τι να βλέπουν άραγε?

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ

Η Λισσαβώνα του Πεσόα

"Όσο περισσότερο μεγαλώνω, τόσο λιγότερο είμαι.

Όσο πιο πολύ με βρίσκω, τόσο περισσότερο χάνομαι.

Όσο περισσότερο δοκιμάζομαι, τόσο περισσότερο συνειδητοποιώ ότι είμαι λουλούδι και πουλί, και αστέρι και σύμπαν.

Όσο περισσότερο καθορίζω τον εαυτό μου, τόσο λιγότερα όρια έχω

Ξεπερνώ τα πάντα˙ κατά βάθος είμαι ίδιος με τον Θεό"

Και για την αγαπημένη του Λισσαβώνα:
"Πάλι σε ξαναβλέπω,με την καρδιά πιο μακρινή,
και την ψυχή λιγότερο δική μου

Πάλι σε ξαναβλέπω - Λισσαβόνα και Τάγε και το καθετί-

διαβάτης μάταιος εντός σου και εντός μου,ξένος εδώ όπως παντού,τυχαίος στη ζωή και στη ψυχήφάντασμα που περιπλανιέται..."

http://www.youtube.com/watch?v=f5LH_0vHjUo

http://www.youtube.com/watch?v=07_ELDGYZd0

http://www.youtube.com/watch?v=SzHHsbJ_LyM

Το δημόσιο σχολείο σε κρίση

Ημ/νία καταχώρησης : 30/11/2007 13:20:03
του Γιαννη Αντωνιου

Το σημείωμα αυτό γράφτηκε στον απόηχο των φθινοπωρινών μαθητικών καταλήψεων. Προσπαθώντας να διατυπώσω τον τίτλο του, πάσχισα αρκετά για να βρω μια διατύπωση έξω από την πεπατημένη της κοινοτοπίας. Ωστόσο καμιά από τις εναλλακτικές που δοκίμασα δεν απέδιδε με μεγαλύτερη σαφήνεια και ευστοχία την παρούσα κατάσταση της δημόσιας δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όσο η έννοια της κρίσης. Το δημόσιο σχολείο, Γυμνάσιο και Λύκειο, βρίσκεται σε κρίση. Είναι μία κρίση δομική, η οποία από χρόνο σε χρόνο βαθαίνει και επιτείνεται, συμπεριλαμβάνοντας όλους τους δρώντες παράγοντες που το συναποτελούν και το επικαθορίζουν~ τις κυβερνήσεις, το πολιτικό σύστημα, την κοινωνία, τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές, οδηγώντας στην προϊούσα απαξίωση του ή καμιά φορά και στη γελοιοποίησή του ως δημόσιου θεσμού. Η κρίση αυτή αποτυπώνεται στην ολοένα μεγαλύτερη δυσκολία του δημόσιου σχολείου να εξασφαλίσει πρώτα απ' όλα το στοιχειώδες, τη σταθερή και ακώλυτη λειτουργία του, και δεύτερον βεβαίως να προωθήσει τις ιδρυτικές αρχές του~ τη διάδοση της εγγραμματοσύνης, την απόκτηση των αναγκαίων εγκυκλίων γνώσεων, την καλλιέργεια των δεξιοτήτων, την ανάπτυξη της κοινωνικής ευαισθησίας και των ενδιαφερόντων των μαθητών, την αξίωση ενός σύγχρονου μοντέλου αγωγής και κοινωνικής συνείδησης. Πάνω απ' όλα βεβαίως το σχολείο απέχει πολύ πια από το να μπορεί να πείθει τους μαθητές και την κοινωνία ότι αποτελεί το αναγκαίο στάδιο για την εξασφάλιση μιας ευδόκιμης κοινωνικής προοπτικής, κάτι που αποδεικνύεται ιστορικά ότι το πετύχαινε με σχετικά σημαντική επιτυχία στη μακρά διάρκεια από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Η θεωρία που διατείνεται ότι οι σημερινές γενιές των νέων ανθρώπων, είτε σπουδάσουν είτε δεν σπουδάσουν θα ζήσουν, ή εν πάση περιπτώσει φοβούνται ότι θα ζήσουν, σε συνθήκες χειρότερες απ' αυτές των γονιών τους, εμφανίζεται εξαιρετικά ισχυρή στο συλλογικό φαντασιακό. Έχει επανειλημμένα επισημανθεί ο ρόλος του πολιτικού συστήματος στο σύνολό του στην παραγωγή και τη διαμόρφωση των όρων της κρίσης στην εκπαίδευση. Τα κόμματα της εξουσίας, ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, όταν βρίσκονται στην αντιπολίτευση δεν φείδονται μεταρρυθμιστικής ρητορείας, ρηξικέλευθων διακηρύξεων και αντιπολιτευτικής αδιαλλαξίας, όταν όμως έρχονται στην κυβέρνηση μεταμορφώνονται σε ιδιοτελείς διαχειριστές της παθογένειας. Ενδεικτικά αναφέρομαι στις χρόνιες ασθένειες της υποχρηματοδότησης, των ελλιπών υποδομών, τις πάγιες ελλείψεις σε εκπαιδευτικό προσωπικό και βιβλία ιδιαίτερα τους πρώτους μήνες του σχολικού έτους, αποτέλεσμα του συνδυασμού ανεπαρκών κονδυλίων και μνημειώδους διοικητικής ανεπάρκειας, στην ουσιαστική απουσία μηχανισμών επιμόρφωσης και αξιόπιστης αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, στους χαμηλούς μισθούς, στις παλινωδίες και την υπαγωγή της εκάστοτε εκπαιδευτικής πολιτικής στη μέγγενη του πολιτικού κόστους, στον απροσχημάτιστο κομματισμό που χαρακτηρίζει τη στελέχωση των θέσεων ευθύνης, στην απουσία αξιόπιστων μηχανισμών αξιολόγησης και την καταρράκωση του πνεύματος της αξιοκρατίας. Πάνω απ' όλα όμως πρέπει να σημειωθεί η απουσία σχεδίου μακράς πνοής που θα διεκδικούσε την προσαρμογή του δημόσιου σχολείου στις απαιτήσεις της συγκυρίας. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις συνήθως σχεδίαζαν και σχεδιάζουν με ορίζοντα τετραετίας, αν όχι διετίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Το κράτος στην εκπαίδευση, όπως και σε άλλους τομείς άλλωστε, μοιάζει να μην μπορεί να αποκαταστήσει μία συνέχεια, εκτός βέβαια απ' αυτήν της χρόνιας αβελτερίας. Από την άλλη τα κόμματα της αριστεράς, παρά τις μεταξύ τους διαφορές, από υπερασπιστές των πιο ριζοσπαστικών μεταρρυθμιστικών καινοτομιών, ρόλος που διεκδίκησαν και εξέφρασαν ιστορικά με αυθεντικό τρόπο, έχουν μετατραπεί σε φοβικούς ηρακλείς των κεκτημένων, στους κατ' εξοχήν υπερασπιστές του υπάρχοντος. Η προγραμματική στόχευση της λαϊκής παιδείας και της εμπέδωσης της δημοκρατίας στο σχολείο υποβαθμίστηκαν σε συνώνυμα της υπεράσπισης του εξισωτισμού προς τα κάτω και της υποστήριξης των πιο τυφλών συντεχνιακών διεκδικήσεων. Μεταφράστηκαν σε ισοδύναμα μιας "αριστερής" πλειοδοσίας (παλιά τη λέγαμε απλώς δημαγωγία και λαϊκισμό) που δεν διστάζει να ψαρεύει ακόμα και στα θολά νερά της οργής, της ανασφάλειας, της σύγχυσης και της απάθειας δεκαεπτάχρονων ή ακόμα χειρότερα δεκαπεντάχρονων και δεκατετράχρονων εφήβων. Τα τελευταία 20 χρόνια, οι εκάστοτε συνδικαλιστικές ηγεσίες των καθηγητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αναπαράγοντας ουσιαστικά τη νοοτροπία και τις πρακτικές του πολιτικού συστήματος, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς πνοή, ουσιαστικά βολεύτηκαν στο πλαίσιο ενός άρρητου συμβολαίου με το κράτος, που είχε ως κύριο περιεχόμενο λιγότερα χρήματα για λιγότερη εργασία. Ο βαρύς συντεχνιασμός, ο αδιέξοδος καταγγελτισμός, οι ασκήσεις επαναστατικής γυμναστικής, η προγραμματική άρνηση της όποιας αξιολόγησης, η στηλίτευση της όποιας ιδέας για εγκαθίδρυση μιας επαγγελματικής ιεραρχίας, η ανοχή στην ανάπτυξη συμπεριφορών δημοσιοϋπαλληλικής αφασίας συνέβαλαν αποφασιστικά στην κοινωνική απαξίωση του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού και στη συνακόλουθη μισθολογική του απαξίωση. Αυτή η εξαιρετικά δυσάρεστη εικόνα είναι εν πολλοίς το απότοκο μιας ιδιότυπης όσμωσης ιδεών και ανθρώπων που βρέθηκαν στην ηγεσία των οργάνων συλλογικής εκπροσώπησης των εκπαιδευτικών όλη αυτήν την περίοδο. Πρόκειται για ένα ευρύτατο πολιτικό μωσαϊκό που περιλαμβάνει από ακραία ιδεόληπτους αριστεριστές, οπαδούς του Εμβέρ Χότζα, του Μάο Τσε Τουνγκ και του Στάλιν, μικρούς προφήτες της κοινωνικής ανατροπής, εκπροσώπους των κομμάτων της αριστεράς, μέχρι τυπικούς εκπροσώπους των κομμάτων εξουσίας, που ανάλογα με την πολιτική συγκυρία είτε υπερθεματίζουν σε κινηματική αδιαλλαξία είτε μεταμορφώνονται σε αξιόπιστους συνομιλητές της διοίκησης. Οι εκπρόσωποι της αριστεράς συνήθως συμμαχούν με τους ευρισκόμενους στην αντιπολίτευση και απ' αυτή τη συμμαχία, εκτός από τις επιφανείς θέσεις στο διοικητικό συμβούλιο της ΟΛΜΕ, τους παραχωρείται και μια μορφή ιδεολογικής ηγεμονίας στο χώρο. Έτσι κι αλλιώς κανείς απ' τους άλλους δεν ασχολείται με τέτοια ζητήματα. Οι συνθέσεις στις οποίες συνήθως καταλήγει αυτό το ετερογενές σύνολο χαρακτηρίζονται από την υιοθέτηση μιας ασυμβίβαστης αριστερής ρητορείας, η οποία τείνει να αποτελεί τον επίσημο λόγο της ομοσπονδίας. Απ' την άλλη βεβαίως η ρητορεία αυτή, εκτός από τον αναχρονισμό και τη γραφικότητά της, δεν κάνει τίποτα άλλο από το να επικαλύπτει μια πρακτική συνήθως προσαρμοσμένη στις τρέχουσες ανάγκες της εκάστοτε αντιπολίτευσης. Έτσι λοιπόν δεν είναι παράξενο που αν και τα επίσημα κείμενα της ΟΛΜΕ πολλές φορές θυμίζουν το κομμουνιστικό jargon του Μεσοπολέμου, προσυπογράφονται και από τους εκπροσώπους των κομμάτων εξουσίας. Μέσα σ' αυτές τις συνθήκες ώριμα αιτήματα του εκπαιδευτικού κινήματος όπως η αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση στο 5% του ΑΕΠ, το ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο, η αυτονόμηση του Λυκείου από τη διαδικασία εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και η κατοχύρωσή του ως ανεξάρτητη εκπαιδευτική βαθμίδα κλπ., χάνουν μεγάλο μέρος από την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητά τους ως προς την προοπτική υπέρβασης της κρίσης και της κοινωνικής αναβάθμισης της δημόσιας εκπαίδευσης. Μαζί χάνονται και τα κοινωνικά ακροατήρια που θα αποτελούσαν την κρίσιμη δύναμη για τη διεκδίκηση και την κατάκτησή τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτές οι διακηρύξεις πλέον αποτελούν πάνω κάτω κοινό τόπο στα εκπαιδευτικά προγράμματα όλων των κομμάτων, όσο κι αν αυτά διατείνονται περί του αντιθέτου. Παρόλα αυτά όμως ούτε ένας ουσιαστικός κοινωνικός διάλογος για το Δημόσιο σχολείο μοιάζει εφικτός, πολλώ δε μάλλον η εξασφάλιση της αναγκαίας συναίνεσης και μία ορατή προοπτική υλοποίησης ανάλογων μεταρρυθμίσεων. Η κοινωνία, γονείς και ευρύτερη κοινωνική γνώμη, συνήθως παρακολουθεί αμήχανη. Άλλοτε ανήσυχη και οργισμένη με την κατάσταση, άλλοτε απλώς προβληματισμένη αλλά και πολλές φορές αδιάφορη. Ο τρόπος αντιμετώπισης των χρονίων εξάρσεων της κρίσης από την τηλεόραση και τα ΜΜΕ, χωρίς αμφιβολία, συμβάλλει αποφασιστικά στη διαμόρφωση αυτών των στάσεων, όσο βεβαίως επηρεάζεται και απ' αυτές. Η κοινωνία με λίγο πολύ απονευρωμένα τα ανακλαστικά της αυτόνομης συλλογικής διεκδίκησης, έχοντας χάσει την εμπιστοσύνη της στους δημόσιους θεσμούς, απολύτως ευεπίφορη στην αναζήτηση ατομικών λύσεων, ψάχνει για υποκατάστατα του δημόσιου σχολείου. Γι' αυτούς που έχουν την οικονομική δυνατότητα, αλλά και φιλόδοξες προσδοκίες για την εκπαίδευση και την μελλοντική κοινωνική κατάταξη των παιδιών τους, το ιδιωτικό σχολείο αποτελεί τη λύση. Απ' την άλλη βεβαίως η τεράστια αγορά των φροντιστηρίων και των ιδιαιτέρων μαθημάτων σπεύδει να καλύψει ή και σε σημαντικό βαθμό να υποκαταστήσει (όπως στο Λύκειο) τις ανεπάρκειες της δημόσιας παιδείας. Είναι ενδεικτικό ότι στην Ελλάδα οι δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση είναι από τις χαμηλότερες στην Ε.Ε., 3,5%, του ΑΕΠ, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 5,2% και στις σκανδιναβικές χώρες υπερβαίνει το 7%. Αντιθέτως, οι ιδιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν ραγδαία την τελευταία εικοσαετία. Ενώ στις χώρες του ΟΟΣΑ οι ιδιωτικές δαπάνες για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση αντιστοιχούν στο 10% του συνόλου των δαπανών, στην Ελλάδα φτάνουν στο 33%. Οι καταλήψεις, παλιότερες και πρόσφατες, ουσιαστικά δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να υπογραμμίζουν και να ενισχύουν τα χαρακτηριστικά της κρίσης, επιτείνοντας στην κοινωνική συνείδηση την απαξίωση της δημόσιας εκπαίδευσης, όσο κι αν οι υποστηρικτές τους προβάλλουν το σουρεαλιστικό ισχυρισμό ότι σταματώντας την εκπαιδευτική διαδικασία υπερασπίζουν το δημόσιο παιδεία από την υποβάθμιση και την ιδιωτικοποίηση. Εάν υπάρχει κάτι ενδιαφέρον σ' αυτήν την υπόθεση είναι ότι οι καταλήψεις βγάζουν έξω απ' τα κάγκελα του σχολείου αυτό που είναι ήδη απολύτως γνωστό στους εντός παροικούντες, την βαθιά απαρέσκεια των μαθητών για τη σχολική διαδικασία, τη βίωση του σχολείου ως κενού τόπου χωρίς νόημα, χωρίς σκοπό που ούτε τη γνώση καταφέρνει να υπηρετήσει, ούτε χαρά μπορεί να προσφέρει, ούτε να διανοίξει κάποια προοπτική στην αγορά εργασίας. Και όπως επισημάνθηκε από πολλές πλευρές, αλλά και ομολογήθηκε από πολλά παιδιά που συμμετείχαν στην τελευταία αναταραχή και δεν μπόρεσαν να μάθουν ή δεν θέλησαν να παπαγαλίσουν τη ξύλινη συνθηματολογία του ΚΚΕ, που υπήρξε ο διαπρύσιος πολιτικός υπερασπιστής των καταλήψεων, μόνο όταν καταληφθεί το σχολείο καταφέρνει τελικά να προσφέρει κάτι: το χαβαλέ, ένα καινούργιο μέγεθος μία καινούργια σταθερά του δημόσιου βίου στην Ελλάδα. Και τότε μαζί με την απαξίωση έρχεται και η γελοιοποίηση ενός υπέρτατου δημόσιου αγαθού που η πτώση του συμπαρασύρει και την ιδέα του δημόσιου εν γένει. Βέβαια κάποιοι σ' όλη αυτή τη γκρίζα εικόνα θα αντιτείνουν, και πολύ σωστά μάλιστα, ότι υπάρχουν ακόμη εκπαιδευτικοί, πάρα πολλοί εκπαιδευτικοί, ίσως να είναι και η πλειοψηφία του κλάδου, που το παλεύουν όπως και ξέρουν και μπορούν. Εκπαιδευτικοί πιστοί στη μεγάλη μορφωτική δύναμη και τις αξίες που εξέπεμψε το σχολείο ως ιδρυτικός θεσμός της νεωτερικής εποχής. Εκπαιδευτικοί που αισθάνονται δάσκαλοι, με το βαρύ αξιακό φορτίο αυτής της ιδιότητας, που αρνούνται να ακυρώνονται και ως δάσκαλοι και ως εργαζόμενοι. Εκτός απ' τους δασκάλους βέβαια υπάρχουν και τα παιδιά με τα μεγάλα ερωτήματα για τον κόσμο, τον εαυτό τους, τους διπλανούς. Τα στοιχήματα χωρίς αμφιβολία μπαίνουν σε καθημερινή βάση και κατά περίπτωση κερδίζονται ή χάνονται. Όμως ας μην κοροϊδευόμαστε, αυτή η αντίσταση στη φθορά του δημόσιου σχολείου δεν φτάνει να αναστρέψει την κρίση. Στην πιο αισιόδοξη εκδοχή της παράγει θύλακες αντίστασης στον εκπεσμό που δεν αλλάζουν όμως τη ροπή των πραγμάτων. Χρειάζονται τομές, αλλαγή της πολιτικής κουλτούρας και των συσχετισμών σε πολιτικό και συνδικαλιστικό επίπεδο, συνθήκες που δεν μοιάζουν να είναι ορατές προς το παρόν. Μέχρι τότε αξίζει να μιλάμε και να φανερώνουμε τους όρους και την έκταση του δράματος, περιμένοντας για την έλευση της κάθαρσης. Βέβαια κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος ότι η κρίση θα περιμένει την αλλαγή των συσχετισμών, στην πολιτική, το συνδικαλισμό την αριστερά ή δεν ξέρω που αλλού. Υπάρχει και ένα άλλο σενάριο που φαντάζει πολύ πιο ρεαλιστικό, όσο και ζοφερό. Τα προβλήματα της εκπαίδευσης θα λυθούν από μόνα τους, όπως και το κυκλοφοριακό της Αθήνας, με την ενεργοποίηση αμείλικτων κοινωνικών αυτοματισμών. Όσο δεν απέχουμε πολύ από τον απόλυτο κυκλοφοριακό εφιάλτη, την ακινησία του παντός, από την Αγία Παρασκευή στο Φάληρο και από την Πετρούπολη στη Γλυφάδα, άλλο τόσο η διαμόρφωση μιας εκπαίδευσης δύο ταχυτήτων με τα ιδιωτικά σχολεία ενισχυμένα, πολυπληθέστερα και πολύ πιο μαζικά στην πρώτη ταχύτητα και τα δημόσια στη δεύτερη της υποβάθμισης και της γκετοποίησης δεν απέχει επίσης πολύ. Ο Γιάννης Αντωνίου είναι καθηγητής μέσης εκπαίδευσης

