Πέμπτη, Φεβρουαρίου 28
Κυριακή, Φεβρουαρίου 24
Σάββατο, Φεβρουαρίου 23
Ποιο ήταν το ερώτημα (της Αριστεράς); Διότι η απάντηση...
Οταν ο Οσκαρ Λαφοντέν πριν από τρία χρόνια επέλεξε το Κέμνιτς (ή Καρλ Μαρξ), μια πόλη της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, για να ανακοινώσει ότι «δεν θα πρέπει να επιτραπεί οι νοικοκυραίοι Γερμανοί να χάσουν τις δουλειές τους από κακοπληρωμένους ξένους εργάτες», πολλοί στην ευρωπαϊκή Αριστερά μίλησαν για «ατυχή έκφραση» του Γερμανού αστέρα της «νέας Αριστεράς».
Ηδη τότε, οι περισσότεροι ηγέτες της ευρωπαϊκής Αριστεράς είχαν εκδηλωθεί ανοιχτά υπέρ του Λαφοντέν – στα καθ’ ημάς, ο πρόεδρος του ΣΥΝ, Α. Αλαβάνος, είχε περίπου αποκαλέσει το Αριστερό Κόμμα ως τον ΣΥΝ της Γερμανίας.
Ωστόσο, η «ατυχής έκφραση» του Λαφοντέν αποδεικνύεται με την πορεία των κομμάτων της «νέας Αριστεράς» μια όλο και πιο σταθερή (και επικίνδυνη) πολιτική επιλογή. Οχι τόσο ως προς τη στόχευση, όσο ως προς το περιεχόμενο.
Η δεξαμενή των περιπλανώμενων ψηφοφόρων, αυτών που με μεγάλη ευκολία μπορούν να κινηθούν σε όλο το φάσμα του πολιτικού συστήματος ψηφίζοντας από την (άκρα) Αριστερά μέχρι την άκρα Δεξιά, έχει μεγαλώσει. Το ανέδειξαν και το εκμεταλλεύθηκαν πρώτοι οι Ευρωπαίοι ακροδεξιοί (Λεπέν, Φίνι, Χάιντερ) κερδίζοντας ψήφους σε παραδοσιακούς χώρους της Αριστεράς (εργάτες, άνεργοι). Οι «χαμένοι του εκσυγχρονισμού» βιώνουν όλο και περισσότερο την αντιπροσωπευτική δημοκρατία ως αδιέξοδο.
Ερευνα στη Γερμανία (Emnid/ TNS) έδειξε ότι ένας στους δέκα εκλογείς του Αριστερού Κόμματος σκέπτεται με κατηγορίες του δεξιού εξτρεμισμού (θεωρίες συνωμοσίας, λαϊκίστικος αντιαμερικανισμός, έντονη ηθικολογία) ενώ ένας στους έξι ψηφοφόρους δήλωσε ότι δεν ασχολείται με την πολιτική.
Είναι σαφές ότι η νέα ευρωπαϊκή (και ελληνική) Αριστερά (επανα) διεκδικεί αυτή τη δεξαμενή. Γεγονός όχι μόνο θεμιτό αλλά και αναγκαίο, ιδίως όταν η ακροδεξιά πρόταση στηρίζεται στους αποκλεισμούς και στα όρια του «έθνους-κράτους» του 19ου αιώνα. Ο Οσκαρ Λαφοντέν το έκανε σαφές: «Είμαστε εναντίον των ηγετών της Ακροδεξιάς, αλλά να μη βάλουμε στη γωνία τους ψηφοφόρους της».
Ομως, με ποιους όρους;
Αριστερά και ψυχανάλυση
Μερικό καιρό πριν, ορισμένοι από την ανανεωτική Αριστερά, μεσούσης της κρίσης της «Ολυμπιακής», είχαν εκφραστεί κατά της πώλησής της σε συγκεκριμένη εταιρεία (και) διότι η τελευταία ήταν ισραηλινών συμφερόντων!
Αλλά και οι πρόσφατες δηλώσεις του Αλ. Τσίπρα περί «αριστερών του χρηματιστηρίου» ενδεχομένως περισσότερο θολώνουν τα νερά σε μια κατεύθυνση ακτιβιστικού πολτού παρά διευκρινίζουν νέες πολιτικές προτάσεις. Ενας είναι ο εχθρός, ο καπιταλισμός;
Το πιο βαθύ ρήγμα της νέας Αριστεράς φαίνεται πως τείνει να γίνει ψυχαναλυτικού περιεχομένου: Η ρήξη με το παρελθόν της, με τη μήτρα του σενσιμονισμού και του μαρξισμού. Αυτή η ρήξη έχει έντονα τα στοιχεία του φόβου, σχεδόν υπαγορεύεται παρά επιλέγεται. Οποιοι μπορούν να διαχωρίσουν τη θέση τους, το κάνουν όχι πολιτικά αλλά βιολογικά. Λες και είναι πολιτικό επιχείρημα η βιολογική ηλικία κάποιου. Λες και η αλλαγή και η ρήξη με το παρελθόν σημασιοδοτούνται από τα 33 χρόνια του Αλέξη Τσίπρα.
Αλλά, την ίδια στιγμή, η ρήξη με το παρελθόν υπονομεύεται από την σχεδόν αταβιστική συμπεριφορά Αλαβάνου και Τσίπρα σε σχέση με το ΚΚΕ.
