυτάλη του πολιτισμού στο Βυζάντιο; Ο χριστιανισμός, αγαπητέ μου φίλε, δεν συνεχίζει την αρχαιότητα, απλά την ακολουθεί όπως η νύχτα ακολουθεί τη μέρα. Η θεολογία αναιρεί τη φιλοσοφία. Η πρώτη απαντά σε όλα, ενώ η δεύτερη ξέρει κυρίως να ρωτά." Τι άραγε θα θυμάμαι μετά από μερικά χρόνια από το βιβλίο αυτό; Ότι κέρδισε το Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας το 2007; Αλλά αυτό δεν αποτελεί μέρος του βιβλίου. Ίσως θυμάμαι τη Ναυσικά, την ευγενέστατη αυτή γυναίκα που έχασε προ ετών το φως της και που αναθέτει στον νεαρό συγκάτοικό της να μάθει τα πάντα για το Άγιο Όρος. Είναι πιθανό να επιζήσουν και άλλα πρόσωπα του μυθιστορήματος: ο μοναχός που χαιρετά τα αεροπλάνα σείοντας μια βυζαντινή σημαία, ο Γάλλος ερημίτης που ονειρεύεται να επιστρέψει στη Νορμανδία, στο σπίτι όπου ο αβάς Πρεβό έγραψε τη "Μανόν Λεσκό", ο καθηγητής Βεζιρτζής που ισχυρίζεται ότι το Βυζάντιο δεν συνεχίζει την αρχαιότητα αλλά την ακολουθεί όπως η νύχτα την ημέρα, ο Δημήτρης ίσως, ο χαμένος αδελφός της Ναυσικάς που επανεμφανίζεται στο τέλος της ιστορίας και τραγουδάει ένα νησιώτικο τραγούδι. Θα θυμάμαι σίγουρα ότι το Βυζάντιο επέβαλε με άκρα βιαιότητα το χριστιανισμό, ότι οι μοναχοί και οι κληρικοί έσφαξαν πλήθη κόσμου, ότι ο μονοθεϊσμός εισήγαγε τον θρησκευτικό φανατισμό που ήταν άγνωστος στην Αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη. Θεωρώ ελάχιστα πιθανό να ξεχάσω ότι ο Ιουστινιανός έκλεισε τη φιλοσοφική σχολή της Αθήνας και ότι ακολούθησαν για τη χώρα μας δεκατρείς αιώνες πνευματικής νάρκης. Ίσως ξεχάσω τον αφηγητή του έργου, το συγκάτοικο της Ναυσικάς, που αναλαμβάνει βαρυγκομώντας την έρευνα για τον Άθω, δεδομένου ότι ασχολείται μόνο με την αρχαία ιστορία και την προσωκρατική φιλοσοφία. Το ενδιαφέρον του όμως μεγαλώνει όταν ανακαλύπτει ότι η Ελλάδα είναι δύο χώρες που δεν έχουν σχεδόν τίποτε κοινό μεταξύ τους, και ακόμη περισσότερο όταν μαθαίνει ότι υπήρχαν πέντε πόλεις στη χερσόνησο του Άθω, τις οποίες γκρέμισαν ολοσχερώς οι μοναχοί για να χτίσουν τα γιγαντιαία μοναστήρια τους. Θα πάει στο Όρος όχι μόνο με την ελπίδα να βρει εκεί τον Δημήτρη, αλλά και να εντοπίσει κατάλοιπα του αρχαίου πολιτισμού. Θα ανακαλύψει έτσι ένα άγαλμα, θαμμένο μέσα σε μια κάβα κρασιών. Θα ανακαλύψει επίσης τον αμύθητο πλούτο των μοναστηριών, τον καιροσκοπισμό των ηγουμένων, που είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν με κάθε αρχή, μηδέ της χιτλερικής εξαιρουμένης, προκειμένου να διατηρήσουν τα εξωφρενικά οικονομικά τους προνόμια, το μίσος που εξακολουθεί να τους διακατέχει απέναντι στην Αρχαία Ελλάδα και το γυναικείο φύλο. Θα διαπιστώσει ακόμη ότι κυκλοφορούν αναρίθμητα φαντάσματα γυναικών στο Άγιο Όρος. Το μυθιστόρημα έχει και μια αστυνομική διάσταση, αλλά αυτήν είναι πολύ πιθανό να την ξεχάσω.."

Από την συνέντευξη στο περιοδικό Ταχυδρόμος:
«Ο δικός μου ρόλος είναι να φτιάχνω ιστορίες. Το μυθιστόρημα με ενδιαφέρει πιο πολύ απ' όλα. Όντως, υπάρχει ένα είδος εσωστρέφειας στο μυθιστόρημα, το επισήμαναν και οι Γάλλοι ακαδημαϊκοί που με βράβευσαν, μάλλον το θέμα του έπαιξε σοβαρό ρόλο. Δεν θεωρώ όμως ότι η αξία ενός μυθιστορήματος προσδιορίζεται από το θέμα. Μπορεί να ασχολείται με κάτι ασήμαντο, όπως μια αποτυχημένη ερωτική ιστορία, σαν τη "Μαντάμ Μποβαρί", και να είναι ένα αριστούργημα και μπορεί να ασχολείται με τους ναπολεόντειους πολέμους και να είναι ανοησία. Η λογοτεχνία δίνει την αξία στο έργο, όχι το θέμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί και η λογοτεχνία να καταπιάνεται με μεγάλα θέματα, όπως το τέλος του αρχαίου κόσμου και η βίαιη επικράτηση του χριστιανισμού».
Ας προσεγγίσουμε λοιπόν το βιβλίο σας από το θέμα του, την επικράτηση του χριστιανισμού επί του αρχαίου κόσμου.