Υπόθεση τεράτων
Να το πάμε ακόμη μια φορά από την αρχή: μας κυβερνούν (και δεν εννοώ μονάχα την κυβέρνηση) άνθρωποι χυδαίοι, αμόρφωτοι, ταπεινότατων αισθημάτων άνθρωποι, ανδράρια και γύναια χθαμαλής ποιότητας. Μας κυβερνούν όντα που είναι αποκυήματα της πολλαπλής δυσπλασίας (η οποία συνιστά και τη δυστυχία της) από την οποία προέκυψε το ελληνικό κράτος και ο καινοφανής (ου μην αλλά και κενός) ελληνικός λαός. Ένας λαός όχι μόνο ή κυρίως όχι μόνο χωρίς ιστορικό περιεχόμενο πλην εκείνου του εμβαλωματικού για να συμπληρωθεί όπως - όπως το κενό στην ιστορία των εθνικών κρατών του 19ου αιώνα, με τα αιμοσταγή συμπαρομαρτούντα κατά τη διάρκεια του 20ού, αλλά κυρίως ένας λαός χωρίς ιστορικό αντικείμενο μέσα στην τερατωδώς πολύπλοκη πλημμυρίδα ενός κόσμου που άλλαξε άρδην πολλές φορές κατά τη διάρκεια αυτών των δύο τελευταίων αιώνων πριν από τον 21ο. Και η Ελλάς επί δύο αιώνες αποτυγχάνει. Διαρκώς. Μια υπόθεση που πίστεψαν έντιμα μυαλά και επίκαιρα έως θανάτου σώματα, απέτυχε. Διά της σπατάλης. Ιστορικής, κοινωνικής και οποιαδήποτε άλλης. Διότι η Ελλάδα κατασκευάσθηκε (πράγμα διόλου κακό, συμβαίνει σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη με διάφορους τρόπους κατά περίπτωση, σε ένα πλέγμα που μπροστά του ο γόρδιος δεσμός μοιάζει με παιδικό παιχνίδι), και αντί να προχωρήσει ώστε να αποκτήσει περιεχόμενο, σπατάλησε ακόμη και την ιδεοληπτική σκευή της, αγριεύτηκε από ανθρώπους ανάξιους και άξεστους που αντί να εισχωρήσουν στο άγνωστο κατέφυγαν στο επίπλαστα γνωστό και έτσι από κατάντια σε κατάντια, από τραγωδία σε τραγωδία φτάσαμε στο σημερινό χυδαίο τίποτα που αν το αναλογιστεί κανείς είναι για αυτοκτονία (τρόπος του λέγειν). Η Ελλάδα δεν υφίσταται. Δεν υπάρχει. Και δεν είναι πια εφεύρημα της φαντασίας της. Είναι αποκύημα της ιστορικής της χυδαιότητας απ' όπου ο καθένας (σύστημα, ομάδα, οικονομική διάσταση, ατομική οντότητα) άρπαξε ό,τι πρόλαβε, το εγκατέστησε στον τόπο και αυτό το συνονθύλευμα το προβάλλει ως συντεταγμένη κρατική υπόσταση, διαθέτουσα λαό, έδαφος, εξουσία. Ψέματα. Τίποτα δεν υπάρχει. Χυδαίοι ομνύουν για τη σημαία, χυδαίοι ομνύουν για τον τόπο, χυδαίοι ομνύουν για τη θρησκεία. Δυσμαθής και ανάλγητοι ομιλούν. Θρασύστομοι επιτίθενται και αργυρώνητοι εξηγούν τα θέσφατα. Και τα εξηγούν σε έναν λαό πρόθυμο να πιστέψει τους θρασύστομους, τους αργυρώνητους, τους χυδαίους, τους τιποτένιους, τα ανδράρια και τα γύναια της κάθε λογής εξουσίας. Και είναι πρόθυμος ο λαός να τους πιστέψει γιατί είναι σάρκα από τη σάρκα του. Αληθώς. Τομάρια που πρόδωσαν, κτήνη που έβγαλαν κέρδη από την προδοσία, μαυροφορεμένα γουρούνια που πούλησαν τη θεία κοινωνία σε κάθε κατακτητή και απάνθρωπες γραβάτες που ξέσκισαν και ξεσκίζουν κάθε έννοια κοινού κτήματος της δημοκρατίας προς ίδιον όφελος, όλοι αυτοί λατρεύτηκαν. Αλλά για να λατρευτούν όλοι αυτοί, σημαίνει, ότι τους λατρεύουν δούλοι. Η παινεμένη, αποενοχοποιημένη λατρευτή πλειοψηφία. Αυτή η χρυσοτόκος όρνις που γεννάει τα χρυσά αυγά του τίποτα. Τα χρυσά αυγά ενός χρήματος που δεν είναι των ανθρώπων αλλά ωστόσο μέσα στο στρεβλό μπορεί να καταβάλει τους ανθρώπους. Ζωοδούν, φρικωδούν, ανασκολοπίζουν, κλέβουν, σκοτώνουν ζωές και όμως! Όλα είναι φυσιολογικά. Φτύνουν και λέμε ότι βρέχει. Κλέβουν και λέμε ότι ο θόρυβος της κλοπής είναι ψαλμωδία. Λοιδορούν και ξεσκίζουν (κάποτε την έστησαν και στον τοίχο του εκτελεστικού αποσπάσματος) όποια ελπίδα πάει να γεννηθεί κι εμείς ψάχνουμε να βρούμε το ποσοστό της αλήθειας τους. Το ποσοστό της αλήθειας τους. Το ποσοστό των τεράτων. Που όπως είπαμε προέκυψαν από την πολλαπλή τερατογένεση που λέγεται Ελλάδα. Καθαρά πράγματα: δεν υπάρχει σήμερα επώνυμη οικογένεια στην Ελλάδα με οποιασδήποτε μορφής εξουσία (κυβερνητική ή άλλη) που να μην είναι προϊόν τερατουργίας. Προϊόν τερατώδους νομιμότητας η οποία οδήγησε και οδηγεί τον τόπο Ελλάδα στον χαμό. Οι άνθρωποι λοιπόν που συμμετέχουν στην άσκηση αυτής της πολυπλόκαμης εξουσίας, μαζί με τον ακατάσχετο και πολυπλόκαμο εσμό που τους υποστηρίζει είναι τέρατα ασημαντότητας και αρπαγής. Και να εξηγούμαστε: το πράγμα δεν τελειώνει με τα δύο κόμματα εξουσίας, ούτε με τους βαρείς υποστηρικτές τους. Έχει διαχυθεί παντού, σε μια κραυγαλέα ομερτά της απάτης. Καθαρά πράγματα: τα πάντα είναι προδομένα. Όλοι οι θεσμοί είναι μη αντιστρέψιμα διαβρωμένοι, και η συζήτηση, δείγματος χάριν, επί του ασφαλιστικού, ένα απλό σφαγείο. Εδώ ο πρωθυπουργός είναι γιος του πατέρα του και ανιψιός του θείου του εν θριάμβω κι εσύ μου λες... Ο Ρουσόπουλος και ο Μαγγίνας μας μάρανε. Σαν να λέμε ο Ρέππας και ο Πρωτόπαπας. Σαν να λέμε ο "Ακτωρ" της ΔΟΛιας Ελλάδας. Και στην επιφάνεια το Μητσοτακέικο. Και στην ακτή η θάλασσα να ξεβράζει πτώματα αγαλμάτων. Υπάρχει κανένας για να τα δει; Υπάρχει. Οι αρχαιοκάπηλοι. Επειδή η Ελλάδα είναι απλώς εμπόρευμα. Φτηνό. Που εμπορεύεται το ίδιο της το άγαλμα. Το μόνο σταθερό της σημείο.

ΑΥΓΗ 25/11/2007 Κώστας ΚΑΝΑΒΟΥΡΗΣ

Η πατρίδα και η Αριστερά

Μήπως όμως και πάλι απομονωνόμαστε, αντί να φτιάχνουμε γέφυρες με το έθνος, όπως έκανε το ΕΑΜ; Είναι αληθές ότι η ελληνική Αριστερά μεσουράνησε κατά την περίοδο 1941-1944, όταν το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ ηγούνταν του αντιφασιστικού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Ένα μέρος του τροτσκιστικού ρεύματος μάλιστα, εκκινώντας από διεθνιστικές και αντισταλινικές προκείμενες, απέτυχε να συνδεθεί με αυτήν την κορυφαία στιγμή, γεγονός που, μαζί με τις διεθνείς εξελίξεις, τη συκοφάντηση και τη βιαιότητα που υπέστη για χρόνια και στη χώρα μας, "ευθύνεται" σε μεγάλο βαθμό για τα σημερινά επίπεδα της πολιτικής του απήχησης και τα οργανωτικά του δεδομένα. Πολλοί απ' αυτούς που σήμερα επιχειρηματολογούν υπέρ του έθνους και της "συγκρουσιακής ιδιοποίησής" του εκ μέρους της Αριστεράς, επικαλούνται άλλοτε το γράμμα του φυλακισμένου Ζαχαριάδη για συστράτευση των κομμουνιστών υπό το Μεταξά, κι άλλοτε --και πιο συχνά--, τον περίφημο λόγο του Άρη Βελουχιώτη στη Λαμία: "Ποιος είναι λοιπόν πατριώτης; Αυτοί ή εμείς; Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα και τρέχει νά 'βρει κέρδη σ' όποια χώρα υπάρχουνε τέτοια. Γι' αυτό δε νοιάζεται κι ούτε συγκινείται με την ύπαρξη των συνόρων και του κράτους. Ενώ εμείς το μόνο που διαθέτουμε, είναι οι καλύβες μας και τα πεζούλια μας. Αυτά, αντίθετα από το κεφάλαιο που τρέχει όπου βρει κέρδη, δεν μπορούν να κινηθούν και παραμένουνε μέσα στη χώρα που κατοικούμε". Ένα πρόβλημα με τις τοποθετήσεις αυτές είναι ότι ασχολούνται με το Βελουχιώτη μόνο όταν αυτός δηλώνει πατριώτης, ενώ αδιαφορούν γι' αυτόν όταν ο ίδιος (αναγκάζεται να) κάνει εμφύλιο. Ένα άλλο πρόβλημα έγκειται στην παραγνώριση ότι η επιτυχία του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ δεν έχει να κάνει με την υπεράσπιση του έθνους γενικώς και αορίστως, αλλά με την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πείνας, της ναζιστικής τρομοκρατίας, της καταπίεσης των γυναικών, της πολιτιστικής καθυστέρησης και άλλων πληγών του ελληνικού λαού -- εκεί δηλαδή που ο αστικός κόσμος είχε αποτύχει οικτρά και είχε… διαχωρίσει τη θέση του~ αυτό όμως ήταν "συγκρουσιακή ιδιοποίηση του έθνους" σε συνθήκες κατοχής. Κατά συνέπεια --το τρίτο και τελευταίο πρόβλημα εδώ--, η χρήση αυτή του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ μεταφέρει μηχανιστικά τις συνθήκες αντίστασης σε μια χώρα κατεχόμενη από τους ναζί σε μια χώρα που σήμερα είναι μέλος του ΝΑΤΟ, της ΕΕ, της ΟΝΕ, διεθνών οργανισμών που εκπονούν και εφαρμόζουν το πολιτικό πρόγραμμα της ιμπεριαλιστικής παγκοσμιοποίησης. Στην Ελλάδα του 2007 λοιπόν, που πρωτοστατεί στην κούρσα των εξοπλισμών, που συντηρεί στρατεύματα κατοχής στο εξωτερικό και εκμεταλλεύεται την εργατική δύναμη 1.000.000 μεταναστών στο εσωτερικό της, σε μια χώρα με Ολυμπιακούς Αγώνες, αντιτρομοκρατικές σταυροφορίες και γηγενή Μεγάλο Αδελφό, ποιες καλύβες και ποια πεζούλια ακριβώς διαφυλάττει ο νεοπατριωτισμός; Παραπέρα, στον Εμφύλιο, ποιες ήταν οι δυνατότητες "συγκρουσιακής ιδιοποίησης" του έθνους από πλευράς των "μιασμάτων" Πόσο επιτυχής ήταν η προσπάθεια ιδιοποίησης του έθνους από τον Σβορώνο, με τη γνωστή θέση του περί του "αντιστασιακού χαρακτήρα του ελληνικού έθνους" Πόσο προφύλαξε τους "προβοκάτορες" του Πολυτεχνείου το 1973 η ελληνική σημαία στα κάγκελα --σύμβολο μιας Αριστεράς που, στο ενδεχόμενο μετωπικής σύγκρουσης με τη Χούντα, έβλεπε (και φοβόταν) την επανάληψη της συντριβής της του 1949; Γιατί όσοι μιλάνε για την Κύπρο ξεχνούν το στρατό του Γ. Παπανδρέου απ’ το 1964 και τα 12 σημεία του Μακαρίου; Πόσο εξοπλισμένη ήταν τελικά η ελληνική Αριστερά --είτε στην εκδοχή της ΕΑΔΕ είτε σ' αυτήν της διαρκούς φαντασίωσης του νέου ΕΑΜ μετά την κατοχή-- έναντι του παπανδρεϊκού αντιιμπεριαλισμού; Πώς κατάφερε το ΠΑΣΟΚ να οικειοποιηθεί την Αντίσταση και να πείσει τη μεγάλη πλειονότητα του εαμικού μπλοκ να στηρίξει την Αλλαγή; Φταίνε άραγε οι συντάξεις που προσέφερε στους αντιστασιακούς ή το γεγονός ότι, το μόνο που έμενε στις μεταπολεμικές συνθήκες από την Αντίσταση, ήταν η "ιδιοποίηση του έθνους εκ μέρους της Αριστεράς", μεταγραμμένη πλέον στους "Αμερικάνους"^1^; Τι άλλο μπορεί να σημαίνει το να παίζεις στο γήπεδο του αντιπάλου σήμερα (λες και χαθήκαν τα γήπεδα), εκτός ίσως απ' το να μοιράζεις φυλλάδια του Ρεσάλτου σε παρελάσεις; Είναι δυνατόν η εθνική ιδεολογία να έχει προοδευτικά χαρακτηριστικά σήμερα (και όχι το 1821), μετά την "ολοκλήρωση" (κρατική συγκρότηση) ενός έθνους; Είναι δυνατόν η εθνική ιδεολογία να έχει το ίδιο περιεχόμενο στην Ελλάδα, τη Βενεζουέλα, την κατεχόμενη Βόρεια Κύπρο, την --ελληνοκυπριακή και ενταγμένη στην Ε.Ε.-- Κυπριακή Δημοκρατία και την Παλαιστίνη; Είναι ίδιος ο εθνικισμός σ' έναν κρατικό σχηματισμό συγκροτημένο από το 1830, με τον εθνικισμό π.χ. των Σλαβομακεδόνων; Πόσο ρεαλιστικό είναι να διεκδικήσουμε εμείς το έθνος, την ίδια στιγμή που ο Καρατζαφέρης ενσωματώνει στη ρητορική του μέρος των αιτημάτων της ταξικής ατζέντας ή των συμβόλων του διεθνισμού, όπως ο Τσε; Και πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, αν παραμείνουμε απασχολημένοι στην υπόθεση της ιδιοποίησης του έθνους;

αυγη 25/11/2007

Η πολιτική ως εξορία.