Την ίδια στιγμή, η ηθική φρασεολογία γίνεται το ιδανικό ντεκόρ μιας πενιχρής πολιτικής: Στεγάζει τις αμηχανίες του ισορροπιστή ανάμεσα στις επιθυμητές φιλελεύθερες «μεταρρυθμίσεις» και στο κόστος που πιθανολογείται ότι θα έχουν. Παιδί των μαθητικών καταλήψεων της προηγούμενης δεκαετίας, ο Αλέξης Τσίπρας θα αποσιωπήσει το τέλμα στο οποίο βούλιαξε το δημόσιο λύκειο ύστερα από εκείνη την εποχή. Η έντονα ηθική διάσταση εκείνων των αγώνων αποπολιτικοποίησε τις αιτίες και, αντίθετα, τηλεοπτικοποίησε το πλαίσιό τους. Η πολιτική γεννιέται από τη στιγμή κατά την οποία το άτομο διεκδικεί την αποστασιοποίησή του από προκαθορισμένες μοίρες. Αντίθετα, η ηθικολογία τον επαναφέρει σε αυτές. Κι αυτό είναι μία ακόμη ξένη προς την Αριστερά παράδοση (και ιδεολογία).
Η τηλεόραση ήταν ένα από τα κυριότερα οχήματα πάνω στα οποία ποντάρισε η σύγχρονη λαϊκιστική Δεξιά (ή Ακροδεξιά).
Δεν είναι τυχαίο ότι όπου σημείωσε επιτυχίες η Ακροδεξιά τα τελευταία 20 χρόνια ήταν εκεί, όπου οι εκπρόσωποί της διακρίθηκαν και έγιναν αποδεκτοί διότι έγραφαν στο γυαλί. Λεπέν και κυρίως ο Χάιντερ και ο Φίνι λειτούργησαν τηλεοπτικά ως τα νέα πρόσωπα, άφθαρτα (γι’ αυτό και αποδεκτά;). Εισέβαλαν στο τηλεοπτικό life style δίνοντας νέα πρόσωπα με παλαιό λόγο: Αυτόν της καχυποψίας και της συνωμοσιολογίας εναντίον των ελίτ εξ ονόματος του «λαού». Κι αν για την άκρα Δεξιά «λαός» είναι «οι Ελληνες το γένος», τι είναι για την Αριστερά;
Ο Αλέξης Τσίπρας είναι λίγο πιο προσεκτικός: Η αμηχανία του αμβλύνεται από τη χρήση όρων, όπως «νεολαία» ή «παγκοσμιοποίηση», αλλά είναι αυτό αρκετό; Υπάρχει άραγε (πολιτικά και ταξικά) μια νεολαία ή μια κρίσιμη μάζα που πλήττεται από την παγκοσμιοποίηση;
Ή μήπως πίσω από τις λέξεις, δεν βλέπει ο Αλέξης ότι όπως δεν είναι ένας ο εχθρός, δεν είναι επίσης και όλοι οι πολέμιοι του συστήματος κατ’ ανάγκη σύμμαχοι της νέας Αριστεράς;
Την ώρα που η Ακροδεξιά χτυπάει όσο μπορεί (με λαϊκισμό και δημοψηφίσματα) την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, όλα δείχνουν πως και η (νέα) Αριστερά κινδυνεύει να παρασυρθεί στο ίδιο γήπεδο. Σε αυτό της απλούστευσης και της εύκολης άρνησης, ενός λαϊκισμού χωρίς ανθρώπινο πρόσωπο που απλώς καταναλώνεται τηλεοπτικά, όπως μια έξυπνη διαφήμιση.
Ενα ερώτημα γέννησε την Αριστερά: «Γιατί υπάρχει η ανισότητα;»
Κι αυτό το ερώτημα παραμένει επίκαιρο, όχι διότι οι απαντήσεις δεν ήταν –κατά καιρούς– τεκμηριωμένες, αλλά επειδή στην πορεία τελικά αντικαταστάθηκε από το ποιος είναι πιο όμορφος, πιο τηλεοπτικός και πιο ηθικός...
Φταίει και γι’ αυτό ο καπιταλισμός;
Ιnfo
-Giorgio Agamben «Κατάσταση Εξαίρεσης», Αθήνα 2008, εκδ. Πατάκης.
-Zygmunt Bauman «Και πάλι μόνοι: Η ηθική μετά τη βεβαιότητα», Αθήνα 1998, εκδ. Ερασμος.
-Max Weber «Η πολιτική ως επάγγελμα», Αθήνα 1987, εκδ. Παπαζήσης.
-Chantal Mouffe «Το δημοκρατικό παράδοξο», Αθήνα 2004, εκδ. Πόλις.
-Αντρέ Κοντ-Σπονβίλ «Είναι ηθικός ο καπιταλισμός;», Αθήνα 2005, εκδ. Κέδρος.
-Paul Hainsworth «Η Ακροδεξιά», Αθήνα 2004, εκδ. Παπαζήσης.
-Ρόμπερτ Τζάκαλ «Ηθικοί λαβύρινθοι», Αθήνα 2005, εκδ. Καστανιώτης
Πέμπτη, Φεβρουαρίου 21
Τη «Μαριέττα Γιαννάκου και μίαν καλύβην» αναφωνώ μετά τα «περί 6 εκατομμυρίων λεκτικών τύπων της ελληνικής, όταν η αγγλική έχει συνολικά 490.000, περί τελείων προγραμμάτων υπολογιστών που αναπαριστούν τους λεκτικούς τύπους της ελληνικής σε μαθηματικά ολοκληρώματα, περί υπολογιστών προχωρημένης τεχνολογίας οι οποίοι δέχονται ως "νοηματική" γλώσσα μόνον την ελληνική, ενώ όλες οι άλλες γλώσσες είναι "σημειολογικές" του νέου υπουργού παιδείας. Εφερε δε ως παράδειγμα που δείχνει, υποτίθεται, την "πρωτογενή σχέση" (sic) ανάμεσα σε σημαίνον και σημαινόμενο στη "νοηματική" ελληνική γλώσσα τη λέξη "έντερο" που σημαίνει, όπως είπε, "εντός ρέω"» έγραψε στα «Νέα» η καθηγήτρια Βάσω Κιντή, αυτήκοος μάρτυς του ελληνόφρονος παραληρήματος του υπουργού Παιδείας, που από τα πρώτα μελήματά του ήταν να αποσύρει το ανθελληνικό βιβλίο Ιστορίας.