«Όλα ξεκινούν από ζητήματα εξουσίας. Από τη στιγμή που υπάρχει μόνο ένας Θεός, ο οποίος είναι ο δημιουργός των πάντων, έχει απαγορεύσει τα πάντα, ελέγχει τα πάντα και θα μας αποκαταστήσει μετά θάνατον, δεν είναι δυνατόν να ανέχεται κανείς μια οποιαδήποτε άλλη εξουσία, αν είναι άνθρωπος αυτού του Θεού. Άρα, ο Χριστός μας είναι πολύ σωστός σε σχέση με το μονοθεϊσμό, διότι ο μονοθεϊσμός στην ουσία θέλει την κατάργηση της δημοκρατίας και τον έλεγχο όλων των εξουσιών, όπως κάνει ο Θεός. Και μέσα στην ίδια λογική είναι και ο Πάπας, ο οποίος λέει
Έχουμε διδαχτεί την ιστορία κατά έναν τρόπο μεροληπτικό υπέρ της Εκκλησίας. Πολλά απ' αυτά που συμβαίνουν στη σύγχρονη Ελλάδα μου θυμίζουν τη χούντα ότι "ένας είναι ο Θεός και εγώ είμαι ο εκπρόσωπος του, οπότε τι θέλετε εσείς και ασχολείστε;" Αυτό εξηγεί και τους διωγμούς που υπέστησαν οι πρώτοι χριστιανοί από τους Ρωμαίους, οι οποίοι ήταν πολύ πιο περιορισμένοι από όσο ισχυρίζεται η Εκκλησία. Τα αίτια των διωγμών είναι ο φανατισμός των χριστιανών, παρόμοιος με αυτόν των φονταμενταλιστών του Ισλάμ. Οι Ρωμαίοι όπως και οι Έλληνες δέχονταν οποιονδήποτε θεό ευκολότατα. Δεν τους έφταιξε ο Χριστός, τους έφταιξε ο φανατισμός».


Άρα, η λογοτεχνία σας έχει θέμα τη συστηματική ποδηγέτηση της παλαιάς θρησκείας από τη νεότερη;

«Το βιβλίο μου καταγράφει τα εγκλήματα που, προκειμένου να επιβληθούν, διέπραξαν οι χριστιανοί επί αιώνες - καταστροφές ανάλογες με εκείνες των αγαλμάτων του Βούδα ή άλλες βιαιότητες που έχουν διαπράξει οι ισλαμιστές. Αναφέρεται και στην σημερινή κατάσταση, διότι δεν είναι δυνατόν στη Ελλάδα του 2007 να διαιωνίζεται η συγκατοίκηση Εκκλησίας και κράτους. Είχα πάει πρόσφατα στη Ρόδο και μου έλεγαν για έναν γνωστότατο παιδεραστή παπά, ήδη καταδικασμένο, ο οποίος διορίστηκε διευθυντής δημόσιου γυμνασίου - και αν οι γονείς δεν έκαναν κατάληψη του σχολείου, δεν θα ακυρωνόταν ο διορισμός. Δεν είναι δυνατόν να μελετάμε την ιστορία, την αρχαία φιλοσοφία, ό,τι καλό έχει παράγει αυτός ο τόπος υπό το πρίσμα και το συμφέρον της Εκκλησίας».


Γιατί η ιστορία που αφηγείστε περιστρέφεται γύρω από το Άγιον Όρος;


«Γιατί, όπως ανακάλυψα, οι μοναχοί έπαιξαν πρωτεύοντα ρόλο στο διωγμό του αρχαίου πολιτισμού. Και επειδή το Όρος είναι το κερασάκι στην τούρτα της Ορθοδοξίας: λόγω παλαιότητος και λόγω ισχύος εκφράζει άριστα την επιθυμία της Εκκλησίας να αποκτήσει δική της πολιτική εξουσία. Οι Αγιορείτες θεωρούν τον εαυτό τους κληρονόμο και διάδοχο των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου, εξ ου και η πελώρια περιφρόνηση που έχουν για το ελληνικό κράτος. Η Ελλάδα γι' αυτούς είναι μια επαρχία από την οποία το μόνο καλό που μπορεί να περιμένει κανείς είναι λεφτά».


Μήπως υπερβάλλετε;

«Έγραψα ένα βιβλίο χωρίς εμπάθεια. Καταπιάστηκα με ένα θέμα που δεν ήξερα και καταπιάστηκα ακριβώς για να το μάθω. Το ίδιο έχω κάνει και σε άλλα βιβλία. Και στη "Μητρική γλώσσα" ασχολούμαι με το Έψιλον των Δελφών, γύρω από το οποίο ερευνώ. Το ίδιο έκανα και με τις "Ξένες λέξεις", όπου καταπιάστηκα με μια αφρικανική γλώσσα την οποία ούτε ακουστά είχα, αλλά την έμαθα, πήγα στην Αφρική και μετά έκανα το μυθιστόρημα. Το ίδιο έγινε και εδώ. Ήξερα βεβαίως τους προσωκρατικούς φιλοσόφους, το βιβλίο μάλιστα ήταν η αφορμή να τους ξαναδιαβάσω. Θεωρώ πάρα πολύ θλιβερό που η σημερινή Ελλάδα, αντί να αναφέρεται σε αυτούς τους ευφυέστατους ανθρώπους που διαθέτουν ελευθερία στον τρόπο σκέψης τους, ασχολούνται με τους πατέρες της Εκκλησίας, με κάτι οσίες και τα τοιαύτα. Περάσαμε από το φως στο σκοτάδι».