Το λιμάνι της Νάξου και το Βερμόντ
Του Γιωργου Σταθακη

Πριν από μερικούς μήνες εμφανίστηκε στις ειδήσεις η ιστορία με το λιμάνι της Νάξου. Ο δήμαρχος και μάλλον η πλειοψηφία της τοπικής κοινωνίας βρέθηκαν σε σύγκρουση με μια ομάδα 33 ατόμων. Μια σύγκρουση από αυτές που είναι πλέον δεκάδες σε όλο τον ελλαδικό χώρο. Ο δήμαρχος ήθελε την κατασκευή ενός μεγάλου λιμανιού ικανού να χωρέσει κρουαζιερόπλοια, να αυξήσει τη ροή τουριστών με υψηλό βαλάντιο, και έτσι να αναπτυχθεί το νησί. Το έργο, προκειμένου να μην προκαλέσει αντιδράσεις και να επιταχυνθεί η διαδικασία κατασκευής του, χαρακτηρίζεται ως "επέκταση" του υπάρχοντος λιμανιού και όχι κατασκευή νέου. Τριάντα τρία άτομα επικαλούνται περιβαλλοντικούς και άλλους λόγους, και αντιδρούν. Προσφεύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και δικαιώνονται. Η απόφαση προκαλεί κύμα αντιδράσεων. Οι 33 κατηγορούνται ότι καταστρέφουν το νησί, ότι το εγκλωβίζουν σε μία διαδικασία μόνιμης υπανάπτυξης, οι επιχειρηματίες που είχαν επενδύσει τα χρήματα τους είναι αντιμέτωποι με την απαξίωση των επενδύσεων τους και σε κάθε περίπτωση ανάπτυξη χωρίς έργα και τουρισμό δεν γίνεται. Αυτοί που αντιδρούν, οι 33, λέγεται, ας αποφασίσουν να φύγουν, να εξοριστούν σε ένα άλλο νησί, να είναι κοντά στη φύση, να ζουν όπως οι άνθρωποι των σπηλαίων, και να αφήσουν το νησί να προκόψει, όπως επιθυμεί η πλειοψηφία των κατοίκων της. *** Το Βερμόντ είναι η πιο μικρή Πολιτεία των ΗΠΑ, με μερικές δεκάδες χιλιάδες κατοίκων και μια μικρή πρωτεύουσα 40.000 κατοίκων. Είναι διάσημο για το Γούντστοκ. Και όχι μόνο. Μετά το Γούντστοκ ομάδες χίπις εγκαταστάθηκαν εκεί. Στη δεκαετία του ’70 έφτιαξαν τα περίφημα κοινόβιά τους, οπλίστηκαν και πέρασαν μια περίοδο έντονων συγκρούσεων με τη συντηρητική τοπική κοινότητα, που αποτελούνταν από γεωργούς και κατά κύριο λόγο κτηνοτρόφους. Οι συντηρητικοί κτηνοτρόφοι εξεγέρθηκαν, προσπαθώντας να τους διώξουν με κάθε μέσο. Οι χίπις ήταν φυσικά μορφωμένοι -- ήταν γιατροί, δικηγόροι, δάσκαλοι. Επέζησαν, και σταδιακά προσαρμόστηκαν. Τα κοινόβια αυτοδιαλύθηκαν, καθώς η κοινοβιακή ζωή αποδείχτηκε νεανική τρέλα. Οι χίπις παντρεύτηκαν και έκαναν παιδιά, και σταδιακά πήραν την πλειοψηφία στην Πολιτεία. Έγιναν δηλαδή δήμαρχοι, κυβερνήτες, γερουσιαστές. Νομοθέτησαν αυτά που ήξεραν καλύτερα. Απαγόρευσαν την ίδρυση σουπερμάρκετ (επιτρέπονται μόνο μπακάλικα), απαγόρευσαν τις φωτεινές πινακίδες (μόνο ξύλινες επιτρέπονται), απαγόρευσαν κάθε μορφής ψηλό κτίριο, και για να κτίσει ένα σπίτι κάποιος εκτός χωριού χρειάζεται κατ' ελάχιστον 40 στρέμματα γης. Εάν είναι στο δάσος, η Πολιτεία στο εκχωρεί ακριβώς για να το φροντίζεις. 40 στρέμματα και ένα σπίτι κατασκευασμένο αποκλειστικά με κορμούς δέντρων. Στη δεκαετία του '90 το Βερμόντ έγινε περίφημο για τις αντιστάσεις του στην ανάπτυξη. Οι γιάπις βρήκαν ένα παρθένο μέρος και ήθελαν να αγοράσουν σαν τρελοί, να χτίσουνε εξοχικά, να δημιουργήουν μια ιδανική και πλούσια κατάσταση. Έγινε μια "Μύκονος", μια "Αράχωβα", που οι πλούσιοι την πολιορκούσαν ασταμάτητα, προσφέροντας μυθικά ποσά σε κατοίκους, μικροϊδιοκτήτες και παράγοντες. Οι τοπικές αρχές αντιστάθηκαν. Ως αντίβαρο επιτέθηκαν με την τοπική κτηνοτροφία. Οι Μπεν εντ Τζέρυ, ένας εξισωτικός συνεταιρισμός κτηνοτρόφων και εργαζομένων στη γαλακτοβιομηχανία, ήταν έργο δύο εικοσάχρονων Εβραίων. Μέσα σε 10 χρόνια κατέλαβε το 50% της αμερικάνικης αγοράς από τη γνωστή Χάγκεναντ, που τη μονοπωλούσε μέχρι εκείνη τη στιγμή. Ταυτόχρονα, η Πολιτεία επένδυσε στην παιδεία και την έρευνα στην οικολογία, μετατρέποντας το Βερμόντ σε ένα από τα πιο γνωστά διεθνώς κέντρα σε θέματα οικολογίας. Η ιστορία του Βερμόντ μας γοητεύει, πέρα από το ότι τροφοδοτεί τη φαντασία όλων των βιβλίων τρόμου του Στέφεν Κινγκ. Είναι γοητευτική η ιστορία αυτή με τους ντόπιους, τους ξένους που εισέβαλαν, τις συγκρούσεις, τη σταδιακή ηγεμόνευση των ξένων και τελικά τη δημιουργία της μοναδικής Πολιτείας των ΗΠΑ στην οποία δεν ισχύει τίποτα από ό,τι ισχύει στην υπόλοιπη Αμερική: ένα γαλατικό χωριό στη μέση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. *** Η "πολιτική ως εξορία" υπήρξε ανέκαθεν στην Ελλάδα --και όχι μόνο-- μια αυθόρμητη αντίδραση. Για τους Έλληνες κομμουνιστές, η ρήση αυτή λεγόταν επί δεκαετίες: "Άμα δεν σας αρέσει εδώ, πηγαίνετε να ζήσετε εκεί". Στη Χιλή πήρε τον δραματικό χαρακτήρα της μαζικής φυγής για λόγους επιβίωσης. Για τον ελληνικό και τον ισπανικό Εμφύλιο σήμανε αναγκαστική προσφυγιά. Μια μακρά παράδοση που θέλει την πολιτική να μη χωράει την ακραία σύγκρουση, παρά μόνο ως εξοβελισμό. Αυτή η εξωτερική εξορία είχε πάντα το αντίστοιχο της, την εσωτερική εξορία: το ξερονήσι, την απομόνωση, την περιθωριοποίηση, τον Μακάρθι μαζί με τα γκουλάγκ, ένα ον που δεν μιλάει, εάν συνεχίσει να λέει τα ίδια. Αυτή η εσωτερική εξορία έχει ως υπέρτατο ιδεότυπο το φιμωμένο, το βουβό υποκείμενο. Τον αποκλεισμό. Η δημοκρατία, ως πλειοψηφία, παρεκτρέπεται, γίνεται μία δημοκρατική επίφαση προώθησης επιλογών, αναμφίβολα πλειοψηφικών, αλλά σε θέματα που ελέγχονται, η δοκιμάζονται, και πρέπει να ελέγχονται και να δοκιμάζονται, και σε άλλα επίπεδα. *** Το λιμάνι της Νάξου ενεργοποίησε τους άλλους θεσμούς που καθιστούν την πλειοψηφία ανενεργή, εφόσον αυτή κινείται εκτός του πλαισίου του νόμου. "Δεν υπάρχει κράτος", αναφωνούν πιθανόν οι τοπικοί παράγοντες της Νάξου, δεν υπάρχει κράτος εφόσον ενώ εγκρίνει η εκτελεστική εξουσία, τελικά η απόφαση ακυρώνεται στο επίπεδο της δικαστικής. Περίπλοκη η κοινωνία που αυθαιρετεί διά της πλειοψηφίας. Οφείλει όμως και αυτή να είναι νόμιμη. Κάθε σύστημα εξουσίας θέλει να εξορίσει τους αντιπάλους της. Μόνο που οι 33, οι άλλοι, οι Γαλάτες, έχουν ισοδύναμα ισχυρή υπόσταση σε μια κοινωνία που δοκιμάζεται όχι από τον τρόπο που υλοποιεί τις αποφάσεις της πλειοψηφίας, αλλά πρωτίστως και κυρίως από τον τρόπο που αντιμετωπίζει τις μειοψηφίες. Εδώ δοκιμάζεται η δημοκρατική πολιτεία, εδώ δοκιμάζονται οι πιο θεμελιακές έννοιες της αυτονομίας και του αυτοπροσδιορισμού, εδώ σχηματίζονται οι διακριτές διαδοχές της ετερότητας, της διαφορετικότητας και του φάσματος της διαφοροποίησης. Και στα θέματα της ανάπτυξης πλέον δεν υπάρχει χώρος για ανυποψίαστες ή αυτονότητες επιλογές. Περισσότερο παρά ποτέ, οι οικονομικές υποθέσεις απαιτούν τη σύζευξη με τη δημοκρατία. Σε αντίθεση με τα ρεύματα της εποχής, ο εκδημοκρατισμός της οικονομίας συνιστά απολύτως πρωταρχικό ζήτημα. Ο Γιώργος Σταθάκης διδάσκει οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σοφία Νικολαΐδου, Ο Μοβ Μαέστρος
Eκδ. Κέδρος 2006

Απόσπασμα:

«Είχε καθίσει στα παγκάκια της Αριστοτέλους και παρατηρούσε τον κόσμο να πηγαινοέρχεται. Μοιάζουν σαν να μην κατοικούν εδώ, αποφάνθηκε τελικά. Σαν να τους έφεραν με πούλμαν, άνοιξαν τις πόρτες και τους αμόλησαν. Κυκλοφορούν στην πόλη, λες και σκοπεύουν να φύγουν με το επόμενο δρομολόγιο».

Τα Bιοκαύσιμα και το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου

Tην οποιαδήποτε αύξηση παραγωγής διατροφικών φυτών θα την καρπωθούν τα αυτοκίνητα και όχι οι άνθρωποι, είπε πρόσφατα ο Λέστερ Μπράουν,1 εκφράζοντας την πέραν του Ατλαντικού κατάσταση, όπου για να γεμίσεις το ρεζερβουάρ ενός SUV (τα γιγαντιαία 4Χ4 που έχουν πολλές οικογένειες στην Αμερική), απαιτούνται τόσα διατροφικά φυτά, όσα τρέφουν ένα άτομο για έναν ολόκληρο χρόνο. Άλλοι χαρακτηρίζουν τη παρούσα, χωρίς ισορροπημένα κριτήρια, επενδυτική ορμή προς τα βιοκαύσιμα σαν τη νέα μανία χρυσοθηρίας ή σαν την επιδοτούμενη καύση ανθρώπινης τροφής προκειμένου να «τρέφεται» η σπατάλη της ιδιωτικής αυτοκίνησης. Για την καλλιέργεια βιοκαυσίμων, τροπικά δάση καταστρέφονται κυρίως εις βάρος του κλίματος γιατί -μεταξύ άλλων- δεν θα απορροφούν πλέον το εκπεμπόμενο από την καύση ενέργειας, διοξείδιο του άνθρακα. Ταυτόχρονα, ενισχύεται η ανοδική τάση της τιμής των διατροφικών ειδών. Με τη σημερινή αποσπασματική αντιμετώπιση, η τροφή μας όλο και περισσότερο θα ακριβαίνει (βιοκαύσιμα συνεισφέρουν όμως προς αυτήν την κατεύθυνση χωρίς να αποτελούν την μόνη αιτία). Επηρεάζoνται πρώτα οι περιοχές όπου οι άνθρωποι πεινούν. Αυτό που ήδη συμβαίνει με τα βιοκαύσιμα, μία ανανεώσιμη πηγή ενέργειας στην οποίαν είχαν επενδυθεί πολλές ελπίδες για το κλίμα, έχει σχέση με την απουσία οποιασδήποτε αλλαγής στον τρόπο που σκεπτόμαστε. Για να λύσουμε σήμερα το πρόβλημα του κλίματος χρησιμοποιούμε τον ΙΔΙΟ τρόπο σκέψης και την ίδια στάση ζωής που το δημιούργησαν. Σκεπτόμαστε αποσπασματικά και αγνοούμε τις αλληλοεξαρτήσεις και ισορροπίες μέσα στη φύση και τη ζωή. Σκεπτόμαστε μανιχαϊστικά και δεν εφαρμόζουμε προϋποθέσεις για την χρήση. Άλλοι ισχυρίζονται ότι τα βιοκαύσιμα είναι καλά και άλλοι τα αφορίζουν. Αφήνουμε τη λύση στις επιδοτήσεις των βιοκαυσίμων, δηλαδή βασιζόμαστε σε ένα απλό εργαλείο του μηχανισμού της αγοράς, χωρίς άλλη δημόσια παρέμβαση σε αυτές τις αγορές με κριτήρια βιωσιμότητας (βλέπε πιο κάτω). Ξεχνάμε ότι η κλιματική αλλαγή καταγράφεται επίσημα ως αστοχία του μηχανισμού της αγοράς. (Βλέπε την ξακουστή έκθεση του οικονομολόγου Στερν). Η πραγματικότητα είναι πιο πολύπλοκη. Στη χρήση βιοκαυσίμων πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο συνολικός ΚΥΚΛΟΣ ΖΩΗΣ με χρήση κριτηρίων βιωσιμότητας, όπως w Το ενεργειακό ισοζύγιο. Σύμφωνα με πρόσφατη πανεπιστημιακή μελέτη πολλά βιοκαύσιμα παράγουν λιγώτερη ενέργεια από όση καταναλώνεται στην διαδικασία παραγωγής, επεξεργασίας και μεταφοράς.2 Αυτά πρέπει να εξαιρεθούν, είναι εντελώς παράλογο να παρουσιάζονται ως μέρος της λύσης. w Την προέλευση. Αν πρόκειται για τον ίδιο τον διατροφικό σπόρο ή για μη διατροφικό φυτό ή για τα υπόλοιπα. Τα υπόλοιπα που πετιώνται, στις περιπτώσεις που είναι αποδοτικά, πρέπει να έχουν προτεραιότητα. Στη χρηματοδότηση της έρευνας πρέπει επίσης να έχουν προτεραιότητα. w Αν καταστρέφονται δάση για δημιουργία αγροτικής γης, κάτι που δυστυχώς δυναμώνει την κλιματική αλλαγή. w Αν χρησιμοποιείται αγροτική γη υψηλής ή χαμηλής ή περιθωριακής παραγωγικότητας. w Σε ποιο βαθμό επιβαρύνεται το περιβάλλον και τα νερά με τοξικές ουσίες από λιπάσματα και φυτοφάρμακα. Σε επίπεδο κοινωνίας, η προϋπόθεση για την καλλιέργεια βιοκαυσίμων είναι η εξοικονόμηση ενέργειας. Αυτή μπορεί να χαρακτηρισθεί και ως η πιο σημαντική πηγή ενέργειας. Είναι το πρώτο βήμα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Όμως, εμείς διατηρούμε την ίδια στάση ζωής που μας έφερε στα σημερινά πλανητικά αδιέξοδα. Αντί πρώτα να μειώσουμε την απίστευτη σπατάλη ενέργειας που περιλαμβάνει ο σημερινός τρόπος ζωής, αντί να σχεδιάσουμε προσεκτικά τα κριτήρια χρήσης των βιοκαυσίμων, τρέχουμε πάλι χωρίς καμία αίσθηση τήρησης των ισορροπιών, προς την νέα επιδοτούμενη οικονομική ατμομηχανή. Σε αυτή ανεβαίνουν τώρα και «οι μεταλλαγμένοι» έχοντας αποτύχει να μας πείσουν να τα τρώμε και ξεχνώντας ότι έτσι επιμολύνουν και τις άλλες καλλιέργειες, με συνέπειες απρόβλεπτες. Το γενικώτερο πρόσχημα για την άκριτη καλλιέργεια βιοκαυσίμων είναι η ΔΗΘΕΝ αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ενώ και πάλι, το βασικό κριτήριο είναι το κέρδος. Είναι αυτονόητο να επιδιώκει το κέρδος ο κάθε επενδυτής. Όμως η κοινωνία πρέπει να βάζει κριτήρια και όρια προς συμφέρον του συνόλου. Για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ο έντονος παρεμβατισμός είναι αναγκαίος. Δεν καταλαβαίνω γιατί δικαιούται η Ευρωπαική Κεντρική Tράπεζα να παρεμβαίνει διορθωτικά στην οικονομία (ανεβοκατεβάζοντας τις τιμές των επιτοκίων ανάλογα με τη χρηματοπιστωτική συγκυρία) και δεν δικαιούται η κοινωνία να δώσει ολοκληρωμένες κατευθύνσεις προς την εξοικονόμηση ενέργειας και τη συνετή -με προϋποθέσεις- χρήση των βιοκαυσίμων. Ο συνολικός ΚΥΚΛΟΣ ΖΩΗΣ ενός προϊόντος και οι επιπτώσεις του, είναι εξαιρετικά σημαντικό κριτήριο. Οι αποφάσεις να βασίζονται στη σύγκριση κύκλων ζωής. Αν δεν το κάνουμε αυτό, θα παραμείνουμε μανιχαϊστικοί και απλοϊκοί όπως είμαστε σήμερα. Σκεφτείτε ότι ενώ έχουμε φθάσει στο φεγγάρι, δεν έχουμε μάθει να κρίνουμε το όφελος ενός προϊόντος με βάση τη ΣΥΝΟΛΙΚΗ του επίδραση σε όλες τις άλλες σημαντικές για τη ζωή, παραμέτρους. Τα βιοκαύσιμα δεν είναι ούτε καλά ούτε κακά. Μεταμορφώνονται ανάλογα με τον τρόπο παραγωγής επεξεργασίας και χρήσης. Δυστυχώς ο παρών τρόπος αντιμετώπισής τους είναι ανησυχητικός. Όποιον ρωτήσεις σήμερα αν το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου είναι καλό ή κακό, θα σου απαντήσει το τελευταίο. Και όμως, χωρίς αυτό δεν θα υπήρχαν οι κατάλληλες θερμοκρασίες για την παρουσία ζωής στη γη. Ήταν ευνοϊκό για μας, αλλά του χαλάσαμε τις ισορροπίες στέλνοντας πληθώρα αέριων ρύπων στην ατμόσφαιρα και κάνοντάς την πιο πυκνή. Αυτή τώρα με τη σειρά της παγιδεύει περισσότερη θερμότητα και επηρρεάζονται οι κλιματικές ισορροπίες και τα οικοσυστήματα. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου -εκτός κλίμακας- γίνεται κακό. Αυτήν την πολυπλοκότητα των αλληλοεξαρτήσεων θα έπρεπε να την είχαμε καταλάβει πριν πάμε στο φεγγάρι.