Δεν είναι υποχρεωτικό να είναι παντογνώστης και να γνωρίζει Γλωσσολογία ο υπουργός Παιδείας, καλό όμως είναι να μην αποδεικνύει ότι είναι δυνατόν να πιστέψει και να αναμασήσει οποιαδήποτε μπουρδολογία για το πόσο όμορφο, έξυπνο και σπουδαίο είναι το γένος των Ελλήνων. Ρεζιλεύεται και αυτός και η χώρα, πώς να το κάνουμε - δεν θα μείνει άντερο στους συναδέλφους του της Ενωσης αν κάποιος καλοθελητής πρεσβευτής τους στείλει τις απόψεις του υπουργού.
* Δεν γνωρίζω ακόμη τι είδους Αρχιεπίσκοπος θα είναι ο Ιερώνυμος Λιάπης αλλά έχω ένα-δυο θετικά σημάδια να καταγράψω, ημερολόγιό μου: πρώτον, μιλάει σαν κανονικός άνθρωπος και όχι με την ψεύτικη γλυκιά λαλιά του ιεροκήρυκα, αυτή που χρησιμοποιούσε ο μακαρίτης Χριστόδουλος Παρασκευαΐδης και κατείχε επίσης ο αντίπαλος του Ιερώνυμου, ο Μητροπολίτης Σπάρτης Σπηλιώτης, το λίγο που τον άκουσα να μιλάει πριν από τις εκλογές τους.
Δεύτερον, όλοι οι χριστιανοί της Δεξιάς του Κυρίου, όλοι αυτοί που εκτιμούσαν τον Χριστόδουλο, ήσαν υπέρ του Σπηλιώτη και πολύ στενοχωρήθηκαν με την εκλογή Λιάπη. Θέλουν Εκκλησία σταυροφόρων όλοι αυτοί, να τους κάνει να νιώθουν σπουδαίοι Ελληνες που μιλούν την ανώτερη γλώσσα του κόσμου, αυτή που ενσωματώνει παραγώγους, ολοκληρώματα και προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών - από μηδενικό σε κάνει νούμερο η ελληνοφροσύνη, που λέει και το σύνθημα στους τοίχους.
Παρασκευή, Φεβρουαρίου 15
- H Διάθεση της Eρωτικής Πολιορκίας:
- H Kαθαρά Σεξουαλική Διάθεση:
Το κομμάτι που την εκφράζει απολύτως: Marvin Gaye, «Let's Get it On» (Come on, oh, come on/Whoo, let's get it on/Ah, babe, let's get it on/Let's love, baby/Let's get it on, sugar/Let's get it on/Whoo-ooh-ooh κ.λ.π.) http://www.youtube.com/watch?v=18TLHhhHZCA
- H Eξαρτημένη Διάθεση:
Tο τραγούδι σας είναι το «Bad Medicine» των Bon Jovi (Your love is like bad medicine/Bad medicine is what I need/Shake it up, just like bad medi'cine/There ain't no doctor that can cure my disease). http://www.youtube.com/watch?v=gYc64BDCWhg
μαράζωμα
Tο τραγούδι σας -ο ύμνος σας, πραγματικά- είναι το «The River» του μεγάλου «αφεντικού» Bruce Springsteen (Now all them things that seemed so impor'tant/Well mister they vanished right into the air/Now I just act like I don't remember / Mary acts like she don't care). Δυνατό επίσης σε αυτήν την κατηγορία το «Love will Tear us Apart» των Joy Division.http://www.youtube.com/watch?v=LWQV7agBFtE
http://www.youtube.com/watch?v=BNMbuygEju8
- H Διάθεση της Mη Aποδοχής Tετελεσμένων (a.k.a. H Διάθεση του Stalker):
Aκούτε μανιακά Police, «Every Breath you Take» (every move you make /every smile you fake... I'll be watching you).http://www.youtube.com/watch?v=jXq3hO82cTY
- H Διάθεση «Xώρισα, Πονάω, Aχ Πώς Πονάω, δεν Aντέχω Άλλο να Zω»:
Tο τραγούδι σας είναι το «Total Eclipse of the Heart» της Bonnie Tyler (Once upon a time I was falling in love/Now I'm only falling apart/There's nothing I can do/A total eclipse of the heart). Σημαντικά δακρύβρεχτο και με αξιώσεις σε αυτήν την κατηγορία το «It Must Have Been Love» των Roxette.http://www.youtube.com/watch?v=Vw5Vcnjv5Bo
http://www.youtube.com/watch?v=BDLxzDVYKgE
- H Mισανθρωπική Διάθεση:
Tα τραγούδια σας είναι πολλά: Alice Cooper, «Poison», Bob Dylan «Don't Think Twice (It's Alright)», Buzzcocks «Ever Fallen in Love with Someone (You shouldn't have fallen in love with) ». Πιο πολύ από όλα όμως σας εκφράζει το «I' ll Never Fall in Love Again» του Burt Bacarach:
What do you get when you fall in love?You get enough tears to fill an oceanThat's what you get for your devotion.I' ll never fall in love again.