Παρά τα όσα υποστηρίζετε, επιμένω. Μήπως ισοπεδώνετε, προσεγγίζοντας έτσι τα πράγματα, την πνευματικότητα της ορθόδοξη» θεολογίας;


«Δεν θεωρώ ότι ισοπεδώνω. Στο βιβλίο υπάρχουν πρόσωπα που μιλούν με πολλή τρυφερότητα και αγάπη για το Άγιον Όρος, που συγκινούνται, που αισθάνονται κατάνυξη. Δεν έχω αποκλείσει καθόλου αυτή την πλευρά, αλλά πρέπει να πούμε το εξής. Έχουν γραφτεί εκατοντάδες βιβλία για το Όρος και όλα μόνο αυτό λένε. Δεν υπάρχει ίχνος κριτικής πουθενά. Εγώ παρατηρώ την αγιορείτικη κοινότητα, συλλέγοντας πληροφορίες, πολύ πριν πάω εκεί, από ανθρώπους που την ξέρουν πολύ καλά, συμπεριλαμβανομένων των βυζαντινολόγων της Γαλλίας που εκδίδουν τα αρχεία του Αγίου Όρους και οι οποίοι έχουν ζήσει εκεί μήνες και χρόνια πολλά, που είναι προφανώς καλύτεροι ειδικοί σε σχέση με το Άγιον Όρος. Μάλιστα έμεινα κατάπληκτος, πώς είναι δυνατόν άνθρωποι σαν τον Λακαριέρ ή τον Καζαντζάκη να έχουν πάει εκεί και να μην έχουν δει απολύτως τίποτα. Είδαν το γλυκύτατο φως των κεριών και τα ωραιότατα εικονίσματα με τη γυαλάδα του χρυσού. Είδαν τα φωτάκια αυτά και δεν είδαν τις σκιές που τα περιβάλλουν;»


Επιμένω. Η σύγχρονη θεολογία έχει να κάνει με έννοιες όπως ηθική, δίκαιο. Υπάρχει αντίστοιχη θεολογία της αρχαίας θρησκείας;


«Είναι τελείως περιττό. Δεν βλέπω τι είδους πρόοδο σημείωσε ο χριστιανισμός σε σχέση με την αρχαία φιλοσοφία και την αρχαία δημοκρατία. Η θεολογία είναι ένα πακέτο που λύνει τα προβλήματα όλα, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να σταματούν να ασχολούνται με τα εγκόσμια, εφόσον έχουν άλλη σημαντικότερη προοπτική, τη μετά θάνατον ζωή. Ενώ στην αρχαιότητα συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο, δεν υπήρχε καμία μεταθανάτια ελπίδα για καλύτερη ζωή. Στην αρχαιοελληνική μυθολογία, η ζωή στον Άδη ήταν απείρως χειρότερη από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, άρα δεν υπήρχαν άλλοι ορίζοντες πέρα από αυτούς που πρόσφερε η πόλη. Ο Καστοριάδης έλεγε ότι οι Αθηναίοι επινόησαν τη δημοκρατία επειδή δεν ήλπιζαν τίποτα».


Στο βιβλίο σας τα βάζετε (ο μυθιστορηματικός σας ήρωας δηλαδή τα βάζει) και με τη χριστιανική ταπείνωση... Γιατί;


«Δεν βλέπω γιατί η ταπείνωση έχει κάποια αξία. Μάλιστα, για τους μοναχούς ταπείνωση σημαίνει υποδούλωση –η σχέση μεταξύ ηγουμένων και νεαρών μοναχών είναι σχέση αφεντικών και δούλων. Αποτέλεσμα αυτής της ταπείνωσης είναι οι πολλές αυτοκτονίες που συμβαίνουν στο Όρος - στις οποίες ουδείς αναφέρεται».


Ούτε με τους αγίους φαίνεται να τα έχετε καλά. Γιατί;


«Μα πολλοί άγιοι είναι κάτι άλλο απ' αυτό που λατρεύουμε. Ο Άγιος Κωνσταντίνος, π.χ., ο οποίος, αν και βαρύνεται με φόνους, ήταν ευφυέστατος άνθρωπος, είναι πολύ αμφίβολο αν πίστευε στον Θεό. Μάλλον στον Απόλλωνα πίστευε, ωστόσο εκτίμησε σωστά ότι ο χριστιανισμός μπορούσε να είναι πάρα πολύ χρήσιμος για να δημιουργήσει κάποια συνοχή μεταξύ των ετερόκλητων πληθυσμών της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Αλλά τι συζητάμε τώρα; Το να πεις ότι ο Άγιος Κωνσταντίνος έπνιξε τη γυναίκα του μέσα σε βραστό νερό ή ότι έσφαξε τον πρώτο του γιο ή ότι (φυσικά) δεν ήξερε ελληνικά, μπορεί να θεωρηθεί πρόκληση. Είναι πρόκληση; Όχι βέβαια. Απλώς έχουμε διδαχτεί την ιστορία κατά έναν τρόπο μεροληπτικό υπέρ της Εκκλησίας. Πολλά απ' αυτά που συμβαίνουν στη σύγχρονη Ελλάδα μού θυμίζουν τη χούντα».


Γράφοντας με φόντο το Άγιον Όρος, τι σκεφτήκατε για το άβατον;


«Σκέφτηκα ότι πολλοί μοναχοί πήγαν στο Όρος έπειτα από μια ερωτική απογοήτευση. Η απουσία γυναικών δίνει μια τεράστια ένταση στο μύθο της γυναίκας - δεν υπάρχει μέρος στον κόσμο που να σκέφτεται κανείς τόσο τη γυναίκα ακριβώς επειδή απουσιάζει. Καμιά φορά αναρωτιέμαι τι θα γίνει αν βγάλουμε γυναίκα πρωθυπουργό ή Πρόεδρο Δημοκρατίας. Δηλαδή, θα υπάρχει ένα τμήμα της ελληνικής επικράτειας που δεν θα μπορούν να το επισκεφθούν ο πρωθυπουργός ή ο Πρόεδρος;»


Ο αφηγητής του μυθιστορήματός σας είναι διχασμένος ανάμεσα στην ευλάβεια και στον ορθολογισμό. Βλέπετε αυτό το διχασμό γύρω σας, στην Ελλάδα;