ΕΦ. ΑΥΓΗ /Βάσω Κανελλοπούλου

1 επι δεκαετίες πρόεδρος της οικολογικής και επιστημονικής οργάνωσης Worldwatch Institute

2 "Cornell ecologists study finds that producing ethanol and biodiesel from corn and other crops is not worth the energy" Cornell University News Service July 5 2005

Ο εθνικισμός

είναι πιο επικίνδυνος

από τους εξωτερικούς "κινδύνους"

Του Φίλιππου ΗΛΙΟΥ

Το πιο ενοχλητικό, επικίνδυνο και ανησυχητικό για την Ελλάδα και τους Έλληνες δεν είναι ότι πιθανόν να αναγνωριστεί ένα κράτος με το όνομα που αυτό έχει επιλέξει, όπως έχει άλλωστε το δικαίωμα, αλλά ότι με αφορμή το Μακεδονικό αναδείχθηκαν και επιβλήθηκαν, ως κυρίαρχες τάσεις στην ελληνική κοινωνία και τους παράγοντες που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη, στοιχεία μιας πρωτοφανούς αρχαϊκότητας, που μας εμφανίζουν να αθετούμε δημοκρατικές κατακτήσεις και πολύτιμες δημοκρατικές ευαισθησίες, που, μετά τη μεταπολίτευση, είχε θεωρηθεί ότι αποτελούσαν πλέον κοινό κτήμα των Ελλήνων πολιτών. Χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε πάντοτε, μέσα σε μια έξαρση εθνικισμού, αναβιώσαμε, στο επίπεδο της πολιτείας, των κομμάτων, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά και σε αριστερά κινήματα, έναν εθνικισμό και έναν σοβινισμό άλλων εποχών, έναν ρατσισμό που δεν τιμά την ελληνική κοινωνία. Τα φαινόμενα της μισαλλοδοξίας, του φανατισμού και των νέων δογματισμών που αναπτύσσονται, υπονομεύουν την εθνική συνοχή και τις συλλογικές συνειδήσεις πολύ περισσότερο απ' ό,τι οι υπαρκτοί ή οι εφευρισκόμενοι εξωτερικοί "κίνδυνοι". Και όλα αυτά γίνονται με τη βεβαιότητα και την ήσυχη συνείδηση ότι πράττουμε ένα εθνικό καθήκον. Στην ουσία καταρρακώνεται κάθε έννοια εθνικού αυτοσεβασμού και αυτογνωσίας. *** Για τη θεωρούμενη εθνική υπόθεση επιστρατεύθηκαν από τους αρμοδίους, και έγιναν με μεγάλη ευκολία δεκτά από την κοινή γνώμη, πράγματα που αντιστρατεύονται τις αρχές της κοινής λογικής και ό,τι αποτελεί το σημερινό επίπεδο των ιστορικών γνώσεων. Λέγεται ότι η Μακεδονία ήταν, είναι και θα είναι ελληνική. Όλοι όμως, γνωρίζουν ότι δίπλα στην ελληνική Μακεδονία υπάρχουν σλαβικές Μακεδονίες, που διαμορφώθηκαν ιστορικά και την ύπαρξη των οποίων ουδείς ποτέ θεώρησε ότι μπορεί να αμφισβητήσει. Προχωρούμε: "Η ελληνική Μακεδονία ήταν, είναι και θα είναι ελληνική". Γιατί θέλουμε να ξεχνούμε ότι η ελληνική Μακεδονία έγινε ελληνική κατά τον διανυόμενο αιώνα, μέσα από ένα σπαρακτικό ξερίζωμα πληθυσμών, με αμοιβαίες ανταλλαγές πληθυσμών, με τον ερχομό των μικρασιατών Ελλήνων μετά από την καταστροφή; Η σημερινή πληθυσμιακή σύνθεση της Μακεδονίας είναι, κατά κύριο λόγο, αποτέλεσμα των ανταλλαγών πληθυσμών και όχι της επιβίωσης γηγενών ελληνικών πληθυσμιακών συνόλων. *** Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι πάντα μπορούμε να εμφανίζουμε στοιχεία, πολλά από τα οποία μπορεί να είναι βάσιμα, για να τεκμηριώσουμε μια άποψη. Το σημαντικό όμως είναι ότι, χωρίς να εξηγούμε τι αντιπροσωπεύει και πώς πραγματοποιήθηκε η διαδικασία της ελληνοποίησης της ελληνικής Μακεδονίας, καλλιεργούμε έναν "εθνικό φανατισμό" στους πολίτες, μέσα από ένα σύνθημα που δεν έχει αντιστοιχία προς τις ιστορικές πραγματικότητες. Δεν θέλω να σχολιάσω τις αηδίες περί Μεγαλέξανδρου. Αν, στη θέση των συνθημάτων που ευνοούν την αμάθεια, φανατίζουν και αποπροσανατολίζουν, είχαν αναδειχθεί τα στοιχεία της ιστορικότητας των φαινομένων, και ιδίως των εθνικών φαινομένων, τότε οι πολίτες αυτής της χώρας θα είχαν τη δυνατότητα να αντιληφθούν ευκολότερα πόσο κοινές σε όλους τους λαούς είναι οι εθνοκεντρικές τάσεις και πόσο αυτά που θεωρούνται ελληνικές μοναδικότητες ή ελληνικές θαυματουργίες αποτελούν κοινούς τόπους στην ιστορία όλων των λαών, όταν, σε συγκεκριμένες φάσεις της ιστορικής διαδρομής τους, θεωρούν ότι αντιπροσωπεύουν το κέντρο της γης και τον ομφαλό του κόσμου. Αλλά φαίνεται ότι αυτή η ιστορικοποίηση της γνώσης κάποιους δεν τους συνέφερε. Και οδηγηθήκαμε στους παραλογισμούς και τις παραδοξολογίες... *** Το πρόβλημα είναι πώς θα αναγνωρίσουμε τις ιδιαιτερότητες μέσα από τις οποίες διαμορφώθηκαν οι εθνότητες στη Βαλκανική. Να καταλάβουμε σε τι δράματα οδήγησε η αντιπαράθεση, με ευθύνη όλων των εθνοτήτων και όλων των κρατών, γιατί όλοι με το ίδιο πρότυπο και τους ίδιους μηχανισμούς λειτούργησαν προκειμένου να εξασφαλίσουν και την ύπαρξή τους και την επιβίωσή τους. Έχω την εντύπωση ότι με τον τρόπο που χειρίστηκε τα προβλήματα η ελληνική εξωτερική πολιτική υπονόμευσε τον ιδιαίτερο ρόλο που θα μπορούσε, για ιστορικούς λόγους, να έχει η Ελλάδα στα Βαλκάνια. Η χώρα μας, έχοντας αποφύγει το στάδιο του υπαρκτού σοσιαλισμού, με ένα δημοκρατικό πολίτευμα που στηρίζεται σε αξίες οι οποίες τείνουν να γίνουν κυρίαρχες στη διεθνή κοινότητα, θα μπορούσε να έχει, όχι έναν ανώτερο ρόλο, αλλά έναν πρόσκαιρα οδηγητικό, υπό τον όρο ότι θα έπαιζε το παιχνίδι της σύγκλισης και του σεβασμού των ιδιαιτεροτήτων και όχι το παιχνίδι της αντιπαλότητας. *** Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης κατόρθωσαν να διαμορφώσουν ένα κλίμα ανομολόγητου ρατσισμού, είτε με την περιφρόνηση του τρίτου είτε με την εικόνα ότι η Ελλάδα είναι το κέντρο της γης και όλοι οι άλλοι την επιβουλεύονται. Όμως όποτε έχουμε υπάρξει ελληνοκεντρικοί και ομφαλοσκόποι, αυτό συνοδεύτηκε από εθνική πτώση και συχνά καταστροφές, στο μέτρο ιδίως που μια τέτοια τάση μας απομόνωσε από τα στοιχεία που, διασταυρούμενα με τις δικές μας ιδιαιτερότητες, ενίσχυαν την πολιτισμική μας φυσιογνωμία. Όταν βγαίνουμε και αποκαλούμε τους γείτονες κρατίδιο, έχουμε ποτέ σκεφτεί ότι η Κύπρος είναι το ένα τέταρτο του "κράτους των Σκοπίων" Θα θέλαμε να την αποκαλούν κρατίδιο; Υπάρχει κι ένα θέμα αγωγής του πολίτη. Το μέσο ενημέρωσης οφείλει να μεταδίδει την πληροφορία ως έχει. Όταν ο Μιτεράν μιλάει για τη Δημοκρατία της Μακεδονίας και εννοεί τη Δημοκρατία της Μακεδονίας με πρωτεύουσα τα Σκόπια και οι δημοσιογράφοι βάζουν εισαγωγικά στη λέξη Μακεδονία, είναι ως εάν τα εισαγωγικά να τα έχει βάλει ο Μιτεράν. Έτσι, όμως, δημιουργείται η εντύπωση ότι η διεθνής κοινότητα έχει την άποψή σου και συνεπώς σκληραίνεις τη θέση σου. *** Μετά από την επιθυμητή κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, θα ευχόταν κανείς να υπάρξει μια εξέλιξη προς κοινωνικά συστήματα πληρέστερης ικανοποίησης των αναγκών των πολιτών. Όπως φάνηκε, όμως, και όπως ίσως ήταν φυσικό, υπήρξε μια παλινδρόμηση της ιστορίας, με αναβίωση φυλετισμών, εθνικισμών και θρησκευτικών φανατισμών, που επηρέασε όχι μόνο τις χώρες αυτές αλλά και τον περίγυρό τους. Η αναζωπύρωση του εθνικισμού στην Ελλάδα εντάσσεται σε έναν κύκλο που έχει τα ομόλογά του και στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και στις χώρες του Ισλάμ, όπου ξαναζωνταντεύουν οι θρησκευτικές και οι εθνικιστικές αδιαλλαξίες. Βέβαια, στη χώρα μας η εθνικιστική έξαρση δεν έχει φτάσει σε οριακά σημεία, αλλά το γενικό κλίμα που την εκτρέφει υπάρχει. Το λεγόμενο Μακεδονικό έδωσε αφορμή να έρθουν ξανά στην επιφάνεια όλες οι αρχαϊκότητες της ελληνικής κοινωνίας. Με επίκεντρο τις αδιανόητες και συγκεχυμένες έννοιες του ελληνοκεντρισμού, θεωρούνται ξανά ως μεγάλες και αιώνες αξίες όλα όσα φαινόταν ότι ως κοινωνία είχαμε απορρίψει τα τελευταία χρόνια. Και δεν είναι τυχαίο πόσο συντέλεσαν, στη γενική πλαισίωση αυτής της εξέλιξης, οι νεορθόδοξες απόψεις, ο νέος μυστικισμός, οι νέες επιθετικότητες του ανορθολογισμού. Φάνηκε ότι, παρά τις επιφάσεις κάποιου εκσυγχρονισμού, η κοινωνία μας απέχει πολύ από το να ζήσει με την αξιοπρέπεια των ανθρώπων και των πολιτών του εικοστού και του εικοστού πρώτου αιώνα.