http://www.youtube.com/watch?v=-1c14Z0YUTU
http://www.youtube.com/watch?v=oWikDJhtgEYΤ
Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου ο συγγραφέας:
"..Δεν αμφισβητώ ότι οι πατέρες της Εκκλησίας δανείστηκαν κάποια ρητορικά σχήματα από τους αρχαίους συγγραφείς, απάντησε ο Βεζιρτζής. Υπήρξαν ωστόσο θανάσιμοι εχθροί της κλασικής παιδείας και του πολιτισμού των αρχαίων. [...] Ο διασυρμός του ελληνισμού από την Εκκλησία υπήρξε τόσο συστηματικός ώστε οι Έλληνες αναγκάστηκαν ν αλλάξουν όνομα, να μετονομαστούν σε Ρωμαίους, Ρωμιούς ή Γραικούς. Σε ορισμένες τοιχογραφίες του Αγίου Όρους απεικονίζονται μαζί με τους αγίους και τους αγγέλους διάφοροι φιλόσοφοι, ο Αριστοτέλης, ο Πλάτων, ο Σωκράτης, ο Πυθαγόρας. Όλοι φορούν στέμμα, έχουν μακριές γενειάδες και είναι ντυμένοι σαν Βυζαντινοί πρίγκιπες. Βαστούν ο καθένας τους έναν πάπυρο όπου είναι γραμμένη μια πλασματική φράση, που διακηρύσσει, για παράδειγμα, την τρισυπόστατη φύση του Θεού. Είναι γνωστό ότι η Εκκλησία επιδίωξε να προσεταιριστεί τους αρχαίους σοφούς, αυτούς τουλάχιστον που δεν κατάφερε να θάψει, παραποιώντας τη σκέψη τους. Αυτό άλλωστε δεν διδάσκονται οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ότι η αρχαιότητα παρέδωσε τη σκυτάλη του πολιτισμού στο Βυζάντιο; Ο χριστιανισμός, αγαπητέ μου φίλε, δεν συνεχίζει την αρχαιότητα, απλά την ακολουθεί όπως η νύχτα ακολουθεί τη μέρα. Η θεολογία αναιρεί τη φιλοσοφία. Η πρώτη απαντά σε όλα, ενώ η δεύτερη ξέρει κυρίως να ρωτά." Τι άραγε θα θυμάμαι μετά από μερικά χρόνια από το βιβλίο αυτό; Ότι κέρδισε το Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας το 2007; Αλλά αυτό δεν αποτελεί μέρος του βιβλίου. Ίσως θυμάμαι τη Ναυσικά, την ευγενέστατη αυτή γυναίκα που έχασε προ ετών το φως της και που αναθέτει στον νεαρό συγκάτοικό της να μάθει τα πάντα για το Άγιο Όρος. Είναι πιθανό να επιζήσουν και άλλα πρόσωπα του μυθιστορήματος: ο μοναχός που χαιρετά τα αεροπλάνα σείοντας μια βυζαντινή σημαία, ο Γάλλος ερημίτης που ονειρεύεται να επιστρέψει στη Νορμανδία, στο σπίτι όπου ο αβάς Πρεβό έγραψε τη "Μανόν Λεσκό", ο καθηγητής Βεζιρτζής που ισχυρίζεται ότι το Βυζάντιο δεν συνεχίζει την αρχαιότητα αλλά την ακολουθεί όπως η νύχτα την ημέρα, ο Δημήτρης ίσως, ο χαμένος αδελφός της Ναυσικάς που επανεμφανίζεται στο τέλος της ιστορίας και τραγουδάει ένα νησιώτικο τραγούδι. Θα θυμάμαι σίγουρα ότι το Βυζάντιο επέβαλε με άκρα βιαιότητα το χριστιανισμό, ότι οι μοναχοί και οι κληρικοί έσφαξαν πλήθη κόσμου, ότι ο μονοθεϊσμός εισήγαγε τον θρησκευτικό φανατισμό που ήταν άγνωστος στην Αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη. Θεωρώ ελάχιστα πιθανό να ξεχάσω ότι ο Ιουστινιανός έκλεισε τη φιλοσοφική σχολή της Αθήνας και ότι ακολούθησαν για τη χώρα μας δεκατρείς αιώνες πνευματικής νάρκης. Ίσως ξεχάσω τον αφηγητή του έργου, το συγκάτοικο της Ναυσικάς, που αναλαμβάνει βαρυγκομώντας την έρευνα για τον Άθω, δεδομένου ότι ασχολείται μόνο με την αρχαία ιστορία και την προσωκρατική φιλοσοφία. Το ενδιαφέρον του όμως μεγαλώνει όταν ανακαλύπτει ότι η Ελλάδα είναι δύο χώρες που δεν έχουν σχεδόν τίποτε κοινό μεταξύ τους, και ακόμη περισσότερο όταν μαθαίνει ότι υπήρχαν πέντε πόλεις στη χερσόνησο του Άθω, τις οποίες γκρέμισαν ολοσχερώς οι μοναχοί για να χτίσουν τα γιγαντιαία μοναστήρια τους. Θα πάει στο Όρος όχι μόνο με την ελπίδα να βρει εκεί τον Δημήτρη, αλλά και να εντοπίσει κατάλοιπα του αρχαίου πολιτισμού. Θα ανακαλύψει έτσι ένα άγαλμα, θαμμένο μέσα σε μια κάβα κρασιών. Θα ανακαλύψει επίσης τον αμύθητο πλούτο των μοναστηριών, τον καιροσκοπισμό των ηγουμένων, που είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν με κάθε αρχή, μηδέ της χιτλερικής εξαιρουμένης, προκειμένου να διατηρήσουν τα εξωφρενικά οικονομικά τους προνόμια, το μίσος που εξακολουθεί να τους διακατέχει απέναντι στην Αρχαία Ελλάδα και το γυναικείο φύλο. Θα διαπιστώσει ακόμη ότι κυκλοφορούν αναρίθμητα φαντάσματα γυναικών στο Άγιο Όρος. Το μυθιστόρημα έχει και μια αστυνομική διάσταση, αλλά αυτήν είναι πολύ πιθανό να την ξεχάσω.."