«Η Ελλάδα είναι δύο χώρες. Που δυσκολεύονται να συνυπάρξουν. Και αυτή η συνύπαρξη είναι εκρηκτική. Μας λείπει μια μορφωτική επανάσταση. Μια επανάσταση που δεν θα διώξει τους παπάδες, όχι - ο καθένας μπορεί να πιστεύει ό,τι θέλει. Αλλά μια επανάσταση που θα επιτρέψει στα παιδιά, κυρίως στους μαθητές των σχολείων, να σκέφτονται ελεύθερα -κάτι που το οφείλουμε στα παιδιά και η πολιτεία δεν το τηρεί. Γιατί η ελληνική παιδεία έχει σαφή προπαγανδιστικό χαρακτήρα και σαφώς οδηγεί σε ένα είδος παραπλανητικής πληροφόρησης».


Στον αντίποδα της Ορθοδοξίας, οι Έλληνες που επικαλούνται την ελληνική αρχαιότητα δεν γίνονται, νομίζετε, σοβινιστές με τον τρόπο τους και φολκλορικά γραφικοί;


«Αν μελετούσαμε λίγο σοβαρά την αρχαιότητα και τη φιλοσοφία της, πιστεύω ότι θα πετυχαίναμε ακριβώς το αντίθετο, την κατάργηση αυτού του φολκλορισμού. Στην Ελλάδα όλα είναι φολκλορίστικα, και η θρησκεία και η αρχαιότητα, επειδή πουθενά δεν γίνεται μια μελέτη ουσίας. Δεν είμαι καθόλου αντίθετος στη μελέτη του χριστιανισμού - γενικά των θρησκειών. Αλλά σε ένα πνεύμα ελευθερίας. Δεν επιτρέπεται η Ελλάδα να καταργεί την ελευθερία».


Στο βιβλίο, κάπου ο αφηγητής επικαλείται τον Ιουλιανό τον Παραβάτη...


«Διάβασα τα κείμενα του Ιουλιανού και εντυπωσιάστηκα. Σε μια επιστολή του λέει ότι δεν πρέπει να είμαστε σκληροί και εκδικητικοί με τους χριστιανούς (που εκείνη την περίοδο είχαν κάνει τις μύ ριες καταστροφές), μάλλον πρέπει να τους λυπόμαστε γιατί κάνουν λάθος. Αυτή η επιείκεια που έδειχνε προς τους χριστιανούς σε ένα κλίμα πολέμου είναι χαρακτηριστικό όλου του πνεύματος της αρχαίας Ελλάδας και της Ρώμης. Η επιείκεια. Αυτή την επιείκεια καταργεί ο χριστιανισμός για να εισαγάγει το στοιχείο της τρομοκρατίας και της βίας».
Ο χριστιανισμός είναι η επίσημη θρησκεία του ελληνικού κράτους. Τι λέτε γι' αυτό; «Σας είπα: είναι ανάγκη να χωριστεί η Εκκλησία από το κράτος. Είναι ανάγκη να ολοκληρωθεί η ελληνική επανάσταση -που μετά το 1821 έμεινε μισή, μας απάλλαξε δηλαδή από τους Οθωμανούς αλλά δεν μας απάλλαξε από τους παπάδες».