Ο τυφλός έρωτας & οι φερομόνες
Στο ερώτημα«γιατί ο έρωτας είναι "τυφλός"» έδωσαν απάντηση τόσο ο Προυστ όσο και η επιστήμη με κάποιες δεκαετίες καθυστέρηση. Και ιδού πώς ταυτίζονται: Στην ενότητα «Η μεριά του Γκερμάντ» ο Προυστ γράφει: «Η τρομερή δολιότητα του έρωτα είναι πως αρχίζει κάνοντάς μας να παίζουμε όχι με μια γυναίκα του εξωτερικού κόσμου αλλά με μια κούκλα μέσα στο μυαλό μας, τη μόνη άλλωστε που έχουμε πάντα στη διάθεσή μας, τη μόνη που θα κάνουμε δική μας, που η αυθαιρεσία της ανάμνησης - σχεδόν τόσο απόλυτη όσο και η αυθαιρεσία της φαντασίας - μπορεί να την έχει κάνει τόσο διαφορετική από την πραγματική γυναίκα όσο ήταν διαφορετικό για μένα το πραγματικό Μπαλμπέκ από το Μπαλμπέκ του ονείρου - δημιούργημα πλασματικό στο οποίο σιγά σιγά, για το δικό μας το κακό, θα αναγκάσουμε την πραγματική γυναίκα να μοιάζει». Και η άποψη της επιστήμης από τον κ. Ντινόπουλο: «...Η φαινυλαιθυλαμίνη (ΡΕΑ), η οποία είναι σύμφωνα με κάποιους ερευνητές η ορμόνη της ερωτικής ορμής, της λίμπιντο, φαίνεται να συμπεριλαμβάνεται στο εκρηκτικό κοκτέιλ των χημικών ουσιών που πλημμυρίζουν τον ερωτευμένο εγκέφαλο. Η ΡΕΑ παράγεται στον εγκέφαλο στο στάδιο του μεγάλου πάθους και δρα σαν τις αμφεταμίνες, πλημμυρίζοντάς μας με ενέργεια και αισθήματα ευφορίας... Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι φερομόνες δεν ασκούν μόνο σεξουαλική έλξη, αλλά ότι φέρνουν πιο κοντά τα ζευγάρια ανανεώνοντας το ενδιαφέρον και προκαλώντας μεγαλύτερη προσήλωση και τάση για περιποίηση». Και όταν περάσει το κύμα της τρέλας; Για την επιστήμη, «όταν το στάδιο του έντονου ερωτικού πάθους παρέλθει και στο ζευγάρι αναπτύσσεται το ήρεμο, συναισθηματικό δέσιμο που χαρακτηρίζει τις μακροχρόνιες σχέσεις, στον εγκέφαλο κυριαρχούν η ωκυτονίνη και η αγγειοπιεσίνη, καθώς και οι ενδορφίνες, που βοηθούν στην αίσθηση της χαλάρωσης και της ηρεμίας, μειώνοντας παράλληλα και το άγχος». Για τον Προυστ χρειάστηκαν πολλαπλές καταδύσεις στο δικό του παρελθόν για να καταλάβει πώς λειτουργούσε το μυαλό του σε κάθε περίπτωση. Από το βιβλίο "Αναζητώντας το χαμένο χρόνο" Μια νευροβιολογική ανάγνωση,Α. Ντινόπουλος,

Μ. Γιαννάκου και ακροδεξιά

Είναι ενδεικτικό ότι η Ακροδεξιά και χριστοδουλική προπαγάνδα κατάφερε να αποκλείσει την κυρία Μαριέττα Γιαννάκου από τη Βουλή. Οχι για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και το άρθρο 16, διότι οι αριστεροί δεν βάζουν σταυρούς στα ψηφοδέλτια της Νέας Δημοκρατίας, ενώ προσωπικά ο κ. Καραμανλής ανέλαβε την υπεράσπιση της μεταρρύθμισης και του άρθρου 16. Αλλά για το βιβλίο. Η Ακροδεξιά ήθελε να «τιμωρηθεί» μια πολιτικός με περγαμηνές φιλελευθερισμού. Το κατάφερε μέσων των ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας. Και αυτό είναι ήττα για όλους. Και για το ίδιο το κράτος: η κυρία Γιαννάκου υπερασπίστηκε τις νόμιμες διαδικασίες έγκρισης των σχολικών βιβλίων. Ο βιαστικός διάδοχός της παρέδωσε τη νομιμότητα στους εθνικά φωνακλάδες. Από άρθρο του Ρ. Σωμερίτη στο ΒΗΜΑ

Η πατρότητα της ιδέας ανήκει στον ιστορικό Γιάννη Γιαννουλόπουλο και αξίζει να εξετασθεί με προσοχή. Ο καθηγητής του Παντείου προτείνει να καταργηθούν οι οθωμανικής προέλευσης τίτλοι ιδιοκτησίας των μοναστηριακών γαιών, διότι η αναγνώρισή τους από το ελληνικό κράτος στην πραγματικότητα υπονομεύει την αντίληψη περί του ρόλου της Εκκλησίας στην Εθνεγερσία του 1821. Το λέει, βεβαίως, με ειρωνική διάθεση, όμως έχει δίκιο: η θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη σύγχρονη ελληνική πολιτεία είναι το τελευταίο θεσμικό υπόλειμμα της τουρκοκρατίας...

Το κεφάλι του ποιητή
Έκοψα το κεφάλι μου

τό 'βαλα σ' ένα πιάτο

και το πήγα στο γιατρό μου
—Δεν έχει τίποτε, μου είπε,

είναι απλώς πυρακτωμένο

ρίξε το μέσα στο ποτάμι και θα ιδούμε
τό ριξα στο ποτάμι μαζί με τους βατράχους

τότε είναι που χάλασε τον κόσμο

άρχισε κάτι παράξενα τραγούδια

να τρίζει φοβερά και να ουρλιάζει
το πήρα και το φόρεσα πάλι στο λαιμό μου
γύριζα έξαλλος τους δρόμους

με πράσινο εξαγωνομετρικό κεφάλι ποιητή

Μ. Σαχτούρης

Η πόλη που κατάργησε τις διαφημίσεις

Στη βραζιλιάνικη πόλη Sao Paolo ανήκει η τιμής της παγκόσμιας πρωτιάς στην κατάργηση όλων των μορφών outdoor διαφήμισης. Αφίσες, διαφημιστικά πανό, πλακάτ, ακόμη και οι διαφημίσεις πάνω σε ταξί ή λεωφορεία καταργήθηκαν, ενώ οι πινακίδες των καταστημάτων υπόκεινται πλέον σε πολύ αυστηρούς περιορισμούς.
Το μέτρο άρχισε να ισχύει από την 1/4/2007 και σύντομα τα 11 εκατομμύρια των κατοίκων της πόλης ανακάλυψαν πως οι αρχές δεν τους έκαναν ένα πρωταπριλιάτικο αστείο.
Η όψη της πόλης έχει ήδη μεταμορφωθεί, καθώς η κατάργηση των διαφημιστικών χώρων έχει αρχίσει να αποκαλύπτει τη μορφή κτιρίων που είχαν χρόνια να δουν το φως του ήλιου. Επίσης, η εφαρμογή του μέτρου διέψευσε όσους μιλούσαν για απώλεια 20.000 θέσεων εργασίας στο διαφημιστικό τομέα. Απλώς, υποχρέωσε τις διαφημιστικές εταιρείες να εργαστούν πιο δημιουργικά.
Πάντως η απαγόρευση δεν είναι οριστική. Πρόκειται για ένα μέτρο ελέγχου της οπτικής ρύπανσης και τώρα που όλες οι μορφές εξωτερικής διαφήμισης έχουν καταργηθεί οι δημοτικές αρχές θα μελετήσουν χωρίς άγχος με ποιο τρόπο μπορούν να τις επιτρέψουν και πάλι, αλλά σε ήπια και μη ενοχλητική μορφή.
Πηγή: http://www.businessweek.com/innovate/content/jun2007/id20070618_505580.htm?chan=top+news_top+news+index_innovation+%2Bamp%3B+design

ΕΦΗΒΕΙΑ είναι... Θα περάσει!
Τι συμβαίνει στο παιδί σας και συμπεριφέρεται σαν ξένος; Μην ανησυχείτε, θα απαντήσει η επιστήμη. Πρόκειται για μια εκτεταμένη διαλογή νευρώνων και συνάψεων που φέρνει στον εγκέφαλο των εφήβων απίστευτη αναστάτωση. Αχαλίνωτη παρόρμηση, διόγκωση συναισθημάτων, ανόητα ρίσκα είναι ορισμένες μόνο από τις εκφάνσεις αυτής της εγκεφαλικής αναδιοργάνωσης - με συχνά απροσδόκητες συνέπειες... Και όμως στην ουσία πρόκειται για εξελικτικό μας πλεονέκτημα, βεβαιώνουν οι βιολόγοι!
ΙΩΑΝΝΑΣ ΣΟΥΦΛΕΡΗ
Τη μια μέρα ξυπνούν τον θαυμασμό σας με την υπεύθυνη συμπεριφορά τους και την επομένη είναι ικανοί για την πιο παιδιάστικη αντίδραση. Κλείνονται στο δωμάτιό τους και σας συμπεριφέρονται σαν να είστε το τελευταίο πλάσμα που θα ήθελαν να δουν όταν χτυπάτε την πόρτα τους. Παίρνουν ρίσκα που θα μπορούσαν ακόμη και να είναι μοιραία. Στα μάτια τους το πλέον ασήμαντο γεγονός αποκτά τεράστιες διαστάσεις και μπορεί από το τίποτε να ξεκινήσει ένα μείζον δράμα. Και ενώ εσείς, οι ανήσυχοι γονείς, αναρωτιέστε ποιος είναι αυτός ο ξένος μες στο σπίτι σας και τι έγινε το παιδί σας, η επιστήμη μπορεί να γίνει αρωγός σας. Διαβάστε τις τελευταίες ανακαλύψεις των νευροβιολόγων και ψυχολόγων σχετικά με τα τεκταινόμενα στον εφηβικό εγκέφαλο. Θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε «αυτόν τον ξένο» και θα σας οπλίσουν με υπομονή. Γιατί εσείς θα πρέπει να κάνετε υπομονή: οι έφηβοι δεν μπορούν, έχουν να ωριμάσουν, και αυτή η διαδικασία δεν περιμένει, τους ξεπερνά!
Παρόρμηση και πάθος
Πείραμα πρώτο: Αμερικανοί ερευνητές του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ ζήτησαν από εφήβους να κάνουν κάτι πολύ απλό, κάτι που οι ενήλικες αλλά και τα 8χρονα παιδιά μπορούν να επιτύχουν: τους ζήτησαν να αγνοήσουν ένα φωτάκι που άναβε περιφερειακά στο οπτικό τους πεδίο (ένα φωτάκι που δεν ήταν μπροστά στα μάτια τους αλλά που μπορούσαν να δουν με την άκρη του ματιού τους). Ταυτόχρονα οι ερευνητές μελετούσαν με τη βοήθεια λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας τι γινόταν στον εγκέφαλο των εφήβων. Το ενδιαφέρον αυτού του πειράματος δεν έγκειται στο πόσοι έφηβοι μπόρεσαν να κυριαρχήσουν στην παρόρμηση να στρέψουν το βλέμμα τους προς τη φωτεινή πηγή, αλλά στο πόσο κόπο χρειαζόταν να καταβάλουν γι' αυτό: σύμφωνα με τους ερευνητές, όλες οι περιοχές του πρόσθιου φλοιού του εγκεφάλου τους που σχετίζονται με τον σχεδιασμό και την εκτέλεση μιας δράσης ήταν ενεργοποιημένες στο έπακρο εν αντιθέσει με τους εγκεφάλους ενηλίκων. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως αυτό που ένας ενήλικας επιτυγχάνει αυτόματα, ένας έφηβος το επιτυγχάνει καταβάλλοντας τεράστια προσπάθεια.
Πείραμα δεύτερο: Μια άλλη ομάδα αμερικανών επιστημόνων, από το Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης, παρακολούθησαν τι συνέβαινε σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου όταν οι εθελοντές επιτύγχαναν κάτι και ελάμβαναν μια επιβράβευση. Οι εθελοντές ήταν παιδιά, έφηβοι και ενήλικες, ενώ τα βραβεία ήταν μικρά, μεσαία και μεγάλα. Στην περίπτωση που οι έφηβοι ελάμβαναν μέσο ή μεγάλο βραβείο η αντίδρασή τους (με τη μορφή ευφορίας η οποία απεικονιζόταν στον εγκέφαλό τους) ήταν εξαιρετικά μεγαλύτερη σε σχέση με την αντίστοιχη των παιδιών και των ενηλίκων. Οταν το βραβείο ήταν μικρό η απογοήτευση ήταν τέτοια που στο συγκεκριμένο σημείο του εγκεφάλου δεν υπήρχε κανενός είδους αντίδραση, σαν το βραβείο να μην υπήρχε. Συμπέρασμα (πιθανότατα γνωστό σε όλους τους γονείς εφήβων): η αίσθηση του μέτρου δεν είναι γνώρισμα αυτής της περιόδου. Γενικό συμπέρασμα από τα δύο πειράματα: ένα υπερδραστήριο κέντρο του εγκεφάλου που σχετίζεται με την επιβράβευση σε συνδυασμό με όχι πλήρως λειτουργικές περιοχές που σχετίζονται με τον σχεδιασμό και την εκτέλεση δράσεων εξηγεί εν μέρει γιατί το παιδί σας μετατρέπεται σε «αυτόν τον ξένο».
Φτου κι απ' την αρχή...
Τα αποτελέσματα των παραπάνω πειραμάτων καταδεικνύουν ότι μπορεί μορφολογικά οι έφηβοι να τείνουν προς τους ενηλίκους, αλλά ο εγκέφαλός τους έχει να διανύσει ακόμη πολύ μεγάλη διαδρομή για να κατακτήσει την ωρίμανση. Και αυτό χωρίς να λάβουμε υπόψη τις ορμόνες που έρχονται να αποσταθεροποιήσουν την κατάσταση περαιτέρω! Οχι ότι οι επιστήμονες έχουν διαλευκάνει πλήρως το αίνιγμα που αντιπροσωπεύει ο εφηβικός εγκέφαλος, αλλά σαφώς γνωρίζουν σήμερα πολύ περισσότερα πράγματα γι' αυτόν χάρη σε έρευνες της τελευταίας δεκαετίας. Φαίνεται λοιπόν ότι η εφηβεία αντιπροσωπεύει για τον εγκέφαλο μια ακόμη περίοδο αναδιαμόρφωσης, ανάλογη με εκείνη των πρώτων χρόνων της ζωής, όπου οι εμπειρίες εγγράφονται και σηματοδοτούν τις δεξιότητες και τις ιδιαιτερότητές μας.
Κάποια από τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα ταυτόχρονα στον εφηβικό εγκέφαλο είναι τα εξής: κατ' αρχάς γίνεται μια διαλογή κυττάρων και συνάψεων. Με άλλα λόγια, ένα πλήθος νευρικών κυττάρων καταστρέφονται, ενώ μεταξύ εκείνων που παραμένουν ενισχύονται οι συνάψεις (τα σημεία επικοινωνίας των νευρικών κυττάρων). Η παρατήρηση αυτή κάνει μερικούς νευροβιολόγους να πιστεύουν ότι η έκθεση των εφήβων σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε εμπειρίες κατά τη συγκεκριμένη περίοδο της ζωής τους θα ήταν ό,τι καλύτερο μπορούμε να τους προσφέρουμε. Τι ακριβώς συνιστούν; Νέα σπορ, ταξίδια, μουσική, ξένες γλώσσες.
Ρίσκα της εξέλιξης
Είναι άραγε ικανά τα παραπάνω να προστατεύσουν τους εφήβους από την τάση τους για αποκοτιές; Πιθανότατα όχι, καθώς ένα δεύτερο πράγμα που συμβαίνει στους εγκεφάλους τους αλλά δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί είναι η ικανότητα αξιοποίησης των εμπειριών για τη λήψη ορθών αποφάσεων. Οπως εξηγούν οι ερευνητές, μέρος της εφηβικής αναδιοργάνωσης του εγκεφάλου είναι η σύνδεση απομακρυσμένων περιοχών του, η οποία επιτρέπει την ταχεία μεταφορά πληροφορίας έτσι ώστε να διαθέτει κανείς όλα τα δεδομένα τη στιγμή που καλείται να λάβει μια απόφαση. Καθώς η σύνδεση αυτή είναι καθ' οδόν (ανολοκλήρωτη) στη διάρκεια της εφηβείας, ένας έφηβος που οδηγεί αυτοκίνητο έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να λάβει λάθος απόφαση σε μια δύσκολη στιγμή σε σχέση με έναν ενήλικα, παρά το γεγονός ότι ο έφηβος διαθέτει σαφώς καλύτερα αντανακλαστικά.
Τι θα έπρεπε λοιπόν να κάνει ένας ανήσυχος γονέας; Οι ειδικοί είναι σε θέση να μας πουν περισσότερα για το τι δεν πρέπει να κάνουμε. Σύμφωνα με αμερικανούς ψυχολόγους, δεν έχουμε να κερδίσουμε τίποτε αν πάμε κόντρα στη βιολογία που οδηγεί τα παιδιά να αναζητούν την ταυτότητά τους ακόμη και μέσα από επικίνδυνες συμπεριφορές. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι θεωρούν αυτές τις επαναστατικές συμπεριφορές εξελικτικά πλεονεκτήματα, καθώς στο παρελθόν οδήγησαν τον πρωτόγονο άνθρωπο να αφήσει τη σπηλιά του και να περιπλανηθεί προς αναζήτηση νέων εμπειριών και συντρόφων (δεν είναι τυχαίο που η εφηβεία συμπίπτει με τη σεξουαλική αφύπνιση).
Σε πρακτικό επίπεδο λοιπόν οι ψυχολόγοι εξηγούν ότι η πιθανότητα να αποτρέψετε έναν έφηβο από επικίνδυνες συμπεριφορές εξηγώντας τους κινδύνους που ενέχονται σε αυτές είναι σχεδόν μηδενικές (και πιθανότατα ήδη γνωρίζετε ότι εκλαμβάνονται ως κήρυγμα). Θα πετύχετε δε ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα αν τους εναντιωθείτε. Η μόνη ίσως ενδεδειγμένη συμπεριφορά είναι να δείχνετε κατανόηση στις μεταμορφώσεις τους και τις εκρήξεις τους και να θυμόσαστε: εφηβεία είναι, θα περάσει!
Να θυμάστε...
* Οι έφηβοι είναι περισσότερο ευαίσθητοι στην κατάθλιψη, στην ανάπτυξη εξαρτήσεων, στις διαταραχές που σχετίζονται με τη διατροφή, στη σχιζοφρένεια.
* Αν και περνούν την υγιέστερη περίοδο της ζωής τους, έχουν τετραπλάσιες πιθανότητες σε σχέση με τα παιδιά να εμπλακούν σε ατυχήματα τα οποία θα τους στοίχιζαν τη ζωή, καθώς παίρνουν επικίνδυνα ρίσκα.
* Η διαδικασία της ωρίμανσης είναι αργή: ξεπερνά κανείς το 20ό έτος της ηλικίας του ώσπου να αποκτήσει την ικανότητα να ελέγχει τις αντιδράσεις του και να συμπάσχει με τους γύρω του.
* Ναι, τα κορίτσια ωριμάζουν γρηγορότερα από τα αγόρια, όπως αποκαλύπτουν μελέτες μέτρησης της σχέσης φαιάς και λευκής ουσίας στον εγκέφαλο εφήβων.
Το ΒΗΜΑ, 23/09/2007 , Σελ.: H03