Από την συνέντευξη στο περιοδικό Ταχυδρόμος:
«Ο δικός μου ρόλος είναι να φτιάχνω ιστορίες. Το μυθιστόρημα με ενδιαφέρει πιο πολύ απ' όλα. Όντως, υπάρχει ένα είδος εσωστρέφειας στο μυθιστόρημα, το επισήμαναν και οι Γάλλοι ακαδημαϊκοί που με βράβευσαν, μάλλον το θέμα του έπαιξε σοβαρό ρόλο. Δεν θεωρώ όμως ότι η αξία ενός μυθιστορήματος προσδιορίζεται από το θέμα. Μπορεί να ασχολείται με κάτι ασήμαντο, όπως μια αποτυχημένη ερωτική ιστορία, σαν τη "Μαντάμ Μποβαρί", και να είναι ένα αριστούργημα και μπορεί να ασχολείται με τους ναπολεόντειους πολέμους και να είναι ανοησία. Η λογοτεχνία δίνει την αξία στο έργο, όχι το θέμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί και η λογοτεχνία να καταπιάνεται με μεγάλα θέματα, όπως το τέλος του αρχαίου κόσμου και η βίαιη επικράτηση του χριστιανισμού».
Ας προσεγγίσουμε λοιπόν το βιβλίο σας από το θέμα του, την επικράτηση του χριστιανισμού επί του αρχαίου κόσμου.
Έχουμε διδαχτεί την ιστορία κατά έναν τρόπο μεροληπτικό υπέρ της Εκκλησίας. Πολλά απ' αυτά που συμβαίνουν στη σύγχρονη Ελλάδα μου θυμίζουν τη χούντα ότι "ένας είναι ο Θεός και εγώ είμαι ο εκπρόσωπος του, οπότε τι θέλετε εσείς και ασχολείστε;" Αυτό εξηγεί και τους διωγμούς που υπέστησαν οι πρώτοι χριστιανοί από τους Ρωμαίους, οι οποίοι ήταν πολύ πιο περιορισμένοι από όσο ισχυρίζεται η Εκκλησία. Τα αίτια των διωγμών είναι ο φανατισμός των χριστιανών, παρόμοιος με αυτόν των φονταμενταλιστών του Ισλάμ. Οι Ρωμαίοι όπως και οι Έλληνες δέχονταν οποιονδήποτε θεό ευκολότατα. Δεν τους έφταιξε ο Χριστός, τους έφταιξε ο φανατισμός».
Άρα, η λογοτεχνία σας έχει θέμα τη συστηματική ποδηγέτηση της παλαιάς θρησκείας από τη νεότερη;
Γιατί η ιστορία που αφηγείστε περιστρέφεται γύρω από το Άγιον Όρος;
Μήπως υπερβάλλετε;
Παρά τα όσα υποστηρίζετε, επιμένω. Μήπως ισοπεδώνετε, προσεγγίζοντας έτσι τα πράγματα, την πνευματικότητα της ορθόδοξη» θεολογίας;
Επιμένω. Η σύγχρονη θεολογία έχει να κάνει με έννοιες όπως ηθική, δίκαιο. Υπάρχει αντίστοιχη θεολογία της αρχαίας θρησκείας;
Στο βιβλίο σας τα βάζετε (ο μυθιστορηματικός σας ήρωας δηλαδή τα βάζει) και με τη χριστιανική ταπείνωση... Γιατί;
Ούτε με τους αγίους φαίνεται να τα έχετε καλά. Γιατί;
Γράφοντας με φόντο το Άγιον Όρος, τι σκεφτήκατε για το άβατον;
Ο αφηγητής του μυθιστορήματός σας είναι διχασμένος ανάμεσα στην ευλάβεια και στον ορθολογισμό. Βλέπετε αυτό το διχασμό γύρω σας, στην Ελλάδα;
Στον αντίποδα της Ορθοδοξίας, οι Έλληνες που επικαλούνται την ελληνική αρχαιότητα δεν γίνονται, νομίζετε, σοβινιστές με τον τρόπο τους και φολκλορικά γραφικοί;
Στο βιβλίο, κάπου ο αφηγητής επικαλείται τον Ιουλιανό τον Παραβάτη...
Ο χριστιανισμός είναι η επίσημη θρησκεία του ελληνικού κράτους. Τι λέτε γι' αυτό; «Σας είπα: είναι ανάγκη να χωριστεί η Εκκλησία από το κράτος. Είναι ανάγκη να ολοκληρωθεί η ελληνική επανάσταση -που μετά το 1821 έμεινε μισή, μας απάλλαξε δηλαδή από τους Οθωμανούς αλλά δεν μας απάλλαξε από τους παπάδες».