Πέμπτη, Φεβρουαρίου 14




Αν σχεδιάζετε μια απόδραση μέχρι τη Βιέννη θυμηθείτε

• Να επισκεφθείτε το Palais Coburg, οινοποιεία, αμπελώνες και βέβαια κάποια heuriger. Απολαύστε το δικό τους ντόπιο χαρμάνι Gemischter Satz και ενδώστε στους μαγειρευτούς πειρασμούς, σνίτσελ, λουκάνικα, ξινολάχανα και λοιπές λιχουδιές.
Αν τα βιεννέζικα κρασιά είναι σήμερα ποιοτικότερα, αυτό το χρωστούν στο γεγονός ότι από τους 320 οινοποιούς της Βιέννης οι περισσότεροι είναι νέοι. Με όπλα τους την εντατική εκπαίδευση, τη διεθνή εμπειρία, την τεχνογνωσία αλλά και την τόλμη και το μεράκι τους έδωσαν τέτοια ώθηση στο βιεννέζικο κρασί που έχει πλέον αρχίσει να απολαμβάνει την αποδοχή και την εκτίμηση από τη διεθνή οινική κοινότητα.
Βέβαια, πλάι στα μονοποικιλιακά κρασιά, φιγουράρει και το περίφημο Gemischter Satz, παραδοσιακό βιεννέζικο κρασί από διαφορετικές ποικιλίες που καλλιεργούνται η μία δίπλα στην άλλη στο ίδιο αμπέλι, τρυγούνται και οινοποιούνται μαζί. Στο παρελθόν, αυτή η μέθοδος ήταν ιδιαιτέρως δημοφιλής, καθώς ελαχιστοποιούσε το ρίσκο των… ατυχών καιρικών συνθηκών, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να επανέρχεται. Το Gemischter Satz είναι το κατ' εξοχήν κρασί που σερβίρεται στα heuriger. Tα τελευταία είναι ένας ισχυρός οινικός, πρωτίστως, και δευτερευόντως γαστρονομικός θεσμός της Βιέννης. Στην ουσία, πρόκειται για καπηλειά που ανήκουν σε οινοποιούς της περιοχής, βρίσκονται πλησίον των αμπελώνων τους και σερβίρουν αποκλειστικά και μόνον κρασί δικής τους παραγωγής, αρχής γενομένης με το Gemischter Satz και με την προσθήκη στη λίστα τα τελευταία χρόνια μονοποικιλιακών κρασιών.
Ο θεσμός των heuriger, χάρις στον οποίο επιβίωσε η βιεννέζικη αμπελουργία, είναι πολύ παλιός: πρώτος ο Καρλομάγνος νομοθετεί για τη διάθεση κρασιού από τους οινοποιούς στα heuriger, ενώ στις 17 Αυγούστου του 1784 ο αυτοκράτορας Ιωσήφ Β΄ παραδίδει το πλήρες νομοθετικό πλαίσιο για τη λειτουργία τους. Σήμερα, τα heuriger εξακολουθούν να αποτελούν πόλο έλξης των ντόπιων αλλά και των τουριστών. Και όχι άδικα: η υπέροχη διαδρομή από το κέντρο της πόλης μέχρι τους αμπελώνες, το ζεστό περιβάλλον, οι ξύλινοι πάγκοι, οι ολάνθιστες αυλές, το καλό κρασί του οινοποιείου και το πολύ και αξιόλογο φαγητό είναι μερικοί μόνον από τους λόγους που τα heuriger είναι τόσο δημοφιλή.
Κατά την παραμονή μου στη Βιέννη επισκέφθηκα δύο τέτοια θαυμάσια καπηλειά: το ένα, του Richard Zahel, ήταν η πιο παραδοσιακή και κάπως φολκλόρ εκδοχή, το άλλο, του πολλά υποσχόμενου «βιολογικού» οινοποιού Stefan Ηajszan, η πιο εκσυγχρονισμένη. Και στα δύο, το πραγματικά αξιόλογο ντόπιο κρασί έρρεε άφθονο και οι θαμώνες, κυρίως αυτόχθονες έδειχναν να το απολαμβάνουν συνοδεία τοπικών πιάτων.
Μια πόλη που αγαπάει το κρασί
Οι Βιεννέζοι αγαπούν το κρασί. Η σχέση τους, όμως, αυτή με το προϊόν της αμπέλου δεν εξαντλείται στα heuriger, παρά το γεγονός ότι η μπίρα αποτελεί καθημερινή υπόθεση. Ακόμα και σε… εναλλακτικού τύπου μπαρ, οι νέοι θαμώνες απολάμβαναν όχι κάποιο πότο ή κοκτέιλ της μόδας, αλλά κρασί! Στο κέντρο της πόλης υπάρχει και ένα πραγματικό κόσμημα για τον οινικό κόσμο, το Palais Coburg. Πρόκειται για ένα παλιό παλάτι που σήμερα λειτουργεί ως ξενοδοχείο και εστιατόριο περιλαμβάνει το μεγαλύτερο αρχείο κρασιού στον κόσμο. Στις έξι «βιβλιοθήκες» κελάρια του φυλάσσονται 60.000 φιάλες από όλον τον κόσμο και μερικές από τις σπανιότερες συλλογές. Εξαιρετικά ενημερωμένες κάβες και αξιοζήλευτα wine bars ολοκληρώνουν

• Να αγοράσετε βιεννέζικα κρασιά. Ρωτήστε πού βρίσκεται η πλησιέστερη στο ξενοδοχείο σας κάβα για να μην πιαστούν τα χέρια σας από το κουβάλημα. Πάντως, ένα από τα καλύτερα και πλέον ενημερωμένα ντελικατέσεν της πόλης, όπου βρίσκεις κυριολεκτικά τα πάντα -και βέβαια και κρασιά- είναι το Meinl am Graben, που βρίσκεται πολύ κοντά στην πλατεία του Αγίου Στεφάνου στην οδό Kohlmarkt.


• Στον ίδιο δρόμο, λίγα βήματα πιο πέρα, βρίσκεται το περίφημο ζαχαροπλαστείο Demel, που υπήρξε το αγαπημένο της πριγκίπισσας Σίσσυ. Αγοράστε σοκολάτες, ζαχαρωμένες βιολέτες και λοιπά καλούδια για τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Εσείς καθίστε για να απολαύσετε Anna Demel torte συνοδεία βιεννέζικου καφέ.


• Τουριστικόν μεν, αλλά επιβάλλεται. Στο ισόγειο καφέ του περίφημου ξενοδοχείου Sacher (Philharmonikerstrasse 4), θα δοκιμάσετε το δημοφιλές sacher torte αλλά και άλλα βιεννέζικα γλυκά.


• Κάθε Σάββατο ένας επίγειος παράδεισος περιμένει τους γαστρονόμους. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη υπαίθρια αγορά της Ευρώπης, μήκους 1,5 χλμ., τη Naschmarkt. Εδώ θα βρείτε ζαρζαβατικά, άφθονα μανιτάρια του δάσους, μπαχαρικά από όλον τον κόσμο, το περίφημο ξίδι της οξοποιίας Gegenbauer, ζυμαρικά φρέσκα, ψωμιά και διάφορες άλλες λιχουδιές.


• Να φάτε στο παλιό θερμοκήπιο - νυν εστιατόριο Palmenhaus στο Burggarten. Nα πιείτε στο film noir ατμόσφαιρας (Neustiftgasse 1) Rote bar στο Volkstheater.


• Να περιπλανηθείτε στους δρόμους, στους κήπους και στις πλατείες της αυτοκρατορικής πόλης αλλά και στις όχθες του Δούναβη. Από το πρόγραμμα της περιήγησής σας δεν πρέπει να λείψουν ο Αγιος Στέφανος, ο καθεδρικός της πόλης και το Museum Quarter, η γειτονιά των μουσείων. Η Βιέννη, πόλη της μουσικής και των τεχνών, επιφυλάσσει εκπλήξεις για όλα τα γούστα!