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ... ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Δημήτρης Ψυχογιός / ΤΟ ΒΗΜΑ 25/9/07

Μπορεί να καταλογίσει κανείς διάφορα στην κυρία Μαριέττα Γιαννάκου (εγώ, την αύξηση των ωρών των αρχαίων ελληνικών και τη «βάση 10»), μπορεί ο χειρισμός των θεμάτων της ανώτατης εκπαίδευσης να μην ήταν άρτιος και οι κραυγές να κάλυψαν και όσα λογικά υποστήριζε- αλλά στο θέμα του βιβλίου της Ιστορίας η στάση της ήταν αξιοπρεπέστατη και θεσμική παρά την πίεση που δέχτηκε από την αριστεροκεντροδεξιά εθνικιστική μαφία, παρά τη «γνωμάτευση» των ταγών του έθνους που κατοικοεδρεύουν στην Ακαδημία Αθηνών και παρά το γεγονός ότι κατά την προεκλογική περίοδο «το βιβλίο» είχε γίνει προσφιλές θέμα των ακροδεξιών προκειμένου να αποσπάσουν ψήφους από τη Νέα Δημοκρατία. Η στάση της ήταν συνεπέστατη: όπως δεν υποχώρησε στις πιέσεις του μετώπου φοιτητώνκαθηγητών, έτσι δεν υποχώρησε και στις πιέσεις των εθνικιστών. Ο διαδοχός της Ευριπίδης Στυλιανίδης υφίσταται τις ίδιες πιέσεις αλλά σε καλύτερο περιβάλλον: οι εκλογές έγιναν, οι ακροδεξιοί βρίσκονται στη Βουλή και έχουν άλλα εθνοσωτήρια θέματα να θέσουν, οι δε εθνοφύλακες του ΠαΣοΚ έχουν να επιλύσουν άλλα προβλήματα. Αν αρχίσει τη θητεία του υποχωρώντας στις απειλές του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, ότι «πλείστοι εκπαιδευτικοί και γονείς θα αντιδράσουν» αν δεν αποσυρθεί «το βιβλίο», γιατί να μην υποχωρήσει και στους πολύ περισσότερους που θα διαδηλώνουν απαιτώντας τη μη εφαρμογή, την απόσυρση δηλαδή, του νόμου για την ανώτατη εκπαίδευση; Αν ο κ. Στυλιανίδης θέλει να υπονομεύσει τη θέση του ως υπουργού, πράγματι πρέπει να υποκύψει στις απειλές και να αποσύρει «το βιβλίο».

Εξασθενές χρώμιο στον Ασωπό

Ο Μακιαβέλι του φτωχού
* Ο μέτριος ηγέτης είναι μόνον τέκνο της συγκυρίας. Μια κρίση ή ένα κενό εξουσίας στο κόμμα του, μια αναπάντεχη ευκαιρία, αλλά και μια προαποφασισμένη πορεία που καιροφυλακτεί για την κατάλληλη στιγμή

Στον Ηγεμόνα του ο Μακιαβέλι ζωγραφίζει το πορτρέτο του επιτυχημένου ηγέτη. Σκληρός, αδίστακτος, ευφυής και πονηρός, κυνικός και ανελέητος, μόνο στόχο έχει να κατακτήσει και να διατηρήσει τις κατακτήσεις του. Είναι γνωστές οι τεχνικές που προτείνει ο φλωρεντίνος πολιτικός και ακόμη πιο γνωστό ότι οι περισσότεροι πολιτικοί τις καταδικάζουν ακριβώς στον βαθμό που τις εφαρμόζουν οι ίδιοι. Τίποτα το παράλογο, δεδομένου ότι η σωστή εφαρμογή της τεχνικής έχει ως απαράβατο κανόνα την απόρριψή της στα λόγια. Στην προηγούμενη προοπτική ο Μακιαβέλι, μας αρέσει δεν μας αρέσει, είχε την τόλμη και την τέχνη να οδηγήσει τη λογική της πολιτικής πράξης στα άκρα της, οπλίζοντας ταυτοχρόνως τον αναγνώστη με την υπομονή και την ψυχραιμία που του χρειάζονται για να παρακολουθήσει τη ζωντανή πολιτική που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια του.
Κάθε μεγάλο πρότυπο έχει και τη μικρή του όψη. Από τη σκοπιά αυτή, ίσως η πολιτική θεωρία σήμερα θα κέρδιζε αν επιχειρούσε να ζωγραφίσει το πορτρέτο του μέτριου ηγέτη. Οχι ακριβώς του αποτυχημένου αλλά του ημιεπιτυχούς - αν επιτρέπεται η λέξη. Εκείνου, δηλαδή, που πιστεύει ο ίδιος ότι διαθέτει όλα τα προσόντα του ηγέτη, χωρίς όμως να μπορεί, όπως καθημερινά το δείχνει η πράξη, να πετύχει τους μεγάλους στόχους που έχει θέσει στον εαυτό του. Αυτό, δηλαδή, που θα χρειαζόταν είναι ένα είδος Μακιαβέλι του φτωχού. Το έργο είναι εξαιρετικά δύσκολο και δεν αισθάνομαι ικανός να το αναλάβω. Το μόνο που μπορώ κάπως είναι να καταθέσω ορισμένες παρατηρήσεις σχετικές με το θέμα.
Πώς βρέθηκε να ηγείται ο μέτριος ηγέτης; Αναπόφευκτο το ερώτημα. Ως απάντηση μια υπόθεση εργασίας: ο μέτριος ηγέτης είναι μόνον τέκνο της συγκυρίας. Μια κρίση ή ένα κενό εξουσίας στο κόμμα του, μια αναπάντεχη ευκαιρία, αλλά και μια προαποφασισμένη πορεία που καιροφυλακτεί για την κατάλληλη στιγμή. Αν στα προηγούμενα προστεθεί και η κληρονομιά ενός μεγάλου ονόματος, η κενή θέση δεν θα αργήσει να πληρωθεί. Μόλις αυτό συμβεί, το μυαλό του ευτυχούς θνητού γεμίζει με εικόνες μεγαλείου, επάρκειας και αυταρέσκειας. Πιστεύει πραγματικά ότι είναι ο μόνος αντάξιος της θέσης που πέτυχε, φουσκώνει από ικανοποίηση και αρχίζει να απομιμείται τα μεγάλα πρότυπα. Στην εξέλιξη αυτή προφανώς δεν είναι μόνος του: έχει την υποστήριξη όλων όσοι έκριναν σκόπιμο και αποδοτικό για τους ίδιους να τον βοηθήσουν. Τον φουσκώνουν ακόμη περισσότερο, συμφωνώντας πάντοτε με τη γνώμη και τις αποφάσεις του, τον προστατεύουν από τους αντιπάλους, τον προφυλάσσουν από τις κακοτοπιές της πραγματικότητας, καθώς τον περιβάλλουν με καθρέφτες στους οποίους αντικρίζει, πλήρης εαυτού, το είδωλό του. Εκεί, στην εικονική πραγματικότητα που ζει, ο μέτριος ηγέτης νομίζει ότι είναι αυτός τον οποίο στις κινηματογραφικές υπερπαραγωγές και στις τηλεοπτικές σειρές ονομάζουν «κυρίαρχο του παιχνιδιού». Και συμπεριφέρεται ανάλογα: δίνει εντολές, διορίζει, αποπέμπει, επαινεί, ψέγει. Με δυο λόγια, κάνει όλα όσα θα έκανε στη θέση του ένας πραγματικός ηγέτης. Και μπορεί προς στιγμήν να μας ξεγελάσει.
Αλλά η πραγματικότητα είναι εδώ, τις περισσότερες φορές σιωπηλή, σαν την αναγκαιότητα. Ενίοτε όμως αποφασίζει να βγει από τη σιωπή της και να δείξει το απειλητικό της πρόσωπο, εκείνο ακριβώς που οι άνθρωποι φοβόμαστε και για να το αντιμετωπίσουμε φτιάξαμε τον αρχηγό. Σε τέτοιες στιγμές όλοι ξέρουμε τι μας περιμένει όταν ο ηγέτης είναι μέτριος. Το επίπλαστο οικοδόμημα φανερώνει τις ρωγμές του, τα ισχνά θεμέλια τρίζουν και ο πύργος γέρνει επικίνδυνα προς το έδαφος. Οι παρατρεχάμενοι προσπαθούν όπως όπως να τον αναστηλώσουν γιατί αν καταρρεύσει θα τους πλακώσει, εκτός αν, φρόνιμοι, βρίσκονται ήδη μακριά. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο μέτριος ηγέτης συνήθως δεν εμφανίζεται ή, αν εμφανιστεί, προσπαθεί να ξορκίσει την καταστροφή με λόγια. Λόγια μεγάλα, λόγια κοινότοπα, λόγια του αέρα, τα οποία κανείς δεν εμπιστεύεται αλλά που οι περισσότεροι κάνουμε ότι πιστεύουμε, γιατί φαίνεται ότι δεν μπορούμε να πράξουμε διαφορετικά. Η επόμενη ημέρα θα μας βρει πιο αδύναμους, με το κεφάλι ακόμη πιο σκυμμένο, ξεθυμασμένους, βορά των αρπακτικών.
Ο μόνος που έχει μείνει αλώβητος είναι ο μέτριος ηγέτης μας. Σχεδόν χαρούμενος, τις περισσότερες φορές και χαμογελαστός, σφύζει από υγεία και αισιοδοξία. Γιατί όχι; Ο ίδιος βρίσκεται στη θέση του. Αυτό έχει σημασία. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που κάποιος μπορεί να βρει το θάρρος να τον αμφισβητήσει. Τότε είναι που θα δούμε τον μέτριο ηγέτη εν δράσει και θα τρίβουμε τα μάτια μας. Ελιγμοί, απειλές, λυγμοί, φωνές, χειρονομίες και σιωπές. Το καράβι πάει να βουλιάξει. Αυτός κάθεται στη θέση του, απολύτως πεπεισμένος ότι για όσα συμβαίνουν φταίει η θάλασσα και ετοιμάζεται να τη μαστιγώσει.

Γ. ΒΩΚΟΣ
Ο κ. Γεράσιμος Βώκος είναι καθηγητής Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Το ΒΗΜΑ, 23/09/2007 , Σελ.: B63Κ

Από το επταήμερο του Διόδωρου ( το ΒΗΜΑ 23/9/07)
Ψηφοφόρος του ΠαΣοΚ θυμωμένη και θλιμμένη με όσα συμβαίνουν

"Δεν υπάρχει πράγματι αλληλεγγύη μεγαλύτερη τής μεταξύ του γραφείου του ιστοριογράφου και της σκηνής του στρατοπέδου. Επ' αμφοτέρων μετεωρίζεται μία και η αυτή σημαία, η σημαία της πατρίδος" Σπυρίδων Λάμπρος, 1905

H μαινόμενη μούσα του Ρώμου Φυλήρα εκτονώνει τους παροξυσμούς της σε στίχους σαν αυτούς που αφιερώνει στη Σελήνη:

"Έκπαγλη, θεία, γλυκειά και καλή, φωτισμένη

σα μετέωρο θέλγητρο, σα μέγα μπαλόνι,

φάρε, κόσμημα και τιάρα γλυμένη

σ' ένα πρότυπο λίθων, ερώτων ακόνι.

Οπτασία, φευγαλέα ομορφιά, Οφηλία,

γοητεία των άστρων, Σαλώμη, κραιπάλη,

των ηρώων μυθική ερωμένη, ομιλία,

Ήρα, Λήδα, Σεμέλη, Κλεοπάτρα, Ομφάλη."

Μαριέττα Γιαννάκου

Γατί ορισμένοι επιχαίρουν για την αποτυχία της κ. Μαριέττας Γιαννάκου?

Και γιατί αποδίδουν την απουσία της πρώην υπουργού αποκλειστικά και μόνον στους αγώνες φοιτητών και πανεπιστημιακών εναντίον της λεγόμενης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης?

Αλήθεια από ποιό κοματικό χώρο ψηφίστηκε ή καλύτερα καταψηφίστηκε η κ. Γιαννάκου?

Με ποιά κριτήρια έγινε η σταυροδοσία στην Α' Αθήνας από τους μη "ταραξίες"?

Μάλλον η κ. Γιαννάκου πλήρωσε την άρνησή της να αποσύρει και να κάψει το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ' Δημοτικού. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη και κρισιμότερη αιτία της αποτυχία της.

Στο συγκεκριμένο ζήτημα έδειξε γενναιότητα και ήθος.

Νομιμοποίησε τους ιστορικούς και την επιστήμη της Ιστορίας, απέναντι σ' όσους θεωρουσαν πως η μυθολογία των γιαγιάδων είναι η μόνη εγκεκριμένη άποψη για τις περιπέτειες του τόπου μας, τη μνήμη και την αυτογνωσία, τη δικη μας και των παιδιών μας.

Την ίδια στιγμή, όταν το πρόβλημα δεν ήταν η αστοχία του "συνωστισμού", αλλά η υπέρβαση της εθνικιστικής σκοπιμότητας στην ανάγνωση της Ιστορίας, πολλοί σιωπούσαν και περισσότεροι ήταν βέβαιοι πως έρχεται το τελευταίο κύμα αφελληνισμού γι' αυτή τη μακάρια φυλή που στις μέρες της παραλίγο να καεί η Αρχαία Ολυμπία.

Ο Καρατζαφέρης και ο Παπαθεμελής έβαζαν το θέμα στην κεντρική προεκλογική ατζέντα, ο πρωθυπουργός τα μάσαγε και υπαινισσόταν διαφωνία, κάποιοι του ΠΑΣΟΚ, ακόμα και πρώην υπουργοί Παιδείας, πάσχιζαν να κρατηθούν στο πλειοψηφικό ρεύμα της καταδίκης του βιβλίου.

Οι φωνασκούντες, οι έξαλλοι και οι ερασιτέχνες της ιστορικής επιστήμης, βρέθηκαν πολλοί και σε όλους τους χώρους.

Η κ. Γιαννάκου όμως επέμενε να μην υποχωρεί.

Όπως επίσης και μην το ξεχνάμε ήταν από τις ελάχιστες περιπτώσεις στον συντηρητικό χώρο που δεν πήγε να υπογράψει υπέρ της αναγραφής του Χ.Ο. στις ταυτότητες, εκείνες τις μακρινές μέρες του χριστοδουλικού "ανένδοτου".

Εντάξει, δεν ξεχνιώνται η εκπαιδευτική της "μεταρρύθμιση", τα παιδιά και οι δάσκαλοι στους δρόμους, τα πολλά όχι, οι αστοχίες και τα πείσματα. Αλλά όλα αυτά αντιμετωπίστηκαν στον κάμπο των πολιτικών συγκρούσεων, εδώ η αριστερά ήταν στην πρώτη γραμμή της αντιπαράθεσης.

Ταυτόχρονα αποδείχθηκε όμως πως η κουλτούρα του διαλόγου είναι μακρινός ακόμα τόπος για τις κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα, αλλά ας παραλείψουμε αυτό το κομμάτι, μην κακοκαρδίσουμε τους σίγουρους ως προς την αγωνιστικότητά τους συντρόφους.

Όμως οι διαφωνίες δεν μπορεί να αποτελούν στοιχείο μιας ιδιότυπης χαιρεκακίας και, το χειρότερο, συστατικό χλεύης που έχει να κάνει με τις ενδυματολογικές επιλογές της πρώην υπουργού. Είναι παρακατιανό, άχρηστο, σεξιστικό και χυδαίο, να ακολουθούμε τη μόδα που επιβλήθηκε από χιουμορίστες και στυλάτους.