Πέμπτη, Φεβρουαρίου 14
• Να επισκεφθείτε το Palais Coburg, οινοποιεία, αμπελώνες και βέβαια κάποια heuriger. Απολαύστε το δικό τους ντόπιο χαρμάνι Gemischter Satz και ενδώστε στους μαγειρευτούς πειρασμούς, σνίτσελ, λουκάνικα, ξινολάχανα και λοιπές λιχουδιές.
Βέβαια, πλάι στα μονοποικιλιακά κρασιά, φιγουράρει και το περίφημο Gemischter Satz, παραδοσιακό βιεννέζικο κρασί από διαφορετικές ποικιλίες που καλλιεργούνται η μία δίπλα στην άλλη στο ίδιο αμπέλι, τρυγούνται και οινοποιούνται μαζί. Στο παρελθόν, αυτή η μέθοδος ήταν ιδιαιτέρως δημοφιλής, καθώς ελαχιστοποιούσε το ρίσκο των… ατυχών καιρικών συνθηκών, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να επανέρχεται. Το Gemischter Satz είναι το κατ' εξοχήν κρασί που σερβίρεται στα heuriger. Tα τελευταία είναι ένας ισχυρός οινικός, πρωτίστως, και δευτερευόντως γαστρονομικός θεσμός της Βιέννης. Στην ουσία, πρόκειται για καπηλειά που ανήκουν σε οινοποιούς της περιοχής, βρίσκονται πλησίον των αμπελώνων τους και σερβίρουν αποκλειστικά και μόνον κρασί δικής τους παραγωγής, αρχής γενομένης με το Gemischter Satz και με την προσθήκη στη λίστα τα τελευταία χρόνια μονοποικιλιακών κρασιών.
Ο θεσμός των heuriger, χάρις στον οποίο επιβίωσε η βιεννέζικη αμπελουργία, είναι πολύ παλιός: πρώτος ο Καρλομάγνος νομοθετεί για τη διάθεση κρασιού από τους οινοποιούς στα heuriger, ενώ στις 17 Αυγούστου του 1784 ο αυτοκράτορας Ιωσήφ Β΄ παραδίδει το πλήρες νομοθετικό πλαίσιο για τη λειτουργία τους. Σήμερα, τα heuriger εξακολουθούν να αποτελούν πόλο έλξης των ντόπιων αλλά και των τουριστών. Και όχι άδικα: η υπέροχη διαδρομή από το κέντρο της πόλης μέχρι τους αμπελώνες, το ζεστό περιβάλλον, οι ξύλινοι πάγκοι, οι ολάνθιστες αυλές, το καλό κρασί του οινοποιείου και το πολύ και αξιόλογο φαγητό είναι μερικοί μόνον από τους λόγους που τα heuriger είναι τόσο δημοφιλή.
Κατά την παραμονή μου στη Βιέννη επισκέφθηκα δύο τέτοια θαυμάσια καπηλειά: το ένα, του Richard Zahel, ήταν η πιο παραδοσιακή και κάπως φολκλόρ εκδοχή, το άλλο, του πολλά υποσχόμενου «βιολογικού» οινοποιού Stefan Ηajszan, η πιο εκσυγχρονισμένη. Και στα δύο, το πραγματικά αξιόλογο ντόπιο κρασί έρρεε άφθονο και οι θαμώνες, κυρίως αυτόχθονες έδειχναν να το απολαμβάνουν συνοδεία τοπικών πιάτων.
Μια πόλη που αγαπάει το κρασί
Οι Βιεννέζοι αγαπούν το κρασί. Η σχέση τους, όμως, αυτή με το προϊόν της αμπέλου δεν εξαντλείται στα heuriger, παρά το γεγονός ότι η μπίρα αποτελεί καθημερινή υπόθεση. Ακόμα και σε… εναλλακτικού τύπου μπαρ, οι νέοι θαμώνες απολάμβαναν όχι κάποιο πότο ή κοκτέιλ της μόδας, αλλά κρασί! Στο κέντρο της πόλης υπάρχει και ένα πραγματικό κόσμημα για τον οινικό κόσμο, το Palais Coburg. Πρόκειται για ένα παλιό παλάτι που σήμερα λειτουργεί ως ξενοδοχείο και εστιατόριο περιλαμβάνει το μεγαλύτερο αρχείο κρασιού στον κόσμο. Στις έξι «βιβλιοθήκες» κελάρια του φυλάσσονται 60.000 φιάλες από όλον τον κόσμο και μερικές από τις σπανιότερες συλλογές. Εξαιρετικά ενημερωμένες κάβες και αξιοζήλευτα wine bars ολοκληρώνουν
καθημερινή/Α . ΡΕΝΤΟΥΛΑΣ
Τετάρτη, Φεβρουαρίου 6
As coisas vulgares que ha na vida / (The usual things in your life)
Nao deixam saudades / (won't make you miss them){"saudade" is a word that can't be translated}
So as lembrancas que doem / (only the hurting memories )
Ou fazem sorrir / (or those which make you smile)
Ha gente que fica na historia / (there are some people who stay in history)
da historia da gente /( our life's history)
e outras de quem nem o nome/( and other who we don't even remember)
lembramos ouvir / (hearing their names)
Sao emocoes que dao vida / (it are the emotions that bring life)
A saudade que trago/ (to the "saudade" that i bring in me)
Aquelas que tive contigo /(those i had with you)
e acabei por perder /(and i've just lost)
Ha dias que /(There are days that)
marcam a alma e a vida da gente /(that leave marks in your soul and in our life)
e aquele em que tu me /(and the one that you've)