καθημερινή/Α . ΡΕΝΤΟΥΛΑΣ

Τετάρτη, Φεβρουαρίου 6




Mariza - Chuva



As coisas vulgares que ha na vida / (The usual things in your life)
Nao deixam saudades / (won't make you miss them){"saudade" is a word that can't be translated}
So as lembrancas que doem / (only the hurting memories )
Ou fazem sorrir / (or those which make you smile)
Ha gente que fica na historia / (there are some people who stay in history)
da historia da gente /( our life's history)
e outras de quem nem o nome/( and other who we don't even remember)
lembramos ouvir / (hearing their names)
Sao emocoes que dao vida / (it are the emotions that bring life)
A saudade que trago/ (to the "saudade" that i bring in me)
Aquelas que tive contigo /(those i had with you)
e acabei por perder /(and i've just lost)
Ha dias que /(There are days that)
marcam a alma e a vida da gente /(that leave marks in your soul and in our life)
e aquele em que tu me /(and the one that you've)
deixaste nao posso esquecer /(left me i can not forget)
A chuva molhava-me o rosto /(The rain felt in my face)
Gelado e cansado /(frozen and tired)
As ruas que a cidade tinha /(the streets that the city had)
Ja eu percorrera /(i've went along through them)
Ai... meu choro de moca perdida /(ohh... my young lost girl cry)
gritava a cidade /(I screamed to the city)
que o fogo do amor /(that the fire of love)s
ob chuva /(under the rain)
ha instantes morrera /(died moments ago)
A chuva ouviu e calou /(the rain listenned and silenced)
meu segredo a cidade/(my secret to the city)
E eis que ela bate no vidro/ (and there it knocks on the window glass)
Trazendo a saudade (bringing with it the "saudade")

{"saudade" is a felling that you have when something you like is far away or lost. It's like missing somethingI miss you would correspond in portuguese to : Tenho(have) "saudades" tuas(of you)}


http://www.youtube.com/watch?v=OzrUs08-SWs


http://www.youtube.com/watch?v=evUBR0J9yLA


ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΩΝ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
Συντάκτης :
Της Έλενας Αποστόλου /ΑΥΓΗ 5-2-08
Επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας το Σάββατο που μας πέρασε και τα κανάλια πήραν φωτιά από τις απευθείας μεταδόσεις, με ολίγη από αντικειμενική ενημέρωση. Μόνο που ξεχάσαμε τι σημαίνει αντικειμενική ενημέρωση και την μπερδεύουμε με την αμερόληπτη στάση. Και εξηγούμαι: παρακολουθώντας τα μεσημεριανά δελτία του Σαββάτου και τις εικόνες που αναμετέδιδαν εκείνη την ώρα από το κέντρο της Αθήνας, καθένας μπορούσε να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι ότι μέσα από τις διμοιρίες των ΜΑΤ ξεπρόβαλαν χρυσαυγίτες, κραδαίνοντας ελληνικές σημαίες-κοντάρια εναντίον ομάδων αντιεξουσιαστών (πολύ θα ήθελα να εξηγήσει κάποιος τη σημειολογική αξία ενός κονταριού-ελληνικής σημαίας που στα χέρια ενός "πατριώτη" τιμωρεί και ξυλοκοπάει "αντιπατριώτες", αριστερούς... Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών με το ζόρι...). Οι αφοσιωμένοι στο έργο τους διμοιρίτες δεν έδειξαν να ενοχλούνται από την παρουσία των ατόμων αυτών, που τελικά μια χαρά τους συνέδραμαν στο δύσκολο έργο της εξόντωσης των "ανθελληνικών" στοιχείων. Κάποιος που γράφει σε μια εφημερίδα της αριστεράς, μπορεί να υποστηρίζει ότι ηθελημένα και συστηματικά τα ΜΑΤ προσφέρουν κάλυψη στους φασίστες χρυσαυγίτες σε κάθε πορεία και εκδήλωσή τους και ίσως μια τέτοια δήλωση να ήταν πολύ "προχωρημένη" για τους στυλοβάτες της εξουσίας, τα τηλεοπτικά κανάλια. Όμως το ότι η οργάνωση Χρυσή Αυγή είναι φασιστική και μέλη της έχουν βίαια επιτεθεί, ξυλοκοπήσει και μαχαιρώσει ανθρώπους, είναι ένα πραγματικό γεγονός, που ένας δημοσιογράφος, ανεξάρτητα από το μέσο όπου εργάζεται, οφείλει να το γνωρίζει και να μην το συγκαλύπτει, κάνοντας λόγο απλώς για πορείες δύο αντίθετων ιδεολογικά ομάδων. Αντίθετοι στο ρατσισμό και τη βία είμαστε όλοι. Κι εδώ έγκειται η διαφορά ανάμεσα στην αμερόληπτη στάση και την αντικειμενική ενημέρωση. Δεν ζητήσαμε, κύριοι των ειδήσεων, να μας πείτε αν τα ΜΑΤ ή οι χρυσαυγίτες είναι οι καλοί ή οι κακοί και ποιος φταίει εν προκειμένω. Ζητήσαμε να μας ενημερώσετε αντικειμενικά, μεταδίδοντας αυτά που πράγματι συμβαίνουν, λέγοντας την αλήθεια για το υπόβαθρο αυτών των καθ’ όλα αιτιολογημένων συγκρούσεων. Αν έβλεπε κανείς τα βίντεο από το κέντρο της Αθήνας, με τον ήχο της τηλεόρασης οφ, έβγαζε τελείως διαφορετικά συμπεράσματα από ό,τι αν άκουγε τις αναμεταδόσεις διαφόρων ρεπόρτερ. Οι οποίοι βέβαια ακόμη και μεταξύ τους διαφωνούσαν, αφού υπήρχαν κάποιοι που ανέφεραν ότι οι χρυσαυγίτες έχουν συνταχθεί με τα ΜΑΤ και χτυπάνε προς πάσα κατεύθυνση, ενώ υπήρξαν και άλλοι δημοσιογράφοι που ανέφεραν ότι απλά υπάρχουν ομάδες ατόμων στο κέντρο της Αθήνας που πολεμάνε μεταξύ τους, σαν να μην υπήρχε λόγος, σαν να επρόκειτο για έναν πόλεμο εφηβικών συμμοριών. Εν τέλει, αφού δεν υποχρεούμαι σε αντικειμενική και αμερόληπτη στάση, μπορώ να εκφράσω το εξής:διαφωνώ απολύτως με τη βία και με την καταστροφή των κοινόχρηστων χώρων ή και των ιδιωτικών περιουσιών. Βρίσκω όμως γενναίο και αγωνιστικό το ότι υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που επιτέλους δεν διαφωνούν από την καρέκλα του σπιτιού τους, αλλά βγαίνουν να το φωνάξουν, με τίμημα ακόμη και να τους δείρουν φασίστες. Γέμισαν οι εφημερίδες, ο ιστοχώρος και οι πόλεις με αφίσες και καλέσματα σε διαφωνίες. "Διαφωνώ με το άλφα", "οργίζομαι με το βήτα" και λοιπές εκδηλώσεις συναισθημάτων που αφήνουν αδιάφορο τον Έλληνα και την Ελληνίδα. Οι διαπιστώσεις και διακηρύξεις δεν αλλάζουν το τοπίο. Όσοι διαφωνούμε δεν αρκεί να το λέμε, αλλά και να το κάνουμε πράξη. Οπότε ας είναι αυτές οι λίγες αράδες ένα ακόμη κάλεσμα, σε δράση και αντίδραση, όχι με τη βία, αλλά με τη συμμετοχή.