Πρέπει να αναγνωρίσουμε και όχι ως συνηγορία και ούτε πολύ περισσότερο σαν παρηγοριά, πως η απουσία της κ. Γιαννάκου από την κεντρική πολιτική σκηνή είναι μια απώλεια.

Η αριστερά που συγκρούστηκε μαζί της πιο σκληρά από κάθε άλλο υπουργό της προηγούμενης κυβέρνησης, με εξαίρεση της βυρωνικές αμπελοφιλοσοφίες, πρέπει να αναγνωρίσει πως η πρώην υπουργός στάθηκε απέναντι στον σκοταδισμό.

Και στις μέρες που έρχονται εδώ θα είμαστε να δούμε αν υπάρχουν πολλοί που υποστήριξαν με τόσο θάρρος την Ευρώπη της επιστήμης και του ορθού λόγου, απέναντι στην επαρχία των ημιμαθών και των φοβισμένων.

Γιατί, ας μην το κρύβουμε, είμαστε εγγόνια και δισέγγονα του μουστακαλή πατερούλη που τους ξεπάστρευε όλους γιατί ήθελε τα πάντα καθαρά και ξάστερα, αλλά κάτι έχουμε πάρει και από τους άλλους, τον Αντόνιο και την Ρόζα που μας είπαν

πως η αλήθεια και το δίκιο δεν είναι προνόμιο, ούτε δικαίωμα, είναι προϊόν απόδειξης.

http://www.myspace.com/analains

HΣυλβί Γκιλέμ ξανά στην Ελλάδα

Η διασημότερη ίσως μπαλαρίνα στον κόσμο θα εμφανιστεί για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη με τον Ακραμ Καν, τον χορευτή και χορογράφο που συνενώνει στις δουλειές του, με τρόπο μοναδικό, τον παραδοσιακό ινδικό χορό κατάκ με τον σύγχρονο πειραματικό χορό. Οι δυο τους ανταλλάσσουν τέχνη και συναίσθημα στο έργο «Sacred Μonsters» («Ιερά Τέρατα») που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα τον περασμένο Σεπτέμβριο στο Sadler΄s Wells και είδαμε στο Ηρώδειο στο πλαίσιο του Ελληνικού Φεστιβάλ. Η εικόνα ενός φιλιού, κατά τη διάρκεια του οποίου τα πόδια της Γκιλέμ τυλίγονται στη μέση του Καν, μοιάζει να ΄ναι το απόλυτο σημείο συνάντησης δύο μεγάλων καλλιτεχνών. Στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, στις 31/10 και 1/11.

"ΜΙΚΡΗ ΕΛΕΓΕΙΑ"

ΜΑΡΘΑΣ ΜΕΝΑΧΕΜ

Συμμετέχουν: Χρήστος Θηβαίος, Απόστολος Ρίζος και Γιάννης Λεκόπουλος
Ποιητές: Κωνσταντίνος Καβάφης, Ναπολέων Λαπαθιώτης –Στέλιος Γεράνης
Στιχουργοί: Κώστας Τριπολίτης, Θράσος Καμινάκης
Αυτόν τον καιρό κυκλοφορεί μια αρκετά ενδιαφέρουσα δισκογραφική δουλειά με τίτλο ''Μικρή Ελεγεία'' από την εταιρεία (ACOUSTIC ART PRODUCTIONS) .
Η πρωτοεμφανιζόμενη δημιουργός και ερμηνεύτρια Μάρθα Μεναχέμ με τη «Μικρή Ελεγεία», μας εισάγει με τη δική της ιδιαίτερη ευαισθησία, στη σφαίρα της ποίησης και του ονείρου, αγγίζοντας όλες τις περιοχές της ανθρώπινης ύπαρξης. Από την ορχήστρα της ζωής, εμπνεύστηκε το δικό της μουσικό σχήμα, επιλέγοντας το λόγο των ποιητών και στιχουργών και συνέθεσε τη δική της «εννεάδα». Εννέα τραγούδια, εννέα κύματα που παράγουν έναν ήχο τρυφερό, ελεγειακό, καθαρό και γλυκύ, που απαλύνει τον πόνο, εναλλασσόμενος με το πάθος και τη δύναμη που αφαιρεί τη δυσαρμονία. Παρ’ όλο που αυτά φαίνονται αντίθετα, έχουν κέντρο επαφής, οδηγούν στην ισορροπία που φέρνει την ηρεμία και τη χαρά. Το καθετί, έχει τη θέση του εδώ, σε μια δυναμική αρμονία συγκρούσεων και ειρήνης, καταιγίδας που εναλλάσσεται με τη γαλήνη, η παλίρροια με την άμπωτη, η ζωή με την αθανασία, το σκοτάδι που ερωτοτροπεί με το φως, γεννώντας σκιές. Τη μουσική έχει γράψει σε όλο το έργο η Μάρθα Μεναχέμ, ενώ την ενορχήστρωση υπογράφουν: ο μπασίστας των «Υπογείων Ρευμάτων» Απόστολος Καλτσάς, ο Σωτήρης Καστάνης και ο συνθέτης Μιχάλης Ανδρονίκου. Τρία νέα παιδιά που τα έφερε κοντά, ο τρόπος που προσεγγίζουν τις μελωδίες και ο σεβασμός και η αγάπη τους για τη μουσική. Τα τραγούδια ερμηνεύει η δημιουργός, και συμμετέχουν: ο Χρήστος Θηβαίος στο τραγούδι «Lacrima» σε στίχους Κώστα Τριπολίτη, ο Απόστολος Ρίζος στο «Βασίλεμα που πέφτει» σε ποίηση του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη και στα τραγούδια: «Έμαθα τώρα να ταξιδεύω» σε ποίηση Στ. Γεράνη, «Επήγα» σε ποίηση Κ. Π. Καβάφη και «Λιβελόγραμμα» (εδώ μαζί με τη Μ. Μεναχέμ) σε στίχους Κώστα Τριπολίτη, ένας νέος ερμηνευτής, ο Γιάννης Λεκόπουλος, που η φωνή και η ερμηνεία του σίγουρα θα αγγίξουν τις καρδιές μας. Στο CD παίζουν οι μουσικοί: Γιάννης Αγγελόπουλος (Ντραμς), Μιχάλης Ανδρονίκου (κλαρίνο, κλαρινέτο, κιθάρα), Μάριος Βαληνάκης (Σαξόφωνο σοπράνο), Σάκης Βαργεμτζίδης (πιάνο), Αλέκα Εληώτη (Κρουστά), Απόστολος Καλτσάς (Μπάσο, Ακορντεόν), Χρύσα Κωττάκη (πιάνο), Τάσος Πέππας (Ντραμς), Απόστολος Ρίζος (Κιθάρα), Γιώργος Χριστόπουλος (Κιθάρα). Το εικαστικό του εξωφύλλου, είναι πίνακας του ζωγράφου Παντελή Σαμπαλιώτη. Ως επίλογος αυτού του σημειώματος, ας έρθουν τα λόγια της δημιουργού: «Εύχομαι, ακούγοντας αυτά τα τραγούδια, να νιώσετε τη χάρη και την ισχύ που μου δόθηκε, ως χαρά της δημιουργίας και ελπίδα ένωσης μαζί σας». ACOUSTIC ART PRODUCTIONS www.aap.gr

Το Χρονικό της Μωρίας
* Στο δικό μας Χρονικό δεν υπάρχουν περιγραφές τοπίων, αφού έπαψαν να υπάρχουν τόποι και τοπία
Γ. ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ

Το Χρονικό του Μορέως είναι ένα εκτενές ποίημα (π. 10.000 στ.) συνθεμένο στις αρχές του 14ου αιώνα από κάποιον εξελληνισμένο Φράγκο (ίσως «γασμούλο») που εξιστορεί την κατάκτηση του Μοριά από τους Φράγκους. Η εξιστόρηση γίνεται από την πλευρά των κατακτητών, το πνεύμα του έργου είναι αντιελληνικό και αντιορθόδοξο και η γλώσσα του εξαιρετικά ιδιότυπη («γλωσσικό μνημείο» τη χαρακτηρίζει ο Λ. Πολίτης), απροσδόκητα γοητευτική στην ακαταστασία της, αν και ορισμένοι καταλογίζουν στο Χρονικό «αισθητική ανεπάρκεια». Ο Εγγονόπουλος πάντως πρέπει να είχε διαφορετική άποψη καθώς ένα τουλάχιστον ποίημά του «Ο Αφέντης της Καρύταινας» ομολογημένα αφορμάται από το Χρονικό.
Το Χρονικό της Μωρίας είναι μια σύγχρονη ιστορία πυρπόλησης και ολοκληρωτικής καταστροφής του Μοριά αλλά και της Εύβοιας και των βουνών του Δουκάτου των Αθηνών από τις ασύμμετρες βαρβαρικές ορδές ενός τρομερού Στρατηγού που ακούει στο όνομα Ανεμος. Το Χρονικό αυτό εξακολουθεί και γράφεται ακόμη και τώρα αφού οι επιχειρήσεις ουσιαστικά δεν έχουν τελειώσει. Οι συγγραφείς είναι πολλοί και διάφοροι, όλοι καθαρόαιμοι Ελληνες (όχι τίποτε «μούλοι») και πολύ καλοί χριστιανοί: ο Δούκας και οι Λογοθέτες (υπουργοί) των Αθηνών αλλά και οι αντίπαλοι του Δούκα, πρίγκιπες και κεφαλάδες, οι κιβιτάνοι (φρούραρχοι) δασών και πυρόσβεσης και άλλοι πολλοί κύρηδες και κυράδες. Η γλώσσα του έργου είναι τα ρωμαίικα, αγκαλά κακοπαθημένα κι αυτά, και η κεντρική ιδέα είναι πως ο Στρατηγός Ανεμος (που φορεί πάντα μανδύα σκαρελέτο, ήγουν πορφυρό), αφού πρώτα έστειλε στον Μοριά τους καταπατητές του (= κατασκόπους), έδωσε διάτα «Να κάψουν κ' εξαλείψουσιν τα οσπίτια και χωρία / Κι όσους ανθρώπους πιάσωσιν ευθέως να αποθάνουν».
Το Χρονικό του Μορέως εκθέτει γεγονότα που αρχίζουν γύρω στα 1100 (1η σταυροφορία) και τελειώνουν με τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Ηπειρο (1292), αφού έχει ήδη κατακτηθεί ο Μοριάς. Το Χρονικό της Μωρίας, αποτυπωμένο σε χιλιάδες σελίδες έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου, σε τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, μαρτυρίες, επιτόπιες έρευνες και συνεντεύξεις, έχει γρηγορότερο ρυθμό και εντονότερη αφηγηματική δραματικότητα από το Χρονικό. Ενώ τα γεγονότα που περιγράφει συμβαίνουν στις 20 τελευταίες ημέρες του Αυγούστου 2007, η έκταση της καταστροφής είναι μεγαλύτερη από όσα περιλαμβάνει το Χρονικό των 130 χρόνων. Το πιο ενδιαφέρον είναι πως, καθώς τουλάχιστον οι τηλεοπτικές κάμερες βρίσκονται παντού, μπορούμε και παρακολουθούμε τα γεγονότα να εκτυλίσσονται κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια μας. Καθισμένοι στα σπίτια μας. Και αυτό που βλέπουμε είναι ότι ο Στρατηγός Ανεμος όχι μόνο τρέχει σαν άνεμος αλλά είναι παντελώς ανίκητος. Αυτός ούτε τις σκρόφες (= πολεμικά μηχανήματα) των Αθηνών φοβάται ούτε τα τριπουτσέτα τους (= πετροβόλες μηχανές). Ρημάζει «ανεξέλεγκτα» χωριά, οικισμούς, δάση, ρουμάνια, πεδιάδες και ζωντανά, «ότι το διάστημα όπου ένι (= είναι) από το Νίκλι / μέχρι εις την Λακκοδαιμονίαν ένι δασώδης τόπος, / βουνία και στενολάγγαδα...».
Το Χρονικό του Μορέως περιτρέχει όλη την έκταση του Μοριά και, εκτός των άλλων, αναφέρεται σε παλλαϊκά ονόματα χαριτωμένων τόπων: στου Αλφέως το πέρασμα, στο Γαρδίκι, στον Δαμαλά της Τροιζηνίας, στην Κακή Σκάλα, στην Καλομάτα, στην Καρύταινα, στα μέρη των Κρεστένων, στη Λακκοδαιμονία, στη Μάινη, στη Μονοβασία, στον Μυζηθρά, στο Νίκλι, στην Πελοπόννεσον γενικά, στην Τσακωνία, στη Χαλανδρίτσα κτλ. Το Χρονικό της Μωρίας μας κάνει λόγο για χωριά και τόπους που πολλοί από εμάς δεν μπορούσαμε προηγουμένως να εντοπίσουμε στον χάρτη. Οταν τελικά τα βρήκαμε, ήταν κιόλας σβησμένα και καμένα: Λυτοχωριό Αχαΐας, Γεράκι Αμαλιάδας, Κρέστενα, Καϊάφα, Νεοχώρι, Καλλιθέα Ηλείας και Λακωνίας, Βρεστό, Σάμικο, Πλατιάνα, Ζαχάρω, Ανδρίτσαινα, Κλινδία, Βρυσούλες, Αραχαμίτες, Ασέα, Ξυρόκαμπος, Σουλινάρι, Μακρύσι, Ανεμοδούρι, Ρούτσι, Περιβόλια, Ελενίτσα, Μαλλωτά, Ραψομμάτη, Καρτσίμπαλη, Λεοντάρι, Παραδείσια, Αρτεμισία, Λάγα, Καρβέλι, Αράχωβα Ταϋγέτου... Στο δικό μας Χρονικό δεν υπάρχουν περιγραφές τοπίων, αφού έπαψαν να υπάρχουν τόποι και τοπία. Ο βάρβαρος, όμως, ανθέλληνας και παπικός συγγραφέας του Χρονικού μπορεί και βλέπει τη φύση δίπλα του, «κι αφότου εκερδίσασιν την Καλομάτα οι Φράγκοι / κ' είδαν τον τόπον έμνοστον, καλόν χαριτωμένον, / τους κάμπους γαρ και τα νερά, το πλήθος των λιβαδίων». Κι αλλού, «κι αφότου εκατουνέψασιν (= στρατοπέδευσαν) στον κάμπον της Καρυταίνου / εκεί εις το παρεπόταμον, στα πανώραια λιβάδια...».
Είπαμε πως το Χρονικό της Μωρίας μας εξακολουθεί και γράφεται ακόμη. Παρά ταύτα, δεν είναι δύσκολο να εικάσουμε πώς θα τελειώσει - με αγάπη και τρέβα (= ανακωχή) ανάμεσα στους Δούκες των Αθηνών και στους νέους πρίγκιπες του Μοριά μετά την περιφανή νίκη του Ανέμου. Αλλωστε με παρόμοιο πάνω-κάτω τρόπο κλείνει και το Χρονικό του Μορέως. Ο βασιλέας (της Πόλης) τα βρίσκει με τον νέο πρίγκιπα του Μορέως και όλοι ζουν πλούσια και αγαπημένα. «Κι αφότου εστερεώθηκεν η αγάπη και η τρέβα / ανάμεσον του βασιλέως και του πρίγκιπα Μορέως, / άρξετον ο πρίγκιπας, ως φρόνιμος όπου ήτον, / να κυβερνά τον τόπον του, να αυξαίνη τες δουλείες του. / Με τον λαόν του βασιλέως ειρηνικά εδιάγε. / Επλούτηναν οι άπαντες, Φράγκοι τε και Ρωμαίοι».