deixaste nao posso esquecer /(left me i can not forget)
A chuva molhava-me o rosto /(The rain felt in my face)
Gelado e cansado /(frozen and tired)
As ruas que a cidade tinha /(the streets that the city had)
Ja eu percorrera /(i've went along through them)
Ai... meu choro de moca perdida /(ohh... my young lost girl cry)
gritava a cidade /(I screamed to the city)
que o fogo do amor /(that the fire of love)s
ob chuva /(under the rain)
ha instantes morrera /(died moments ago)
A chuva ouviu e calou /(the rain listenned and silenced)
meu segredo a cidade/(my secret to the city)
E eis que ela bate no vidro/ (and there it knocks on the window glass)
Trazendo a saudade (bringing with it the "saudade")
{"saudade" is a felling that you have when something you like is far away or lost. It's like missing somethingI miss you would correspond in portuguese to : Tenho(have) "saudades" tuas(of you)}
http://www.youtube.com/watch?v=OzrUs08-SWs
ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΩΝ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
Συντάκτης :
Της Έλενας Αποστόλου /ΑΥΓΗ 5-2-08
Δευτέρα, Φεβρουαρίου 4
Η κληρονομιά του Χριστόδουλου
Tου Πασχου Μανδραβελη / pmandravelis@kathimerini.gr
Οι περισσότεροι –φίλοι και αντίπαλοι– τού αναγνώρισαν πως ήταν πρώτα λαϊκός ηγέτης και μετά εκκλησιαστικός. Οτι μίλησε στην καρδιά των ανθρώπων. Αλλοι είπαν ότι εξέφρασε τον λαό και ιδιαίτερα τους νέους και κέρδισε ένα μεγάλο μέρος τους. Ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ανθιμος ένιωσε την ανάγκη να του πιστώσει στα θετικά της πορείας ενός αρχιεπισκόπου, το γεγονός ότι έβαλε την Εκκλησία στα δελτία των οκτώ. Και η κ. Παπαρήγα φόρεσε μαύρα και έπιασε στασίδι στην εκκλησία για να τον αποχαιρετίσει.
Ολοι είναι ειλικρινείς. Ο Χριστόδουλος ήταν λαϊκός ηγέτης, δεν υπήρξε πνευματικός ταγός. Μίλησε στην καρδιά και όχι στο μυαλό των ανθρώπων. Ηταν από τη στόφα εκείνων των ηγετών που εκλείπουν. Μάγευε το ακροατήριό του με την ευγλωττία του και χρησιμοποιούσε κορώνες σαν εκείνες του Ανδρέα Παπανδρέου. Με μια διαφορά: ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ εξέφρασε (ορθώς ή λάθος) τις ελπίδες ενός λαού. Ο Αρχιεπίσκοπος τους φόβους του.
Είχε έτοιμο ακροατήριο. Το τελευταίο ευρωβαρόμετρο αποδεικνύει του λόγου το αληθές: οι Ελληνες πολίτες δηλώνουν οι πλέον απαισιόδοξοι και οι πλέον φοβικοί στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Το χωράφι που έριξε τον σπόρο του καλλιεργήθηκε νωρίς και από άλλους: από τη λαϊκιστική δεξιά και από την κομμουνιστογενή αριστερά. Στην αυγή του 21ου αιώνα, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού φοβάται τους πάντες: Τούρκους και Φυρομιανούς κ.ά. για τα εθνικά, Δυτικούς και Κινέζους κ.ά. για τα οικονομικά. Τρέμουν για τα πάντα: την παγκοσμιοποίηση και την αγορά, τη φτώχεια και την καινοτομία.
Το επικοινωνιακό περιβάλλον που χρησιμοποίησε και τον ανέδειξε, ταίριαζε απόλυτα στο λόγο του. Τα δελτία των οκτώ δεν έχουν πια ειδήσεις. Είναι σειρά θρίλερ για τα δεινά που περνάμε και τα δεινά που θα έρθουν. Προτιμούν μάλιστα τα ανέκδοτα, παρά τον συνεκτικό και αναλυτικό λόγο.
Ο εκλιπών Αρχιεπίσκοπος ήταν τέκνο της εποχής του. Μελέτησε πολύ (όπως εξάλλου δήλωσε και ο ίδιος) και καλά τις ανάγκες των καιρών. Δεν γνωρίζουμε πόσο τις διαμόρφωσε, αλλά σίγουρα ταίριαξε τον λόγο του ώστε να παίζει στα δελτία των οκτώ. Κατανόησε την κληρονομιά του λαϊκισμού σ’ αυτή τη χώρα και του φόρεσε άμφια. Δεν ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε το μπαλκόνι, ήταν ο πρώτος ιεράρχης που βγήκε στο μπαλκόνι. Δεν ήταν ο μόνος που ζήτησε για χάρη του λαού του «να κοιμηθούν οι νόμοι». Προηγήθηκε το «κανένας θεσμός, μόνο ο λαός» του Ανδρέα Παπανδρέου. Δεν ήταν ο πρώτος που διατύπωσε τη θεωρία περί των ισχυρών της γης που επιβουλεύονται τη συνείδηση του έθνους και του λαού. Υπήρξε ολόκληρη φιλολογία πολλών: από την ακροδεξιά μέχρι το ΚΚΕ.