Δευτέρα, Φεβρουαρίου 4



Η κληρονομιά του Χριστόδουλου
Tου Πασχου Μανδραβελη / pmandravelis@kathimerini.gr
Οι περισσότεροι –φίλοι και αντίπαλοι– τού αναγνώρισαν πως ήταν πρώτα λαϊκός ηγέτης και μετά εκκλησιαστικός. Οτι μίλησε στην καρδιά των ανθρώπων. Αλλοι είπαν ότι εξέφρασε τον λαό και ιδιαίτερα τους νέους και κέρδισε ένα μεγάλο μέρος τους. Ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ανθιμος ένιωσε την ανάγκη να του πιστώσει στα θετικά της πορείας ενός αρχιεπισκόπου, το γεγονός ότι έβαλε την Εκκλησία στα δελτία των οκτώ. Και η κ. Παπαρήγα φόρεσε μαύρα και έπιασε στασίδι στην εκκλησία για να τον αποχαιρετίσει.
Ολοι είναι ειλικρινείς. Ο Χριστόδουλος ήταν λαϊκός ηγέτης, δεν υπήρξε πνευματικός ταγός. Μίλησε στην καρδιά και όχι στο μυαλό των ανθρώπων. Ηταν από τη στόφα εκείνων των ηγετών που εκλείπουν. Μάγευε το ακροατήριό του με την ευγλωττία του και χρησιμοποιούσε κορώνες σαν εκείνες του Ανδρέα Παπανδρέου. Με μια διαφορά: ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ εξέφρασε (ορθώς ή λάθος) τις ελπίδες ενός λαού. Ο Αρχιεπίσκοπος τους φόβους του.
Είχε έτοιμο ακροατήριο. Το τελευταίο ευρωβαρόμετρο αποδεικνύει του λόγου το αληθές: οι Ελληνες πολίτες δηλώνουν οι πλέον απαισιόδοξοι και οι πλέον φοβικοί στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Το χωράφι που έριξε τον σπόρο του καλλιεργήθηκε νωρίς και από άλλους: από τη λαϊκιστική δεξιά και από την κομμουνιστογενή αριστερά. Στην αυγή του 21ου αιώνα, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού φοβάται τους πάντες: Τούρκους και Φυρομιανούς κ.ά. για τα εθνικά, Δυτικούς και Κινέζους κ.ά. για τα οικονομικά. Τρέμουν για τα πάντα: την παγκοσμιοποίηση και την αγορά, τη φτώχεια και την καινοτομία.
Το επικοινωνιακό περιβάλλον που χρησιμοποίησε και τον ανέδειξε, ταίριαζε απόλυτα στο λόγο του. Τα δελτία των οκτώ δεν έχουν πια ειδήσεις. Είναι σειρά θρίλερ για τα δεινά που περνάμε και τα δεινά που θα έρθουν. Προτιμούν μάλιστα τα ανέκδοτα, παρά τον συνεκτικό και αναλυτικό λόγο.
Ο εκλιπών Αρχιεπίσκοπος ήταν τέκνο της εποχής του. Μελέτησε πολύ (όπως εξάλλου δήλωσε και ο ίδιος) και καλά τις ανάγκες των καιρών. Δεν γνωρίζουμε πόσο τις διαμόρφωσε, αλλά σίγουρα ταίριαξε τον λόγο του ώστε να παίζει στα δελτία των οκτώ. Κατανόησε την κληρονομιά του λαϊκισμού σ’ αυτή τη χώρα και του φόρεσε άμφια. Δεν ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε το μπαλκόνι, ήταν ο πρώτος ιεράρχης που βγήκε στο μπαλκόνι. Δεν ήταν ο μόνος που ζήτησε για χάρη του λαού του «να κοιμηθούν οι νόμοι». Προηγήθηκε το «κανένας θεσμός, μόνο ο λαός» του Ανδρέα Παπανδρέου. Δεν ήταν ο πρώτος που διατύπωσε τη θεωρία περί των ισχυρών της γης που επιβουλεύονται τη συνείδηση του έθνους και του λαού. Υπήρξε ολόκληρη φιλολογία πολλών: από την ακροδεξιά μέχρι το ΚΚΕ.
Ο Χριστόδουλος συναντήθηκε με υπόγεια, αλλά ισχυρά ρεύματα της ελληνικής κοινωνίας και έπλευσε μ’ αυτά. Κυρίως ανέδειξε τον συντηρητισμό της. Επαιξε μ’ αυτόν και δικαιώθηκε σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Η χειρότερη κληρονομιά του συντηρητισμού είναι ο φόβος. Αυτός που έχει φωλιάσει στην ελληνική κοινωνία και την παραλύει. Γίνεται δε αυτοεκπληρούμενη προσδοκία. Σε περιόδους ραγδαίων αλλαγών, η στασιμότητα του συντηρητισμού χειροτερεύει τη θέση μιας κοινωνίας, με αποτέλεσμα το «όπισθεν ολοταχώς» να φαντάζει λογική θέση. Αυτό το εικονικό καταφύγιο ενός «ιδανικού παρελθόντος» μπορούσε να το προσφέρει καλύτερα απ’ όλους ένας εύγλωττος ιεράρχης.
Τεράστιος, βαρύς, ασήκωτος ­ ο πόνος...