Εξ όσων γνωρίζω, ελάχιστοι Ελληνες (ψηφοφόροι) ακολουθούν τις διδαχές του ιππότη Λεοπόλδου φον Ζάχερ Μαζόχ. Κάνω λάθος;
Με σεμνότητα και ταπεινότητα Δημήτριος, Τσεχίας
Το ΒΗΜΑ, 16/09/2007

TΑ ΠΕΖΟΔPΟΜIΑ ΩΣ XΩPΟΣ ΑΠΟΘHKΕYΣHΣ ΑYTΟKINHTΩN

Είναι γνωστό το πρόβλημα των «τραπεζοκαθισμάτων» που, τις περισσότερες φορές, με τις ευλογίες των Δήμων που εισπράττoυν, καταλαμβάνουν τα πεζοδρόμια μην αφήνοντας χώρο να περάσει όχι καροτσάκι αναπήρου αλλ’ ούτε καν πεζός. Ο δήμαρχος πάντα κάνει εκστρατεία περιορισμού τους και πάντα δεν τα καταφέρνει. Στο ίδιο φαινόμενο εντάσσονται και οι πλήρεις καταλήψεις πεζοδρομίων από τα «παρελκόμενα» των περιπτέρων, που, έχοντας μετατραπεί σε… μίνι μάρκετ, έγιναν εφιάλτης παντός πεζού... και κάθε πλατείας... Ψυγεία, πολλά ψυγεία, μηχανικά αλογάκια, «γερανάκια» με καραμέλες, ρολόγια, ό,τι τραβάει η ψυχή σου. Ένα άλλο φαινόμενο, που κι αυτό πάει να γίνει «κανόνας», δηλαδή μάστιγα: H χρήση πεζοδρομίων και νησίδων ως… αποθήκη, αν μη και έκθεση, αυτοκινήτων. Δύο πολυτελή τζιπ, χωρίς πινακίδες, θρονιασμένα αρκετόν καιρό στη νησίδα δρόμου μεγάλης κυκλοφορίας, στην απέναντι πλευρά του οποίου είναι η αντιπροσωπεία! Tζάμπα χώρος. Αυτό κι αν δεν είναι ελληνικό δαιμόνιο… Αν οι «πραίτορες» του κ. Πολύδωρα (στα 200 μέτρα είναι το υπουργείο) δεν μπορούν να βάζουν, κάθε μέρα, πρόστιμο παράνομης στάθμε υσης, αφού είναι ακυκλοφόρητα τα τζίπ, και δεν βρίσκουν ότι η εν λόγω αντιπροσωπεία παραβαίνει κάποιον άλλο νόμο, ας ασχοληθεί τουλάχιστον ο δήμαρχος να εισπράξει τέλος κατάληψης πεζοδρομίου...

Αλήθεια τα μαρμάρινα πεζοδρόμια της πλατείας Συντάγματος μποστά στα γνωστά ξενοδοιχεία ποιός παρκαδόρος της δημοτικής αστυνομίας τα εκμεταλεύεται?

Χάρλεϊ Καρμάικλ σε εύγλωττο στιγμιότυπο ως Καζανόβας
ΛΙΝΤΣ Βρισκόμαστε στο έτος 1755 και μια σειρά αλλόκοτα γεγονότα ξεσπούν ξαφνικά ανά την Ευρώπη. Στη Φλάνδρα το ψωμί στους φούρνους φουσκώνει χωρίς μαγιά. Στην Πάδοβα η λειτουργία σε μια εκκλησία διακόπτεται επειδή όλο το γυναικείο εκκλησίασμα καταλαμβάνεται από τους πόνους της γέννας. Σε μια αγγλική πόλη οι διοικούντες θεώνται να εκτραχηλίζονται ολόγυμνοι. Μπορεί άραγε για όλα αυτά να ευθύνεται ο Καζανόβας; Το ερώτημα φαίνεται να αντιμετωπίζεται στη νέα θεατρική δημιουργία Καζανόβας, της οποίας ωστόσο η μεγαλύτερη πρωτοτυπία δεν είναι αυτή αλλά το γεγονός ότι παρουσιάζει τον θρυλικό γυναικοκατακτητή ως γυναίκα. Εργο της διακεκριμένης ποιήτριας και θεατρικής συγγραφέως Κάρολ Ανν Ντάφι η θεατρική αυτή δημιουργία, που βασίζεται εν μέρει στην κινηματογραφική ταινία Καζανόβας του Φεντερίκο Φελίνι, διαφημίζεται ως «σκανδαλωδώς διασκεδαστική και παθιάρικη περιδιάβαση μαζί με τον ακαταμάχητο πλανευτή» καθώς αυτός περιπλανάται ανά την Ευρώπη για να γλιτώσει τη φυλακή. Σχετικά με τους σκοπούς του εγχειρήματος ο σκηνοθέτης Πολ Χάντερ δήλωσε: «Ο μόνος λόγος για να καταπιαστούμε με μια τόσο γνωστή ιστορία ήταν να κάνουμε κάτι ριζικά διαφορετικό: μας εξερέθισε η ιδέα μιας γυναίκας που έχει την ελευθερία του Καζανόβα χωρίς τις ηθικές αναστολές». Ως τις 29 Σεπτεμβρίου στο West Yorkshire Playhouse του Λιντς και από τις 6 Νοεμβρίου στο Lyric Hammersmith του Λονδίνου.

αριστερά και εκλογές

Με ολοένα και μεγαλύτερη συχνότητα, κατά περίπτωση απροκάλυπτα ή συγκαλυμμένα για τις ανάγκες του τρέχοντος προεκλογικού ανταγωνισμού αναδεικνύονται συμπτώσεις πολιτικών προταγμάτων και απαλείψεις διαφορών σε καίρια ζητήματα της οικονομίας και της κοινωνίας μεταξύ των κυβερνητικών κομμάτων της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ. Γι' αυτό και στην μεταξύ τους αντιπαράθεση δεν προτάσσουν πολιτικές επιλογές αλλά διαχειριστικές ικανότητες και τεχνικές ευχέρειες, με αποστροφές στα πολιτικά ζητήματα τα οποία "διχάζουν τον ελληνικό λαό". Εμείς ξέρουμε και μπορούμε, αυτοί δεν ξέρουν και δεν μπορούν.

Τι ξέρουν και πως μπορούν είναι ερωτήματα εκτός συζήτησης.

Οι πολιτικές συγγένειες των κομμάτων αυτών σηματοδοτήθηκαν άλλωστε στο πρόσφατο παρελθόν και με αντίστοιχες μετακινήσεις πολιτικών προσώπων. Παράλληλα και σε ένα άλλο επίπεδο εντοπίζονται ταυτίσεις θέσεων και απόψεων σε διάφορα, αλλά όχι αδιάφορα για την κοινωνία ιδίως όταν αποκαλούνται εθνικά, θέματα μεταξύ του ΚΚΕ και του ΛΑΟΣ ή και του νεοεμφανισθέντος κόμματος της Δημοκρατικής Αναγέννησης.

Το φαινόμενο αυτό της όσμωσης πολιτικών θέσεων και προταγμάτων, το οποίο συνοδεύεται από μια συνολική μετατόπιση του πολιτικού λόγου και της πολιτικής δράσης σταδιακά σε πιο συντηρητικές κατευθύνσεις δεν είναι βέβαια φαινόμενο αποκλειστικά ελληνικό και οι πρόσφατες πολιτικές μεταγραφές στη Γαλλία είναι δηλωτικές μιας αντίστοιχης Ευρωπαϊκής τάσης. Θεωρητικοποιήθηκε, άλλωστε, με ποικίλους όρους και διακηρύχθηκε σε διάφορους τόνους ως το τέλος της διάκρισης αριστεράς και δεξιάς, ως το τέλος των ιδεολογιών και άλλα συναφή, όλα υποστηρικτικά μιας αποπολιτικοποίησης της πολιτικής ζωής. Το ζήτημα της διάκρισης αριστεράς και δεξιάς είναι μάλλον πολυσυζητημένο, αλλά παραμένει επίκαιρο και με αφορμή τις επικείμενες εκλογές και το διακύβευμα τους τίθεται εκ των πραγμάτων και για μια ακόμα φορά ως πολιτικό ερώτημα. Ιδίως όταν όσο πλησιάζουμε στις κάλπες η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ θα αρχίσει τις συνήθεις πλέον κατά τις προεκλογικές περιόδους αναφορές της στην αριστερά συνοδευόμενες από τις αντίστοιχες καταγγελίες της στη δεξιά, ενώ δια των τηλεοπτικών παραγόντων της θα θέτει πιεστικά το ερώτημα για την μετεκλογική στάση του ΣΥΡΙΖΑ στο σχηματισμό κυβερνητικής πλειοψηφίας.

Η διάκριση αριστεράς και δεξιάς, και τα κριτήρια της διάκρισης αυτής, είναι ιστορικό δημιούργημα, και το νόημα τους ορίζεται από τις κοινωνικές και τις πολιτικές συνθήκες κάθε ιστορικής περιόδου και από τα πολιτικά δεδομένα κάθε χώρας. Δεν αποτελεί, επομένως, μια διάκριση απόλυτη και ιστορικά αμετάβλητη, με κριτήρια καθορισμένα τελεσίδικα, εκτός τόπου και χρόνου, πέρα από ανταγωνισμούς των κοινωνικών συμφερόντων και τους πολιτικούς όρους μιας καθορισμένης ιστορικής στιγμής. Από την εισαγωγή τους στην πολιτική ορολογία με την Γαλλική επανάσταση, οι έννοιες αριστερά και δεξιά νοηματοδοτήθηκαν πάντοτε με βάση την συγκυρία. Στην Νομοθετική Εθνοσυνέλευση του 1791, η οποία συνέρχεται μετά την θεσμοθέτηση συντάγματος και την καθιέρωση της συνταγματικής μοναρχίας στη Γαλλία, αρχικά εντελώς τυχαία, κάθονται στα έδρανα δεξιά του προεδρείου οι υποστηρικτές του "παλιού καθεστώτος", αριστοκράτες, φεουδάρχες και κληρικοί και αριστερά του προεδρείου οι υποστηρικτές του νέου καθεστώτος, εκπρόσωποι των αστών και των λαϊκών στρωμάτων, Ιακωβίνοι και Γιρονδίνοι. Έτσι με κριτήριο τη στάση απέναντι στο καθεστώς της επανάστασης καθιερώνονται και αποκτούν νόημα οι όροι αριστερά και δεξιά. Τον επόμενο, όμως, χρόνο στην Συμβατική Εθνοσυνέλευση, όταν και η σύνθεση της και το πολιτικό διακύβευμα διαφοροποιούνται εντελώς, τότε διαφοροποιούνται και τα κριτήρια διάκρισης των πολιτικών δυνάμεων. Δεξιά είναι τώρα οι προηγούμενα αριστερά Γιρονδίνοι και αριστερά οι Ιακωβίνοι με τον Δαντών, τον Μαρά και τον Ροβεσπιέρο. Η αριστερά εκείνης της ιστορικής στιγμής εξέφραζε τα συμφέροντα της ανερχόμενης Γαλλικής αστικής τάξης, προβάλλοντας την πολιτική ιδεολογία η οποία αποκλήθηκε κλασσικός φιλελευθερισμός, ενώ η δεξιά υπεράσπιζε τα συμφέροντα των ευγενών και του ανώτερου κλήρου. Η ανάπτυξη του εμπορευματικού καπιταλισμού στα επόμενα χρόνια επανοριοθέτησε πολιτικά την αριστερά και τη δεξιά με κριτήρια την υπεράσπιση της οικονομικής ελευθερίας, της δυνατότητας απρόσκοπτου πλουτισμού και της ιδιωτικής συγκρότησης του δημόσιου χώρου έναντι της ρυθμιζόμενης οικονομίας που διασφαλίζει το δικαίωμα στην εργασία και το εισόδημα, τις ίσες ευκαιρίες και την κοινωνική αλληλεγγύη. Μετά τις Ευρωπαϊκές επαναστάσεις του 1848 και την είσοδο στην πολιτική σκηνή της εργατικής τάξης με εκφραστές τους σοσιαλιστές και αργότερα τους κομμουνιστές, η διάκριση αριστεράς και δεξιάς προσέλαβε νόημα αντίστοιχο της ιστορικής συγκυρίας και τα κριτήρια της αντικαταστάθηκαν από κριτήρια αναφερόμενα στην ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και στα αντίστοιχα κοινωνικά συμφέροντα των νέων κοινωνικών τάξεων, που δημιούργησε ο βιομηχανικός καπιταλισμός. Ακολουθώντας την ιστορική εξέλιξη και την εκάστοτε πολιτική πραγματικότητα, τα κριτήρια της διάκρισης αριστεράς και δεξιάς συναρτήθηκαν κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα με τη δημοκρατία και τα πολιτικά δικαιώματα απέναντι στους ανερχόμενους φασισμούς στην Ευρώπη, με το κράτος πρόνοιας και την εθνική ανεξαρτησία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με τον νεοφιλελευθερισμό και τα προτάγματα του σήμερα. Έτσι από εποχή σε εποχή και από περιοχή σε περιοχή, η διάκριση αριστεράς και δεξιάς πάντα ισχύουσα, αποκτούσε και αποκτά διαφορετικό περιεχόμενο με βάση την κοινωνική πραγματικότητα και το κατά περίπτωση πρωτεύον πολιτικό διακύβευμα. Περί ιστορικής μεταβολής του νοήματος των όρων αριστερά και δεξιά πρόκειται, επομένως, και όχι περί τέλους της διάκρισης, εξαιτίας της κατάλυσης των κριτηρίων της από τα δεδομένα της πραγματικότητας ή από τις επιταγές της ιστορίας. Αφού είναι ακριβώς τα δεδομένα της πραγματικότητας και οι επιταγές της ιστορίας τα οποία έτσι ή αλλιώς ορίζουν τις έννοιες και τα κριτήρια της διάκρισης αριστεράς και της δεξιάς, των πολλών δεξιών και των πολλών αριστερών που υπήρξαν και θα υπάρξουν.

Αυτή η ιστορικότητα καθιστά τη διάκριση αριστεράς και δεξιάς σχετική και από τη σχετικότητα αυτή μπορεί να δημιουργηθεί μια σύγχυση την οποία υποβολιμαία εκμεταλλεύονται πολλοί και διάφοροι επιχειρηματολογώντας για την απάλειψη των διαχωριστικών, πολιτικών, γραμμών.

"αυτοί που θέλουν να μας πείσουν ότι δεν υπάρχει ούτε Δεξιά ούτε Αριστερά είναι δεξιοί"

είχε δηλώσει εύστοχα ο Ιταλός πολιτικός φιλόσοφος Νορμπέρτο Μπόμπιο. Η άρνηση ή η απαξίωση της διάκρισης αριστεράς και δεξιάς σημαίνει ουσιαστικά διεκδίκηση της αποπολιτικοποίησης της πολιτικής δραστηριότητας και μετασχηματισμού της σε διαχειριστική πρακτική. Διεκδίκηση, η οποία εντάσσεται στον πυρήνα της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας και αποτελεί ένα από τα συστατικά στοιχεία της απορρύθμισης των σχέσεων πολιτικής και οικονομίας, κράτους και αγοράς, δημόσιου και ιδιωτικού και της αποδυνάμωσης της πολιτικής εξουσίας στην επιδίωξη κοινωνικών στόχων πάνω από τα ιδιωτικά συμφέροντα.

Η κατάλυση της διάκρισης αριστεράς και δεξιάς και η άρνηση της πολιτικής επιδιώκεται συστηματικά μέσα από μια φιλολογία περί της αναγκαιότητας ή της επικαιρότητας ενός "πολιτικού κέντρου" και τις αντίστοιχες απόπειρες των δύο μεγάλων κομμάτων να εκφραστούν ως ή να μετασχηματιστούν σε κόμματα του λεγόμενου "κεντρώου" πολιτικού χώρου.

Μιας πολιτικής επιλογής, η οποία τελικά συνιστά τον "βαθμό μηδέν της πολιτικής", αφού αμβλύνει μέχρι ισοπέδωσης τον αντιθετικό χαρακτήρα των πολιτικών ιδεών, των πολιτικών συμφερόντων, των πολιτικών επιθυμιών, της πολιτικής εν τέλει και μπορεί έτσι να χωρέσει τους πάντες και τα πάντα. Από τη στιγμή, όμως, που ασκείται πολιτική στο όνομα των διαφόρων συνθετικών του κεντρο- και προωθείται έτσι μια γενικευμένη αποπολιτικοποίηση, το πολιτικό φάσμα μετακινείται προς τα δεξιά και τελικά ενισχύεται ο ακροδεξιός λαϊκισμός του ΛΑΟΣ και του Παπαθεμελή, ακριβώς επειδή η αντιθετικότητα είναι συστατικό στοιχείο της πολιτικής δραστηριότητας, η οποία αναπόφευκτα αναδεικνύεται στους καιρούς μας, που οι νεοφιλελεύθερες και αυταρχικές πολιτικές παράγουν νέες και οξύνουν τις υπάρχουσες κοινωνικές αντιθέσεις. * Η υπεράσπιση της διάκρισης αριστεράς και δεξιάς με τους όρους του σήμερα, στη χώρα μας και στον κόσμο, ιδιαίτερα αυτή την προεκλογική περίοδο είναι υπεράσπιση της πολιτικής. Και "όσο θα υπάρχουν άνθρωποι που η πολιτική τους δράση θα υποκινείται από μια μύχια αίσθηση ανικανοποίητου και που θα υποφέρουν μπροστά στις αδικίες των σύγχρονων κοινωνιών, θα διατηρούν ζωντανά τα ιδεώδη που έχουν συνυπογράψει εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα όλα τα αριστερά κινήματα της Ιστορίας" γράφει ο Νορμπέρτο Μπόμπιο στο βιβλίο του Δεξιά και Αριστερά. Αυτά τα ιδεώδη διεκδικεί να εκφράσει εκλογικά την προσεχή Κυριακή το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ υπερασπιζόμενο την πολιτική και νοηματοδοτώντας την αριστερά.