Ο Χριστόδουλος συναντήθηκε με υπόγεια, αλλά ισχυρά ρεύματα της ελληνικής κοινωνίας και έπλευσε μ’ αυτά. Κυρίως ανέδειξε τον συντηρητισμό της. Επαιξε μ’ αυτόν και δικαιώθηκε σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Η χειρότερη κληρονομιά του συντηρητισμού είναι ο φόβος. Αυτός που έχει φωλιάσει στην ελληνική κοινωνία και την παραλύει. Γίνεται δε αυτοεκπληρούμενη προσδοκία. Σε περιόδους ραγδαίων αλλαγών, η στασιμότητα του συντηρητισμού χειροτερεύει τη θέση μιας κοινωνίας, με αποτέλεσμα το «όπισθεν ολοταχώς» να φαντάζει λογική θέση. Αυτό το εικονικό καταφύγιο ενός «ιδανικού παρελθόντος» μπορούσε να το προσφέρει καλύτερα απ’ όλους ένας εύγλωττος ιεράρχης.
Τον καημένο: πάνε οι χρυσοί σταυροί και τα εγκόλπια και τα χρυσοκεντημένα βαριά άμφια, οι μίτρες και οι ποιμαντορικές ράβδοι - χρυσές και αυτές και με πολύχρωμα πετράδια επάνω. Τίποτα δεν του ανήκει πια από όλα αυτά τα στολίδια των βυζαντινών αρχόντων, όλα εδώ μείνανε, όπως και τα έργα του και τα λόγια του.
Δεν μου άρεσαν ούτε τα λόγια του ούτε τα έργα του· έγραψα και ξανά, τον κατάκρινα και τον ξανακατάκρινα, ώσπου στο τέλος βαρέθηκα, δεν είχε νόημα να ασχολείται κανείς με τον ορθόδοξο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών· δεν είχε νόημα να κατακρίνεις ξανά και ξανά τον εθνικισμό του, τον σκοταδισμό του, την αυταρέσκειά του, το παιχνίδι του με τα μέντια. Η κριτική θα γινόταν εξίσου ανιαρή με το αντικείμενό της και επιπλέον γινόταν στοιχείο του παιχνιδιού του: τον έτρεφε η δημοσιότητα, ζούσε για αυτή και του έδινε ζωή. Αν κανείς δεν του έδινε σημασία θα έσκαγε, είμαι σίγουρος.
* Είμαι σίγουρος επίσης ότι θα του άρεσε να παρακολουθήσει την κηδεία του, να βλέπει τον εαυτό του χρυσοστολισμένο να κείται πάνω στον κιλλίβαντα που κυλά στους δρόμους που έκλεισαν μόνο για αυτόν, περιτριγυρισμένος από τόσους άλλους ρασοφόρους με τα σχολεία κλειστά και όλες τις δημόσιες υπηρεσίες να αργούν όχι προς τιμήν του Κυρίου του, όπως τις Κυριακές, αλλά προς τιμήν του - αλλά αυτό που λένε οι εχθροί του, ότι αν ήξερε πόσο μεγαλοπρεπή κηδεία θα του έκαναν θα είχε αυτοκτονήσει, δεν είναι σωστό: την αγαπούσε πάρα πολύ τη ζωή ο μακαρίτης.
Και για τούτο πανικοβλήθηκε ο καημένος όταν διαπιστώθηκε η αρρώστια του - δεν ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει τον θάνατο με αξιοπρέπεια, νόμιζε πως ήταν αιώνιος· είπε και έκανε πράγματα που τον έδειξαν μικρό ακόμα και σε αυτούς που τον θαύμαζαν - αλλά τι νόημα έχει να ασχολούμαστε με αυτά; Δεν υπάρχει κανείς να τον υπερασπιστεί, οι παρακοιμώμενοί του τρέχουν τώρα να δοξάσουν άλλα αφεντικά, σημασία έχει να μη ξανασηκώσουν μπόι οι ιδέες του.
Συνεπής ως το τέλος
* Γράφτηκαν διάφορα κολακευτικά, ότι δήθεν άνοιξε την Εκκλησία στους νέους, ότι την έφερε στη σύγχρονη εποχή - στην πραγματικότητα έδινε αγώνα για να μεταφέρει όλη την ελληνική κοινωνία στη δική του εποχή, δηλαδή στη σκληρή εμφυλιοπολεμική δεκαετία του 1950, την εποχή που διαμόρφωνε την προσωπικότητά του.
Εκανε κακό στην Εκκλησία της Ελλάδος. Ακόμη και οι άθεοι την αντιμετωπίζαμε σαν συμπαθητικό και ακίνδυνο κατάλοιπο άλλης εποχής, κάπως σαν τα ξυλάροτρα που βλέπεις στα λαογραφικά μουσεία. Ο μακαρίτης έδειξε τα δόντια της Εκκλησίας, κοφτερά και επικίνδυνα, και κατάφερε να τερματίσει την ανοχή μας απέναντί της - γιατί ήταν άνθρωπος που χρησιμοποιούσε ως πρόσχημα την αγάπη για να διχάσει.
Το μόνο που κατάφερε ήταν να επιβάλει την ορολογία της Εκκλησίας τούτες τις ημέρες: ότι «εκοιμήθη» και όχι «απεβίωσε» ή «πέθανε», «εξόδιος ακολουθία» και όχι «νεκρώσιμη ακολουθία», «μακαριστός» και όχι «μακαρίτης» - αλλά αυτά έχουν την ίδια σημασία που είχε και η χρήση της μαρξιστικής - λενινιστικής ορολογίας πριν από μερικά χρόνια. Μόδα είναι και θα περάσει, διότι κανείς δεν πιστεύει ότι οι πεθαμένοι «κοιμούνται» ή ότι πραγματοποίησαν «έξοδο».