Επί του κιλλίβαντος
Τον καημένο: πάνε οι χρυσοί σταυροί και τα εγκόλπια και τα χρυσοκεντημένα βαριά άμφια, οι μίτρες και οι ποιμαντορικές ράβδοι - χρυσές και αυτές και με πολύχρωμα πετράδια επάνω. Τίποτα δεν του ανήκει πια από όλα αυτά τα στολίδια των βυζαντινών αρχόντων, όλα εδώ μείνανε, όπως και τα έργα του και τα λόγια του.
Δεν μου άρεσαν ούτε τα λόγια του ούτε τα έργα του· έγραψα και ξανά, τον κατάκρινα και τον ξανακατάκρινα, ώσπου στο τέλος βαρέθηκα, δεν είχε νόημα να ασχολείται κανείς με τον ορθόδοξο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών· δεν είχε νόημα να κατακρίνεις ξανά και ξανά τον εθνικισμό του, τον σκοταδισμό του, την αυταρέσκειά του, το παιχνίδι του με τα μέντια. Η κριτική θα γινόταν εξίσου ανιαρή με το αντικείμενό της και επιπλέον γινόταν στοιχείο του παιχνιδιού του: τον έτρεφε η δημοσιότητα, ζούσε για αυτή και του έδινε ζωή. Αν κανείς δεν του έδινε σημασία θα έσκαγε, είμαι σίγουρος.
* Είμαι σίγουρος επίσης ότι θα του άρεσε να παρακολουθήσει την κηδεία του, να βλέπει τον εαυτό του χρυσοστολισμένο να κείται πάνω στον κιλλίβαντα που κυλά στους δρόμους που έκλεισαν μόνο για αυτόν, περιτριγυρισμένος από τόσους άλλους ρασοφόρους με τα σχολεία κλειστά και όλες τις δημόσιες υπηρεσίες να αργούν όχι προς τιμήν του Κυρίου του, όπως τις Κυριακές, αλλά προς τιμήν του - αλλά αυτό που λένε οι εχθροί του, ότι αν ήξερε πόσο μεγαλοπρεπή κηδεία θα του έκαναν θα είχε αυτοκτονήσει, δεν είναι σωστό: την αγαπούσε πάρα πολύ τη ζωή ο μακαρίτης.
Και για τούτο πανικοβλήθηκε ο καημένος όταν διαπιστώθηκε η αρρώστια του - δεν ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει τον θάνατο με αξιοπρέπεια, νόμιζε πως ήταν αιώνιος· είπε και έκανε πράγματα που τον έδειξαν μικρό ακόμα και σε αυτούς που τον θαύμαζαν - αλλά τι νόημα έχει να ασχολούμαστε με αυτά; Δεν υπάρχει κανείς να τον υπερασπιστεί, οι παρακοιμώμενοί του τρέχουν τώρα να δοξάσουν άλλα αφεντικά, σημασία έχει να μη ξανασηκώσουν μπόι οι ιδέες του.
Συνεπής ως το τέλος
* Γράφτηκαν διάφορα κολακευτικά, ότι δήθεν άνοιξε την Εκκλησία στους νέους, ότι την έφερε στη σύγχρονη εποχή - στην πραγματικότητα έδινε αγώνα για να μεταφέρει όλη την ελληνική κοινωνία στη δική του εποχή, δηλαδή στη σκληρή εμφυλιοπολεμική δεκαετία του 1950, την εποχή που διαμόρφωνε την προσωπικότητά του.
Εκανε κακό στην Εκκλησία της Ελλάδος. Ακόμη και οι άθεοι την αντιμετωπίζαμε σαν συμπαθητικό και ακίνδυνο κατάλοιπο άλλης εποχής, κάπως σαν τα ξυλάροτρα που βλέπεις στα λαογραφικά μουσεία. Ο μακαρίτης έδειξε τα δόντια της Εκκλησίας, κοφτερά και επικίνδυνα, και κατάφερε να τερματίσει την ανοχή μας απέναντί της - γιατί ήταν άνθρωπος που χρησιμοποιούσε ως πρόσχημα την αγάπη για να διχάσει.
Το μόνο που κατάφερε ήταν να επιβάλει την ορολογία της Εκκλησίας τούτες τις ημέρες: ότι «εκοιμήθη» και όχι «απεβίωσε» ή «πέθανε», «εξόδιος ακολουθία» και όχι «νεκρώσιμη ακολουθία», «μακαριστός» και όχι «μακαρίτης» - αλλά αυτά έχουν την ίδια σημασία που είχε και η χρήση της μαρξιστικής - λενινιστικής ορολογίας πριν από μερικά χρόνια. Μόδα είναι και θα περάσει, διότι κανείς δεν πιστεύει ότι οι πεθαμένοι «κοιμούνται» ή ότι πραγματοποίησαν «έξοδο».


Από το ΒΗΜΑ 3/2/2008 ΔΙΟΔΩΡΟΣ